Χρονογράφημα τῆς Ἀλίκης Ἀλεξίου
Δρᾶμα σέ τέσσερις πρᾶξεις
Ναι! Μπορεί να συμβεί κι αυτό. Όσο κι αν φαίνεται τραγελαφικό.
Ο φτωχός πτωχεύει. Κι όχι μόνο μια φορά! Συνεχόμενες…
Για να ακριβολογούμε, κηρύσσει πτώχευση. Και το μυστικό, η εξήγηση του περίεργου βρίσκεται στο κηρύσσει. Διακηρύσσει, βροντοφωνάζει: ΄΄Είμαι φτωχός. Φτωχός ήμουν πάντα. Πρόκειται για παρεξήγηση΄΄.
Έτσι μπόρεσε η Ελλάδα να πτωχεύσει τέσσερις φορές και μάλιστα για πρώτη το 1827!
Πριν γεννηθεί! Πριν γίνει κράτος!
Πράξη πρώτη.
Λονδίνο. 1824-1825. Μπροστά στο ταμείο. Οι τραπεζίτες χαμογελούν.
Στο ένα χέρι το τουφέκι και με το άλλο η ΄΄ψαροκώσταινα΄΄ υπογράφει τα δάνεια της εξάρτησης. Μοίρα κι αυτή. Καταχρεωμένη και αγέννητη σαν τα αγέννητα παιδιά της σύγχρονης Ελλάδας.
Το πακέτο έτοιμο. Φορτωμένο γερά με τόκους και χρεολύσια. Δε θα φτάσει ποτέ στον προορισμό του. Στο έθνος που αγωνίζεται. Που πολεμάει κι ελευθερώνει πόλεις, χωριά, εκτάσεις, εθνική γη. Και πριν πανηγυρίσει, διαπιστώνει ότι τα κτήματά του περνάνε κατευθείαν από τα χέρια των Τούρκων στα χέρια των ΄Αγγλων, ως υποθήκη για τα δάνεια που υπέγραψε, δεν τα πήρε αλλά θα τα πληρώσει. Ακριβά. Κάποια κτήματα ξεφεύγουν, τα παίρνουν οι επιτήδειοι ΄Ελληνες, εχθροί του ΄Εθνους.
Ναύπλιο, 11 Απριλίου 1827. Η επί των Εθνικών Λογαριασμών Επιτροπή, απευθυνόμενη προς τη Σεβαστή Τρίτη Εθνοσυνέλευση, ανάμεσα σε άλλα καταγγέλλει:
….τα εθνικά κατάστιχα είναι νοθευμένα και πλήρη από καταχρήσεις πλαστοπαρτίδας, ελλείψεις και λάθη.
….εις τα κατάστιχα ευρίσκονται και παράνομοι πωλήσεις εθνικών κτημάτων και ανύπαρκτοι πληρωμαί αυτών…
Εκ δε των συνεισφορών, αι οποίαι εδόθησαν προς το έθνος από τους φιλέλληνας και έλληνας…. και αι οποίαι εμπορούν να αναβαίνουν εις Μιλλιόνια γροσίων δεν ευρίσκονται περασμένα εις τα Κατάστιχα, ει μη μόνον μερικαί εκατοντάδες χιλιάδων γροσίων…
Το ίδιο…και εις τους δοθέντας εράνους.
Και ο Καποδίστριας δηλώνει αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων.
Απευθύνει εκκλήσεις προς τις δυνάμεις για δάνειο και προσωρινά βοηθήματα, ενώ ο ίδιος βάζει σε υποθήκη την προσωπική του περιουσία και τον Απρίλιο του 1828 ο Ρώσος ναύαρχος Χέυδεν προσέφερε 28.000 λίτρες… παξιμάδι για διανομή στις φτωχές οικογένειες. «Και οι μπαρουτοκαπνισμένοι Αγωνιστές ψωμοζητιάνευαν στα σπίτια».
Στη σκηνή ο Καποδίστριας δολοφονημένος. Μαζί του δολοφονείται και η Ελλάδα.
Η προσπάθειά του για «δίκαιη και παραγωγική διανομή των εθνικών κτημάτων στον ακτήμονα λαό» ματαιώνεται. Η δολοφονία, από εχθρούς, εχθρούς του έθνους, Έλληνες.
Τόσο απεχθείς που μπροστά τους ωχριούν οι κατακτητές.
Το σκηνικό ετοιμάζεται για την επόμενη πράξη:
«Κυκεών παθών, ερίδων, εκδικήσεων, εμφυλίων σπαραγμών, ανόμων διοικήσεων, ανομωτέρων συνελεύσεων, ξενικών επεμβάσεων, προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας, εξευτελισμού δημοσίων και ιδιωτικών χαρακτήρων, δημεύσεως των δικαιωμάτων του λαού, διαρπαγής των κοινών, κυκεών…»
΄΄Το κράτος βρίσκεται εκτεθειμένο στις καταχρήσεις των φοροεισπρακτόρων και στη φοροδιαφυγή. Το δημόσιο ταμείο κενό, μεγάλο μέρος της εθνικής γης είχε παράνομα εκποιηθεί ή είχε επίσης παράνομα καταπατηθεί.΄΄
Πράξη δεύτερη.
Κι ύστερα ήρθαν ο βασιλιάς και οι βαυαροί. Αντιβασιλεία. Βασιλεία. Παλάτι. Παλατιανοί. Παράτες. Παρακατιανοί. Αυλή. Κόλακες. Αυλοκόλακες.
Κατέλαβαν το θέατρο σκιών. Ο μικρός Όθωνας διαβάζει το σημείωμα, το ρόλο του.
«Η. Α.Μ. [Ο βασιλεύς Λουδοβίκος, πατέρας του Όθωνα] παρακαλεί επιμόνως τας δυνάμεις να διαβιβάσουν εις τους εν Ελλάδι πράκτοράς των την διαταγήν να αντισταθούν δι΄ όλων των μέσων εις την εγκαθίδρυσιν Συντάγματος…»
3.500 χιλιάδες στρατιώτες βαυαροί και πλήθος ξενόφερτοι δημόσιοι υπάλληλοι.
Εξαντλούν το δημόσιο ταμείο. Ο Όθωνας παραλαμβάνει το πακέτο. 60.000.000 φράγκα από τις Δυνάμεις, που δεν είχε δοθεί στον Καποδίστρια.
Ιανουάριος του 1843. Ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών προς τις προστάτιδες δυνάμεις:
΄΄η Χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την καταβολή τοκοχρεολυσίων των δανείων…χωρίς να της παραχωρηθεί νέο δάνειο΄΄.
Η απάντηση, κατηγορηματικό όχι.
Πτώχευση.
Και την 1η Μαίου διάσκεψη του Λονδίνου.. Ο από μηχανο-ραφής θεός ψιθυρίζει:
Δάνεια, διαπραγμάτευση, επίβλεψη.
Και τον Ιούλιο η Ελλάδα παίρνει το λογαριασμό.
Ετήσιος τόκος και απόσβεση 3.5 εκατομμύρια φράγκα.
Τα οποία θα εξυπηρετηθούν με έσοδα από δασμούς και φόρους. Και…
Τρεις ξένοι πρέσβεις και εκπρόσωπος της οικογένειας Ρότσιλντ στην Αθήνα για να επιβλέπουν.
Η συνέχεια παίχτηκε μπροστά στα ανάκτορα, στις 3 του Σεπτέμβρη, στην πλατεία.
Λαός και στρατός απαιτούν από τον ΄Οθωνα Σύνταγμα.
Υψώνουν το λάβαρο. Ζήτω το Σύνταγμα.
Έκτοτε …πλατεία Συντάγματος!
Στις επόμενες πράξεις πολύ μεγάλοι πρωταγωνιστές δε θα καταφέρουν να σώσουν το έργο.
Το επόμενο σκηνικό: Αστικοποίηση. Εκβιομηχάνιση. Ανάπτυξη. Δάνεια.
Πράξη Τρίτη.
Δυστυχώς επτωχεύσαμεν. Απαγγέλλει ο πρωταγωνιστής επί της σκηνής Χαρίλαος Τρικούπης, ενώ φωνασκεί στα παρασκήνια ο Θ. Δηλιγιάννης. Δικομματισμός. Κομπάρσος, ο λαός. Παραγωγοί οι δανειστές.
Σκηνές από το έργο…
Μετά τη βασική ατάκα, το σκηνικό μεταφέρεται συνεχώς από Ελλάδα σε Λονδίνο και αντίστροφα. Διαπραγματεύσεις, προστριβές. Οι δανειστές επιδιώκουν άμεσα ή έμμεσα να αναλάβουν τη διαχείριση των οικονομικών της χώρας.
Κανένας πολιτικός βέβαια δε δέχεται να υπογράψει τέτοια συνθήκη.
Τύμπανα πολέμου ηχούν. Ετοιμάζεται ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897, ατυχής για την Ελλάδα, δυστυχία για τους ΄Ελληνες.
Και στρογγυλοκάθεται επί σκηνής ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος.
Πράξη τέταρτη.
Δυστυχώς πάλι επτωχεύσαμε. Αναφωνεί ο πρωταγωνιστής Ελευθέριος Βενιζέλος. Φωνές από τα πεζοδρόμια. Φιλοβενιζελικοί, φιλοβασιλικοί, στη Σμύρνη καπνίζουν τα ερείπια ακόμα, κομπάρσος ο λαός, παραγωγοί οι δανειστές.
Το έργο βαρετό. Οι θεατές κατευθύνονται προς την έξοδο.
Και δεν ακούν πίσω, από τα παρασκήνια, τα βαριά βήματα του φασισμού που πλησιάζει…
Τόσες πτωχεύσεις λαών φτωχών. Τόσοι αγώνες για τόση διάχυτη προκλητική αδικία. Που για την Ελλάδα ξεκίνησαν από τους νόμους του Δράκοντα, που γράφτηκαν με αίμα. Με αίμα βέβαια, γιατί ήταν η πρώτη γραπτή συμφωνία μεταξύ ισχυρών και αδυνάτων. Ο πρώτος κανόνας συνύπαρξης θηρίων και ανθρώπων.
Και στις μέρες μας παλεύουν τόσοι λαοί πτωχεύσαντες χωρίς ποτέ να πλουτίσουν και με αίμα ξαναγράφουν τον πρώτο, βασικό νόμο κοινωνικής συνύπαρξης.
Και ο πολίτης είναι άνθρωπος.
Αυλαία
Από το υποβολείο οι κυβερνήσεις των χωρών αποχωρούν.
Και στο ταμείο οι κερδοσκόποι περιχαρείς μετρούν τον πλούτο των λαών που πτώχευσαν.
Χωρίς ποτέ να πλουτίσουν.
_______________________________________________________________________
Γ. Ρούσου¨.Νεώτερη Ιστορία του Ελληνικού Έθνους΄΄
Δραγούμης Ν. ΄΄Απομνημονεύματα΄΄
Ανδρ. Μαμούκα. ΄΄Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος΄΄.
Ιστορία του Ελληνικού ΄Εθνους, Εκδοτική Αθηνών
Νᾶσος Τσαγκανέλης
Δρᾶμα σέ τέσσερις πρᾶξεις
Ναι! Μπορεί να συμβεί κι αυτό. Όσο κι αν φαίνεται τραγελαφικό.Ο φτωχός πτωχεύει. Κι όχι μόνο μια φορά! Συνεχόμενες…
Για να ακριβολογούμε, κηρύσσει πτώχευση. Και το μυστικό, η εξήγηση του περίεργου βρίσκεται στο κηρύσσει. Διακηρύσσει, βροντοφωνάζει: ΄΄Είμαι φτωχός. Φτωχός ήμουν πάντα. Πρόκειται για παρεξήγηση΄΄.
Έτσι μπόρεσε η Ελλάδα να πτωχεύσει τέσσερις φορές και μάλιστα για πρώτη το 1827!
Πριν γεννηθεί! Πριν γίνει κράτος!
Πράξη πρώτη.
Λονδίνο. 1824-1825. Μπροστά στο ταμείο. Οι τραπεζίτες χαμογελούν.
Στο ένα χέρι το τουφέκι και με το άλλο η ΄΄ψαροκώσταινα΄΄ υπογράφει τα δάνεια της εξάρτησης. Μοίρα κι αυτή. Καταχρεωμένη και αγέννητη σαν τα αγέννητα παιδιά της σύγχρονης Ελλάδας.
Το πακέτο έτοιμο. Φορτωμένο γερά με τόκους και χρεολύσια. Δε θα φτάσει ποτέ στον προορισμό του. Στο έθνος που αγωνίζεται. Που πολεμάει κι ελευθερώνει πόλεις, χωριά, εκτάσεις, εθνική γη. Και πριν πανηγυρίσει, διαπιστώνει ότι τα κτήματά του περνάνε κατευθείαν από τα χέρια των Τούρκων στα χέρια των ΄Αγγλων, ως υποθήκη για τα δάνεια που υπέγραψε, δεν τα πήρε αλλά θα τα πληρώσει. Ακριβά. Κάποια κτήματα ξεφεύγουν, τα παίρνουν οι επιτήδειοι ΄Ελληνες, εχθροί του ΄Εθνους.
Ναύπλιο, 11 Απριλίου 1827. Η επί των Εθνικών Λογαριασμών Επιτροπή, απευθυνόμενη προς τη Σεβαστή Τρίτη Εθνοσυνέλευση, ανάμεσα σε άλλα καταγγέλλει:
….τα εθνικά κατάστιχα είναι νοθευμένα και πλήρη από καταχρήσεις πλαστοπαρτίδας, ελλείψεις και λάθη.
….εις τα κατάστιχα ευρίσκονται και παράνομοι πωλήσεις εθνικών κτημάτων και ανύπαρκτοι πληρωμαί αυτών…
Εκ δε των συνεισφορών, αι οποίαι εδόθησαν προς το έθνος από τους φιλέλληνας και έλληνας…. και αι οποίαι εμπορούν να αναβαίνουν εις Μιλλιόνια γροσίων δεν ευρίσκονται περασμένα εις τα Κατάστιχα, ει μη μόνον μερικαί εκατοντάδες χιλιάδων γροσίων…
Το ίδιο…και εις τους δοθέντας εράνους.
Και ο Καποδίστριας δηλώνει αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων.
Απευθύνει εκκλήσεις προς τις δυνάμεις για δάνειο και προσωρινά βοηθήματα, ενώ ο ίδιος βάζει σε υποθήκη την προσωπική του περιουσία και τον Απρίλιο του 1828 ο Ρώσος ναύαρχος Χέυδεν προσέφερε 28.000 λίτρες… παξιμάδι για διανομή στις φτωχές οικογένειες. «Και οι μπαρουτοκαπνισμένοι Αγωνιστές ψωμοζητιάνευαν στα σπίτια».
Στη σκηνή ο Καποδίστριας δολοφονημένος. Μαζί του δολοφονείται και η Ελλάδα.
Η προσπάθειά του για «δίκαιη και παραγωγική διανομή των εθνικών κτημάτων στον ακτήμονα λαό» ματαιώνεται. Η δολοφονία, από εχθρούς, εχθρούς του έθνους, Έλληνες.
Τόσο απεχθείς που μπροστά τους ωχριούν οι κατακτητές.
Το σκηνικό ετοιμάζεται για την επόμενη πράξη:
«Κυκεών παθών, ερίδων, εκδικήσεων, εμφυλίων σπαραγμών, ανόμων διοικήσεων, ανομωτέρων συνελεύσεων, ξενικών επεμβάσεων, προσβολών κατά της εθνικής αξιοπρεπείας, εξευτελισμού δημοσίων και ιδιωτικών χαρακτήρων, δημεύσεως των δικαιωμάτων του λαού, διαρπαγής των κοινών, κυκεών…»
΄΄Το κράτος βρίσκεται εκτεθειμένο στις καταχρήσεις των φοροεισπρακτόρων και στη φοροδιαφυγή. Το δημόσιο ταμείο κενό, μεγάλο μέρος της εθνικής γης είχε παράνομα εκποιηθεί ή είχε επίσης παράνομα καταπατηθεί.΄΄
Πράξη δεύτερη.
Κι ύστερα ήρθαν ο βασιλιάς και οι βαυαροί. Αντιβασιλεία. Βασιλεία. Παλάτι. Παλατιανοί. Παράτες. Παρακατιανοί. Αυλή. Κόλακες. Αυλοκόλακες.
Κατέλαβαν το θέατρο σκιών. Ο μικρός Όθωνας διαβάζει το σημείωμα, το ρόλο του.
«Η. Α.Μ. [Ο βασιλεύς Λουδοβίκος, πατέρας του Όθωνα] παρακαλεί επιμόνως τας δυνάμεις να διαβιβάσουν εις τους εν Ελλάδι πράκτοράς των την διαταγήν να αντισταθούν δι΄ όλων των μέσων εις την εγκαθίδρυσιν Συντάγματος…»
3.500 χιλιάδες στρατιώτες βαυαροί και πλήθος ξενόφερτοι δημόσιοι υπάλληλοι.
Εξαντλούν το δημόσιο ταμείο. Ο Όθωνας παραλαμβάνει το πακέτο. 60.000.000 φράγκα από τις Δυνάμεις, που δεν είχε δοθεί στον Καποδίστρια.
Ιανουάριος του 1843. Ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών προς τις προστάτιδες δυνάμεις:
΄΄η Χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την καταβολή τοκοχρεολυσίων των δανείων…χωρίς να της παραχωρηθεί νέο δάνειο΄΄.
Η απάντηση, κατηγορηματικό όχι.
Πτώχευση.
Και την 1η Μαίου διάσκεψη του Λονδίνου.. Ο από μηχανο-ραφής θεός ψιθυρίζει:
Δάνεια, διαπραγμάτευση, επίβλεψη.
Και τον Ιούλιο η Ελλάδα παίρνει το λογαριασμό.
Ετήσιος τόκος και απόσβεση 3.5 εκατομμύρια φράγκα.
Τα οποία θα εξυπηρετηθούν με έσοδα από δασμούς και φόρους. Και…
Τρεις ξένοι πρέσβεις και εκπρόσωπος της οικογένειας Ρότσιλντ στην Αθήνα για να επιβλέπουν.
Η συνέχεια παίχτηκε μπροστά στα ανάκτορα, στις 3 του Σεπτέμβρη, στην πλατεία.
Λαός και στρατός απαιτούν από τον ΄Οθωνα Σύνταγμα.
Υψώνουν το λάβαρο. Ζήτω το Σύνταγμα.
Έκτοτε …πλατεία Συντάγματος!
Στις επόμενες πράξεις πολύ μεγάλοι πρωταγωνιστές δε θα καταφέρουν να σώσουν το έργο.
Το επόμενο σκηνικό: Αστικοποίηση. Εκβιομηχάνιση. Ανάπτυξη. Δάνεια.
Πράξη Τρίτη.
Δυστυχώς επτωχεύσαμεν. Απαγγέλλει ο πρωταγωνιστής επί της σκηνής Χαρίλαος Τρικούπης, ενώ φωνασκεί στα παρασκήνια ο Θ. Δηλιγιάννης. Δικομματισμός. Κομπάρσος, ο λαός. Παραγωγοί οι δανειστές.
Σκηνές από το έργο…
Μετά τη βασική ατάκα, το σκηνικό μεταφέρεται συνεχώς από Ελλάδα σε Λονδίνο και αντίστροφα. Διαπραγματεύσεις, προστριβές. Οι δανειστές επιδιώκουν άμεσα ή έμμεσα να αναλάβουν τη διαχείριση των οικονομικών της χώρας.
Κανένας πολιτικός βέβαια δε δέχεται να υπογράψει τέτοια συνθήκη.
Τύμπανα πολέμου ηχούν. Ετοιμάζεται ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897, ατυχής για την Ελλάδα, δυστυχία για τους ΄Ελληνες.
Και στρογγυλοκάθεται επί σκηνής ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος.
Πράξη τέταρτη.
Δυστυχώς πάλι επτωχεύσαμε. Αναφωνεί ο πρωταγωνιστής Ελευθέριος Βενιζέλος. Φωνές από τα πεζοδρόμια. Φιλοβενιζελικοί, φιλοβασιλικοί, στη Σμύρνη καπνίζουν τα ερείπια ακόμα, κομπάρσος ο λαός, παραγωγοί οι δανειστές.
Το έργο βαρετό. Οι θεατές κατευθύνονται προς την έξοδο.
Και δεν ακούν πίσω, από τα παρασκήνια, τα βαριά βήματα του φασισμού που πλησιάζει…
Τόσες πτωχεύσεις λαών φτωχών. Τόσοι αγώνες για τόση διάχυτη προκλητική αδικία. Που για την Ελλάδα ξεκίνησαν από τους νόμους του Δράκοντα, που γράφτηκαν με αίμα. Με αίμα βέβαια, γιατί ήταν η πρώτη γραπτή συμφωνία μεταξύ ισχυρών και αδυνάτων. Ο πρώτος κανόνας συνύπαρξης θηρίων και ανθρώπων.
Και στις μέρες μας παλεύουν τόσοι λαοί πτωχεύσαντες χωρίς ποτέ να πλουτίσουν και με αίμα ξαναγράφουν τον πρώτο, βασικό νόμο κοινωνικής συνύπαρξης.
Και ο πολίτης είναι άνθρωπος.
Αυλαία
Από το υποβολείο οι κυβερνήσεις των χωρών αποχωρούν.
Και στο ταμείο οι κερδοσκόποι περιχαρείς μετρούν τον πλούτο των λαών που πτώχευσαν.
Χωρίς ποτέ να πλουτίσουν.
_______________________________________________________________________
Γ. Ρούσου¨.Νεώτερη Ιστορία του Ελληνικού Έθνους΄΄
Δραγούμης Ν. ΄΄Απομνημονεύματα΄΄
Ανδρ. Μαμούκα. ΄΄Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος΄΄.
Ιστορία του Ελληνικού ΄Εθνους, Εκδοτική Αθηνών
Νᾶσος Τσαγκανέλης
