Δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιοι από τους συμπολίτες μας δεν έχουν τύχει χρηστής εξυπηρέτησης από τις δημόσιες υπηρεσίες στις οποίες έχουν απευθυνθεί, χωρίς τούτο να σημαίνει ότι οι περισσότερες από αυτές δεν λειτουργούν ορθά.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, είναι σημαντικό για τον κάθε πολίτη να γνωρίζει ορισμένα από τα δικαιώματα και κάποιες από τις υποχρεώσεις των δημοσίων υπηρεσιών, προκειμένου να αξιώνει βάσιμα την άμεση και ολοκληρωμένη εξυπηρέτησή του. Εδώ παρατίθεται μια σειρά από αυτά τα δικαιώματα και οι ουσιωδέστερες υποχρεώσεις των δημόσιων υπηρεσιών, εν είδει ενός χρήσιμου οδηγού για όλους τους πολίτες.
1. Οι υπηρεσίες οφείλουν να απαντούν οπωσδήποτε σε όλες τις αιτήσεις των πολιτών το συντομότερο δυνατό. Αν δεν είναι δυνατή η ικανοποίηση του αιτήματος, πρέπει να αναφέρουν τους πολύ συγκεκριμένους λόγους και τις νομικές διατάξεις που καθιστούν ανέφικτη την απάντησή του.
2. Αν μία αίτηση υποβληθεί σε αναρμόδια υπηρεσία, η τελευταία οφείλει να τη διαβιβάσει στην αρμόδια το πολύ εντός 5 ημερών.
3. Οι υποθέσεις των πολιτών πρέπει να διεκπεραιώνονται το αργότερο σε 60 ημέρες ή, κατ’ εξαίρεση, σε 75 ημέρες το αργότερο, αν είναι συναρμόδιες πάνω από μία υπηρεσίες.
4. Οι υπηρεσίες επίσης οφείλουν να παρέχουν απλές πληροφορίες, πιστοποιητικά ή βεβαιώσεις (πλην συντάξεων γήρατος) σε 10 ημέρες το αργότερο.
Αν οι παραπάνω προθεσμίες δεν τηρούνται, οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν από το «Συνήγορο του Πολίτη» εγγράφως να επιληφθεί της υπόθεσης.
Κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να λαμβάνει γνώση οποιουδήποτε εγγράφου με απλή αίτησή του. Εξαίρεση τίθεται στα έγγραφα που αναφέρονται στην οικογενειακή ζωή τρίτων, όταν παραβλάπτεται το απόρρητο ή όταν δυσχεραίνεται έτσι το έργο ή η έρευνα αστυνομικών ή δικαστικών αρχών ή όταν υπάρχει σχετική υπουργική απόφαση που απαγορεύει την πρόσβαση σε κάποιο συγκεκριμένο έργο.
Οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν να καθιερώνουν ώρες υποδοχής κοινού, οι οποίες θα πρέπει να τηρούνται και επίσης να υφίσταται και να τηρείται σύστημα σειράς προτεραιότητας.
Οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν να διαθέτουν έντυπα αιτήσεων για όλες τις υπηρεσίες που παρέχουν, να πρωτοκολλούν κάθε αίτηση των πολιτών και να δίνουν στον αιτούντα τον αριθμό πρωτοκόλλου προς εξυπηρέτησή του κατά την διερεύνηση από αυτόν της πορείας της αίτησής του.
Επίσης, οι δημόσιοι υπάλληλοι οφείλουν αν βοηθούν στη συμπλήρωση των αιτήσεων ή των δικαιολογητικών όσους δεν είναι σε θέση να το πράξουν μόνοι τους. Επίσης, οφείλουν να επικοινωνούν τηλεφωνικά με τους πολίτες και να τους ενημερώνουν για την πορεία της αίτησής τους στα τηλέφωνα που οι τελευταίοι έχουν σημειώσει στα στοιχεία τους κατά τη συμπλήρωση της αίτησης.
Ταυτόχρονα, οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν να επικυρώνουν ακριβή αντίγραφα εκ του πρωτοτύπου και να θεωρούν το γνήσιο της υπογραφής δυνάμει των ανατεθειμένων σε αυτές καθηκόντων.
Για κάποιους τα ως άνω δικαιώματα ίσως να μοιάζουν αυτονόητα, ενώ για κάποιους άλλους περιγραφή ενός ιδεατού κόσμου. Είναι γεγονός όμως ότι αυτά τα δικαιώματα ανήκουν σε κάθε πολίτη που απευθύνεται στις δημόσιες υπηρεσίες και θα πρέπει όλοι να τα γνωρίζουμε, προκειμένου να αξιώνουμε τη βέλτιστη δυνατή εξυπηρέτηση.