συμμετάσχει στην ψηφοφορία τουλάχιστον το 50% όσων είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και χωρίς να προσμετρώνται τα λευκά. Δηλαδή, σχεδόν απίθανο να συγκεντρωθεί ένα τέτοιο ποσοστό που να δεσμεύει την εκάστοτε κυβέρνηση να αλλάξει έναν ψηφισθέντα νόμο, χώρια από το γεγονός ότι για να προκηρυχθεί, απαιτείται να ψηφιστεί από τα 3/5 του συνόλου του βουλευτών (180) , αριθμός που χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης, είναι σχεδόν αδύνατον να συγκεντρωθεί. Και το κυριότερο: Από τα δημοψηφίσματα που αφορούν σε ψηφισθέντες νόμους, αποκλείονται τα δημοσιονομικά (π.χ. Μνημόνιο, εφαρμοστικός νόμος κ.α).
Αυτά απορρέουν ως στοιχεία από το νομοσχέδιο που παρουσίασε ο υπουργός Εσωτερικών Χάρης Καστανίδης, χαρακτηρίζοντάς το ως «μεγάλη θεσμική πρωτοβουλία» και απορρίπτοντας τις αιτιάσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, περί αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης από την τρέχουσα πολιτική ατζέντα.
Το σχέδιο νόμου για τα δημοψηφίσματα , το οποίο θα συζητηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο, κατά τον κ. Καστανίδη «είναι θεσμός άμεσης και, εν πολλοίς, συμμετοχικής δημοκρατίας και με την ενεργοποίησή του ενισχύεται η πολιτική συμμετοχή, τονώνεται η αντιπροσώπευση, διευρύνεται η δημοκρατία και εμβαθύνεται η λαϊκή κυριαρχία». Το εκλογικό σώμα καλείται να εκφράσει την προτίμησή του σε συγκεκριμένο ζήτημα που απασχολεί την κοινωνία, διαμορφώνοντας έτσι δεσμευτικά ή επηρεάζοντας αποφασιστικά τις επιλογές της κυβέρνησης.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ανέφερε ο κ. Καστανίδης, προβλέπονται δύο τύποι δημοψηφίσματος. Το πρώτο αφορά κρίσιμο εθνικό θέμα, προεχόντως σχετικό με την εξωτερική πολιτική και την εθνική άμυνα. Για τη διεξαγωγή του απαιτείται πρόταση της κυβέρνησης και απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας των βουλευτών.
Ο άλλος τύπος δημοψηφίσματος αφορά ψηφισμένο νομοσχέδιο που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, με εξαίρεση τα δημοσιονομικά. Για την προκήρυξή του απαιτείται πρόταση των 2/5 και αποδοχή της από τα 3/5 του συνόλου του βουλευτών. Όμως παρά τη συνταγματική κατοχύρωσή του, δεν προωθήθηκε η αναγκαία νομοθετική ρύθμιση.
Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου θεσπίζονται οι αναγκαίες ρυθμίσεις για την ενεργοποίηση του θεσμού. Οι κυριότερες επιλογές του νομοσχεδίου, είναι οι εξής:
Πώς θα γίνονται τα δημοψηφίσματα
α) οροθετούνται οι βασικές έννοιες, δηλαδή το κρίσιμο εθνικό θέμα, στο οποίο δεν περιλαμβάνονται μόνο ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής άμυνα, αλλά και ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος σχετικά με την πολιτική, την κοινωνική και την οικονομική ζωή της χώρας, το ψηφισμένο νομοσχέδιο, το σοβαρό κοινωνικό ζήτημα και το δημοσιονομικό ζήτημα,
β) ψηφίζουν όσοι είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και την ημέρα της ψηφοφορίας βρίσκονται εντός των ορίων της χώρας,
γ) η ψηφοφορία διεξάγεται σε εκλογικές περιφέρειες και ταυτόχρονα σε όλη την επικράτεια,
δ) οι ψηφοφόροι καλούνται να εκφράσουν την προτίμησή τους σε έντυπο ψηφοδέλτιο, το οποίο περιέχει το ερώτημα και τις δυνατές απαντήσεις, όπως καθορίζονται από τη Βουλή,
ε) επικρατεί η απάντηση που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των εγκύρων ψηφοδελτίων, στα οποία δεν προσμετρώνται τα λευκά,
στ) η ετυμηγορία του εκλογικού σώματος είναι συμβουλευτική για την κυβέρνηση, με εξαίρεση την περίπτωση δημοψηφίσματος για ψηφισμένο νομοσχέδιο, οπότε έχει δεσμευτικό περιεχόμενο, αρκεί να πάρει μέρος στην ψηφοφορία τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) όσων είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους,
ζ) η οικονομική διαχείριση και η δημόσια προβολή υπόκεινται στις ρυθμίσεις που διέπουν τις γενικές βουλευτικές εκλογές, και
η) το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας και, εν γένει, το κύρος του δημοψηφίσματος ελέγχεται από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.
http://www.eklogika.gr/