Συνέντευξη της Μιράντας Ξαφά στην ΓΙΩΤΑ ΗΛΙΟΥ
Ξεκάθαρη τη διάθεση της Ευρώπης να βοηθήσει την Ελλάδα. Aλλά ακόμα πιο ξεκάθαρη την πρόθεσή της να θωρακίσει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ώστε να αντέξει σε περίπτωση μιας άτακτης χρεοκοπίας της Ελλάδας, κάποια στιγμή στο μέλλον.
Αυτά βλέπει η κα Μιράντα Ξαφά, σύμβουλος Επενδύσεων της IJPartners, πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΔΝΤ (2004-09), ερμηνεύοντας τις αποφάσεις της Συνόδου της 21ης Ιουλίου.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Ι» αποκαλύπτει ότι στο Λονδίνο μας αποκαλούν «χρηματοπιστωτικούς Ταλιμπάν», εξαιτίας της νοοτροπίας κάποιων Ελλήνων που λένε: «εγώ θα αυτοκτονήσω, αλλά θα πάρω και εσένα στον λαιμό μου». Εκτιμά ότι το ευρωομόλογο από μόνο του δεν λύνει το πρόβλημα της κρίσης χρέους. Και καταθέτοντας την άποψή της για τις μετατάξεις στο Δημόσιο, εξηγεί ότι τις βλέπει σαν «μουσικές καρέκλες»: δεν οδηγούν, δηλαδή, σε συρρίκνωση του δημόσιου τομέα.
■ Τι πραγματικά δημιουργεί σήμερα την ανησυχία στις αγορές;
Δεν είναι μόνο η υποβάθμιση της αμερικανικής οικονομίας που ανησυχεί τις αγορές, αλλά και οι διαταραχές στην Ευρωζώνη. Οι αγορές δεν πείθονται με ανακοινώσεις που δεν υλοποιούνται άμεσα. Στη Σύνοδο της 21ης Ιουλίου δόθηκαν στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) νέες αρμοδιότητες. Να αγοράζει, δηλαδή, ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά και να δανείζει χώρες-μέλη που δεν εφαρμόζουν σταθεροποιητικά προγράμματα (Ισπανία, Ιταλία), χωρίς να του δοθούν νέοι πόροι. Και πριν ακόμη εφαρμοστεί η απόφαση που πάρθηκε τον Ιούνιο - δηλαδή να αυξηθεί η δανειοδοτική ικανότητα του Ταμείου στα 440 δισ. ευρώ. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στους πολιτικούς αφορά και στην Αμερική, όπου τα δύο μεγάλα κόμματα περίμεναν ως την ύστατη ώρα να συμφωνήσουν για να αυξηθεί το πλαφόν του χρέους. Αυτές οι πρακτικές δημιουργούν αβεβαιότητα και αναταραχή στις αγορές.
■ Τι να περιμένουμε και τι όχι;
Εκτιμώ ότι δεν θα δούμε μαζικές πωλήσεις ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου. Γιατί παρότι υποβαθμίστηκε από το ΑΑΑ, η πιστοληπτική ικανότητα της Αμερικής παραμένει υψηλή. Εν κατακλείδι, δεν υπάρχουν και πολλές εναλλακτικές επενδύσεις με μεγάλη ρευστότητα, καθώς και η Ευρωζώνη περνάει μεγάλη αναταραχή. Και φυσικά η Κίνα, όπως και πολλές άλλες χώρες, έχουν πολύ μεγάλα συναλλαγματικά αποθέματα τοποθετημένα σε δολάρια. Και δεν έχουν κανένα συμφέρον να κάνουν μαζικές πωλήσεις, διότι απλώς θα μειωθεί η αξία των αποθεμάτων τους. Επίσης, τα ασφαλιστικά ταμεία και άλλοι θεσμικοί επενδυτές που κατέχουν ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, εφόσον έχουν την αξιολόγηση ΑΑ+, δεν έχουν κανένα λόγο να προβούν σε πωλήσεις μαζικού χαρακτήρα. Άρα, νομίζω ότι χρειάζεται ψυχραιμία ως προς την Αμερική και να δούμε πώς θα εξελιχθεί η μείωση του ελλείμματος. Αυτό που συμφωνήθηκε, είναι να γίνουν άμεσα κάποιες περικοπές. Αλλά οι μεγάλες περικοπές θα προκύψουν μετά από προτάσεις μιας επιτροπής, που θα αποτελείται και από εκπροσώπους και των δύο μεγάλων κομμάτων, για το ποιες ακριβώς δαπάνες θα μειωθούν.
■ Η στάση της Κίνας ήταν σαφής.
Η Κίνα έχει 1,5 τρισ. σε ομόλογα αμερικανικού Δημοσίου. Και ασφαλώς, παίζει ρόλο η γνώμη της για την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει η Αμερική. Δεν είναι μόνο η μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Ομπάμα στην υγεία, η οποία θα αυξήσει τελικά τις δαπάνες παρά θα τις μειώσει. Είναι και το περίφημο δημοσιονομικό πακέτο του 2009, ύψους σχεδόν 1 τρισ., για την καταπολέμηση της ύφεσης μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Σαν αποτέλεσμα, οι δαπάνες, κατά την περίοδο της προεδρίας Ομπάμα, είναι σημαντικά αυξημένες. Οι Ρεπουμπλικάνοι ζητούν να μειωθούν οι δαπάνες στο επίπεδο του 2008, της τελευταίας χρονιάς της προεδρίας Μπους, πριν καν συζητήσουν οποιαδήποτε αύξηση στη φορολογία. Ενώ οι Δημοκρατικοί προτείνουν μείωση στο ήδη υψηλό επίπεδο του 2010 και νέους φόρους. Από εκεί ξεκίνησε η διαμάχη για το πλαφόν στο χρέος.
■ Και στην Ευρώπη τι μέλλει γενέσθαι;
Και η Ιταλία πλέον πιέζεται πολύ από τη Γερμανία, αλλά και από τις αγορές, να μειώσει τις δαπάνες και τις ανάγκες δανειοδότησής της. Το πρώτο πακέτο μέτρων που ανακοινώθηκε, ύψους 70 δισ. ευρώ, επρόκειτο να εφαρμοστεί σε βάθος χρόνου. Δηλαδή, τα περισσότερα μέτρα θα εφαρμόζονταν μετά τις ιταλικές εκλογές το 2013. Αυτό το πακέτο όχι μόνο δεν έπεισε τις αγορές, αλλά αντίθετα είδαμε πως αποτυπώθηκε στα σπρεντ των ομολόγων της Ιταλίας. Η Γερμανία ορθώς επισημαίνει ότι, χωρίς την απαραίτητη μείωση των ελλειμμάτων από τις υπερχρεωμένες χώρες, το πρόβλημα δεν λύνεται με πακέτα στήριξης και αγορά ομολόγων από την ΕΚΤ. Πρέπει οι ίδιες οι χώρες να μειώσουν τις δαπάνες και να περιορίσουν τα ελλείμματα. Προς αυτή την κατεύθυνση πιέζονται πολύ τόσο η Ιταλία, όσο και η Ισπανία.
■ Το ευρωομόλογο. Θα μας λύσει τα χέρια;
Το ευρωομόλογο από μόνο του δεν λύνει το πρόβλημα. Όσο, για παράδειγμα, υπάρχει ελληνικό χρέος που πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί, η έκδοση ευρωομολόγων δεν λύνει το πρόβλημα της αναχρηματοδότησης. Το ευρωομόλογο θα αποτελούσε λύση αν επρόκειτο να εκδοθεί σε πολύ μεγάλες ποσότητες και να επαναγοράσει το σύνολο του ελληνικού χρέους, με έκπτωση της τάξεως του 50% από την ονομαστική αξία. Αυτό, βέβαια, σημαίνει μεγάλο κούρεμα, που συνεπάγεται μεγάλες απώλειες για τις τράπεζες, οι οποίες θα χρειαστούν νέα κεφάλαια. Η Γερμανία δεν πρόκειται να συναινέσει σε αυτό. Και επομένως το ευρωομόλογο δεν προκρίνεται ως λύση. Αντίθετα, στις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου, βλέπω μια ξεκάθαρη διάθεση της Ευρωζώνης να θωρακίσει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ώστε να αντέξει σε περίπτωση μιας άτακτης χρεοκοπίας της Ελλάδας, κάποια στιγμή στο μέλλον. Εκεί αποβλέπουν οι νέες αρμοδιότητες που δόθηκαν στο EFSF να δανείζει όλες τις χώρες της Ευρωζώνης. Ακόμη και αυτές που δεν έχουν χάσει την πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές, και να μειώνει το κόστος δανεισμού των χωρώνμελών αγοράζοντας ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά.
■ Είναι ικανά τα μέτρα να αποτρέψουν κάτι τέτοιο;
Όχι, κατά πάσα πιθανότητα. Διότι δεν συνδυάστηκαν με αύξηση της δανειοδοτικής ικανότητας του ταμείου αυτού. Δηλαδή, ενώ του φόρτωσαν νέες αρμοδιότητες, δεν του έδωσαν περισσότερα χρήματα. O σκοπός, πάντως, ήταν να θωρακιστεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, με τη δυνατότητα του Ταμείου να προσφέρει χαμηλότοκα δάνεια ακόμα και σε χώρες-μέλη που δεν έχουν χάσει την πρόσβασή τους στις αγορές, όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Διότι όσο αυτές οι χώρες αναγκάζονται να δανείζονται με υψηλά επιτόκια από τις αγορές, τόσο το χρέος τους εκ των πραγμάτων γίνεται μη βιώσιμο.
■ Είναι μύθος ότι το ενδεχόμενο κατάρρευσης της Ελλάδας κινητοποιεί τους Ευρωπαίους;
Αυτοί που το διαδίδουν είναι εντελώς ανεύθυνοι. Στο Λονδίνο μας αποκαλούν «χρηματοπιστωτικούς ταλιμπάν», εξαιτίας της νοοτροπίας κάποιων Ελλήνων που λένε: «εγώ θα αυτοκτονήσω, αλλά θα πάρω και εσένα στον λαιμό μου». Όσο οι άλλες χώρες, που έχουν ενταχθεί στον μηχανισμό στήριξης (Πορτογαλία και Ιρλανδία) εφαρμόζουν τα δικά τους προγράμματα σταθεροποίησης, και όσο οι τράπεζες στην Ευρώπη θωρακίζονται με νέα κεφάλαια, τόσο πιο πιθανό είναι να εγκαταλειφθούμε στην τύχη μας, αν δεν εφαρμόσουμε αυτά που υποσχεθήκαμε. Δυστυχώς, τα δημοσιονομικά στοιχεία του πρώτου εξαμήνου είναι αποκαρδιωτικά. Οι πρωτογενείς δαπάνες αυξάνονται αντί να μειώνονται.
■ Τι πρέπει να γίνει;
Από τον ιδιωτικό τομέα έχουν απολυθεί 250.000 άνθρωποι και από το Δημόσιο ουδείς. Γιατί ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα; Διότι, μέχρι σήμερα, το ελληνικό πολιτικό σύστημα διασφάλιζε τη συντήρηση της εξουσίας μέσω της συνεχούς επέκτασης του κράτους. Γι’ αυτό και δεν έχει τη βούληση να αναλάβει πρωτοβουλίες για να συρρικνώσει το Δημόσιο και να αντιταχθεί στις συντεχνίες που το λυμαίνονται. Το 70% των δημόσιων δαπανών είναι μισθοί και συντάξεις. Επομένως, δεν μπορεί από το υπόλοιπο 30% να προέλθει όλη η προσαρμογή. Για να έχουμε Δημόσια Διοίκηση παρόμοια σε μέγεθος με αυτή της Ευρωζώνης, πρέπει να φύγουν 200.000 άτομα από το Δημόσιο. Όσο πιο γρήγορα γίνει αυτό, και όσο πιο γρήγορα σταματήσει το μπαράζ των νέων φόρων, τόσο λιγότεροι θα χάσουν τη δουλειά τους στον ιδιωτικό τομέα. Οι μετατάξεις στο Δημόσιο είναι σαν τις «μουσικές καρέκλες». Δεν οδηγούν, δηλαδή, σε συρρίκνωση του δημόσιου τομέα, όπου απασχολείται το ένα τέταρτο του εργατικού δυναμικού! Το μόνο νοικοκύρεμα είναι να καταργηθούν οργανισμοί, να κλείσουν δημόσιες επιχειρήσεις και να απολυθούν οι υπάλληλοί τους.
ΙΣΟΤΙΜΙΑ
