Σύμφωνα με μια μερίδα επιστημόνων το αν θα έχουμε αριστερή ή δεξιά ιδεολογία είναι σχεδόν γεννητικά προκαθορισμένο
Τελικά οι εκλογικές και πολιτικές μας προτιμήσεις είναι
προϊόν της σκέψης; Της μόρφωσης; Των επιρροών της οικογένειας; Ή μήπως
θέμα...
βιολογικό;
Μια σημαντική μερίδα επιστημόνων από πολλούς κλάδους (βιολογία, ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, ιατρική, νευροεπιστήμες) υποστηρίζει ότι πίσω από την... ψήφο μας κρύβονται εγκεφαλικές... προεκτάσεις.
Η επικαιρότητα και οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα αλλά και τη Γαλλία μεταξύ των Αριστερών και Δεξιών πόλων, την εντεινόμενη πόλωση στις ΗΠΑ μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών, ενόψει των φετινών προεδρικών εκλογών έχει επαναφέρει στο προσκήνιο τη σχετική επιστημονική συζήτηση. Πρόκειται για την παραδοσιακή «κόντρα» μεταξύ των «συντηρητικών» και των «προοδευτικών» σε όλο τον κόσμο, η οποία, με διάφορες εκφάνσεις, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα κάθε χώρας, αναβιώνει κατά καιρούς, ιδίως πριν από εκλογές, όπως συμβαίνει άλλωστε και στη χώρα μας.
Σύμφωνα με τον Αμερικανούς ψυχολόγους, οι συντηρητικοί τείνουν να θεωρούν τους προοδευτικούς ηθικά ύποπτους, ακόμα και επικίνδυνους, ενώ οι προοδευτικοί πιστεύουν το ίδιο για τους συντηρητικούς, με συνέπεια να υπάρχει ένας αντιπαραγωγικός διάλογος κωφών στη δημόσια σφαίρα. Όπως λένε, όλα ξεκίνησαν κάποτε, όταν άρχισαν να διαμορφώνεται ο ανθρώπινος νους, μέσα στις πρώτες κοινωνικές ομάδες, στις οποίες η ηθικότητα υπήρξε η συνεκτική κόλλα για τη «δική μας» ομάδα και οι «άλλοι» δεν ήσαν παρά οι ανήθικοι και εχθρικοί ξένοι. Οι άνθρωποι έχουν από τότε βαθιά ριζωμένο μέσα τους το ένστικτο να υπερασπίζουν την όποια ομάδα «τους» (κόμμα, θρησκεία, ποδοσφαιρική ομάδα κλπ) και έχουν αναπτύξει μια «λογική» και μια ηθική για να κρατούν συνεκτική τη δική τους ομάδα και να δαιμονοποιούν τις άλλες.
Το ανθρώπινο είδος, πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, διάβηκε έναν εξελικτικό Ρουβίκωνα που διέπλασε τον νου μας έτσι ώστε να μοιραζόμαστε κοινές νοητικές αναπαραστάσεις με αυτούς που θεωρούμε μέλη της ομάδας μας και με τους οποίους συνεργαζόμαστε, αλλά να αρνούμαστε να κάνουμε το ίδιο για τους άλλους ανθρώπους έξω από την ομάδα μας.
Κάπως έτσι, σήμερα, πολλοί προοδευτικοί πιστεύουν ότι οι συντηρητικοί δεν είναι παρά ανάλγητοι άνθρωποι που νοιάζονται μόνο για τα συμφέροντά τους ή στενόμυαλοι και γεμάτοι προκαταλήψεις (π.χ. θρησκευτικές), χωρίς να τους αναγνωρίζουν κανένα γνήσιο ανθρωπισμό. Αντίθετα, οι συντηρητικοί συχνά τείνουν να βλέπουν έναν εξουσιομανή κρυπτο-σταλινικό μέσα σε κάθε προοδευτικό.
Κατά τους υποστηρικτές αυτής της θεωρίας οι άνθρωποι, οπουδήποτε τοποθετούν τους εαυτούς τους στο πολιτικό φάσμα, έχουν εξαρχής διαμορφώσει μία ενστικτώδη προτίμηση και μετά επιχειρηματολογούν για να δικαιολογήσουν αυτό που ήδη θεωρούν σωστό, μία διαδικασία που τελικά πολύ λίγο μπορεί να θεωρηθεί ορθολογική. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι -ιδίως ως πολιτικά όντα- κατασκευάζουν επιχειρήματα όχι για να φθάσουν στην «αλήθεια», αλλά για να «διαφημίσουν» στους υπόλοιπους τη -συχνά με διαισθητικό τρόπο- ειλημμένη εκ των προτέρων προτίμησή τους. Έτσι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι άνθρωποι υποσυνείδητα αναζητούν συνεχώς νέα επιχειρήματα προς υποστήριξη των προειλημμένων αποφάσεών τους και τείνουν να αγνοούν όσα επιχειρήματα δεν «τους συμφέρουν», επειδή αυτά ανατρέπουν τη δική τους οικοδομημένη άποψη, καθώς ανέκαθεν κάθε τι διαφορετικό αντιμετωπίζεται υποσυνείδητα ως υπαρξιακή απειλή. Μάλιστα ο εγκέφαλός μας είναι έτσι προγραμματισμένος από την μακρόχρονη εξέλιξή του, ώστε να μας επιβραβεύει κάθε φορά που βρίσκουμε κάτι καινούριο για να υποστηρίξουμε τις θέσεις μας πράγμα που εξηγεί και την πεισματική επιμονή των κομμάτων στις απόψεις τους.
βιολογικό;
Μια σημαντική μερίδα επιστημόνων από πολλούς κλάδους (βιολογία, ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, ιατρική, νευροεπιστήμες) υποστηρίζει ότι πίσω από την... ψήφο μας κρύβονται εγκεφαλικές... προεκτάσεις.
Η επικαιρότητα και οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα αλλά και τη Γαλλία μεταξύ των Αριστερών και Δεξιών πόλων, την εντεινόμενη πόλωση στις ΗΠΑ μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών, ενόψει των φετινών προεδρικών εκλογών έχει επαναφέρει στο προσκήνιο τη σχετική επιστημονική συζήτηση. Πρόκειται για την παραδοσιακή «κόντρα» μεταξύ των «συντηρητικών» και των «προοδευτικών» σε όλο τον κόσμο, η οποία, με διάφορες εκφάνσεις, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα κάθε χώρας, αναβιώνει κατά καιρούς, ιδίως πριν από εκλογές, όπως συμβαίνει άλλωστε και στη χώρα μας.
Σύμφωνα με τον Αμερικανούς ψυχολόγους, οι συντηρητικοί τείνουν να θεωρούν τους προοδευτικούς ηθικά ύποπτους, ακόμα και επικίνδυνους, ενώ οι προοδευτικοί πιστεύουν το ίδιο για τους συντηρητικούς, με συνέπεια να υπάρχει ένας αντιπαραγωγικός διάλογος κωφών στη δημόσια σφαίρα. Όπως λένε, όλα ξεκίνησαν κάποτε, όταν άρχισαν να διαμορφώνεται ο ανθρώπινος νους, μέσα στις πρώτες κοινωνικές ομάδες, στις οποίες η ηθικότητα υπήρξε η συνεκτική κόλλα για τη «δική μας» ομάδα και οι «άλλοι» δεν ήσαν παρά οι ανήθικοι και εχθρικοί ξένοι. Οι άνθρωποι έχουν από τότε βαθιά ριζωμένο μέσα τους το ένστικτο να υπερασπίζουν την όποια ομάδα «τους» (κόμμα, θρησκεία, ποδοσφαιρική ομάδα κλπ) και έχουν αναπτύξει μια «λογική» και μια ηθική για να κρατούν συνεκτική τη δική τους ομάδα και να δαιμονοποιούν τις άλλες.
Το ανθρώπινο είδος, πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, διάβηκε έναν εξελικτικό Ρουβίκωνα που διέπλασε τον νου μας έτσι ώστε να μοιραζόμαστε κοινές νοητικές αναπαραστάσεις με αυτούς που θεωρούμε μέλη της ομάδας μας και με τους οποίους συνεργαζόμαστε, αλλά να αρνούμαστε να κάνουμε το ίδιο για τους άλλους ανθρώπους έξω από την ομάδα μας.
Κάπως έτσι, σήμερα, πολλοί προοδευτικοί πιστεύουν ότι οι συντηρητικοί δεν είναι παρά ανάλγητοι άνθρωποι που νοιάζονται μόνο για τα συμφέροντά τους ή στενόμυαλοι και γεμάτοι προκαταλήψεις (π.χ. θρησκευτικές), χωρίς να τους αναγνωρίζουν κανένα γνήσιο ανθρωπισμό. Αντίθετα, οι συντηρητικοί συχνά τείνουν να βλέπουν έναν εξουσιομανή κρυπτο-σταλινικό μέσα σε κάθε προοδευτικό.
Κατά τους υποστηρικτές αυτής της θεωρίας οι άνθρωποι, οπουδήποτε τοποθετούν τους εαυτούς τους στο πολιτικό φάσμα, έχουν εξαρχής διαμορφώσει μία ενστικτώδη προτίμηση και μετά επιχειρηματολογούν για να δικαιολογήσουν αυτό που ήδη θεωρούν σωστό, μία διαδικασία που τελικά πολύ λίγο μπορεί να θεωρηθεί ορθολογική. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι -ιδίως ως πολιτικά όντα- κατασκευάζουν επιχειρήματα όχι για να φθάσουν στην «αλήθεια», αλλά για να «διαφημίσουν» στους υπόλοιπους τη -συχνά με διαισθητικό τρόπο- ειλημμένη εκ των προτέρων προτίμησή τους. Έτσι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι άνθρωποι υποσυνείδητα αναζητούν συνεχώς νέα επιχειρήματα προς υποστήριξη των προειλημμένων αποφάσεών τους και τείνουν να αγνοούν όσα επιχειρήματα δεν «τους συμφέρουν», επειδή αυτά ανατρέπουν τη δική τους οικοδομημένη άποψη, καθώς ανέκαθεν κάθε τι διαφορετικό αντιμετωπίζεται υποσυνείδητα ως υπαρξιακή απειλή. Μάλιστα ο εγκέφαλός μας είναι έτσι προγραμματισμένος από την μακρόχρονη εξέλιξή του, ώστε να μας επιβραβεύει κάθε φορά που βρίσκουμε κάτι καινούριο για να υποστηρίξουμε τις θέσεις μας πράγμα που εξηγεί και την πεισματική επιμονή των κομμάτων στις απόψεις τους.