Του Αποστολου Λακασα
«Στην Αθήνα βρέχει καταρρακτωδώς» έλεγαν μέλη της δημοσιογραφικής
αποστολής πρόσφατα στις Βρυξέλλες, αρκετές ώρες πριν από την αναχώρηση
της πτήσης προς Ελλάδα. Τα ίδια νέα για τις καιρικές συνθήκες
επιβεβαίωσε ο πιλότος της πτήσης. Καθώς αποβιβαστήκαμε, λίγο μετά τα
μεσάνυχτα, ένιωσα έναν υπέροχο ανανεωτικό νότιο άνεμο να πνέει στον
καθαρό αττικό ουρανό. Η θερμοκρασία στους 19 βαθμούς Κελσίου, πολύ πάνω
από τους 4 των Βρυξελλών. Η διαδρομή προς το κέντρο της Αθήνας άρχισε να
ψαλιδίζει την όμορφη πρώτη εντύπωση, μετά την τετραήμερη απουσία…
Η έλλειψη αστυ-κής κουλτούρας είναι εύκολα διακριτή ανάμεσα στην Αθήνα
και σε όποια άλλη πρωτεύουσα του ευρωπαϊκού βορρά. Η αδυναμία της
ελληνικής πρωτεύουσας να προσεγγίσει την εικόνα των μεγάλων ευρωπαϊκών
πόλεων θα μπορούσε εύκολα να παραμεριστεί (και να δικαιολογηθεί), υπό το
πρίσμα ότι το μεσογειακό κλίμα και το ταμπεραμέντο δικαιολογούν μια πιο
χαλαρή στάση απέναντι σε όσα επιβάλλονται για την ορθή λειτουργία μιας
μεγαλούπολης. Για παράδειγμα, εύκολα μπορούμε να αποδώσουμε το
κυκλοφοριακό χάος και τη χαλαρή τήρηση των κανόνων συμπεριφοράς πεζών
και εποχούμενων στο μεσογειακό ταμπεραμέντο που βάζει το «πρέπει» σε
δεύτερη μοίρα, πίσω από το «θέλω».
Μήπως, όμως, αυτό δίνει στην εικόνα
της Αθήνας χαρακτηριστικά όχι μιας πόλης οι ρυθμοί της οποίας ενισχύουν
το δημιουργικό χάος, αλλά μιας τριτοκοσμικής πόλης; Είναι αυτό που
θέλουμε;
Εύκολα μπορούμε να «πουλήσουμε» στους τουρίστες την εικόνα του «έξω
καρδιά» πολίτη, που ενδιαφέρεται κυρίως για τη χαρά και την ευκολία της
ζωής. Ομως αυτό οδηγεί στην υποβάθμιση της καθημερινότητάς μας.
Η ύπαρξη μιας αμφίδρομης σχέσης ενδιαφέροντος μεταξύ πολιτών και κράτους
είναι βασικός λόγος για τη σημερινή κατάντια της ελληνικής πρωτεύουσας.
Προσώρας όμως, ας δούμε τι έχουμε να διαχειριστούμε.
Η Αθήνα
αναπτύχθηκε άναρχα κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης. Η οικονομική
ευμάρεια δεν οδήγησε στη βελτίωση της εικόνας της πόλης, όπως θα ήταν η
αναβάθμιση των ιδιωτικών κτιρίων στις πυκνοκατοικημένες περιοχές του
κέντρου και των κρατικών (εκτός της Αθηναϊκής Τριλογίας). Αντίθετα,
παρατηρήθηκε οικονομική άνθηση στα προάστια, όμως παρά την κατασκευή του
μετρό, οι Αθηναίοι δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν το Ι.Χ. τους. Η
οικονομική κρίση μπορεί να έστρεψε πολλούς στα ΜΜΜ, όμως έφερε την
υποβάθμιση του κέντρου της Αθήνας λόγω της συγκέντρωσης στις γειτονιές
του μεταναστών, της αύξησης της εγκληματικότητας και της υποβάθμισης των
κοινωνικών υπηρεσιών (π.χ. για τους ναρκομανείς).
Από την άλλη, οι σημερινοί κάτοικοι της Αθήνας έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλον ανοιχτών οριζόντων, έχουν ταξιδέψει, έχουν την εμπειρία πόλεων ανεπτυγμένων κρατών. Γι’ αυτό και το τελευταίο διάστημα η κρίση (οικονομική, αξιών) έχει αφυπνίσει πολλούς, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται πρωτοβουλίες μέσα από την κοινωνική δικτύωση για τη βελτίωση της διαβίωσης στην Αθήνα (π.χ. ομάδα πολιτών Ατενίστας).
Την ίδια στιγμή, η απουσία του κράτους είναι φανερή. Τι θα κόστιζε εάν
υπήρχε περισσότερο φως γύρω από το Εθνικό Θέατρο και γύρω από το ΕΜΠ
στην Πατησίων, τι θα κόστιζε εάν υπήρχε καλύτερος καθαρισμός των πάρκων,
τι θα κόστιζε εάν άνοιγαν στο κοινό οι κλειστοί δημόσιοι χώροι πρασίνου
(π.χ. το πάρκο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και ο χώρος γύρω από το
Ωδείο Αθηνών), τι θα κόστιζε εάν υπήρχε αυστηρότερη αστυνόμευση; Πόσο
εύκολα αλλάζει η κρατική αβελτηρία;
http://radar-gr.blogspot.gr/
