Τα
λάθη του μνημονιακού προγράμματος είναι μεγάλα και προφανή. Και το να
ασκούμε κριτική είναι, σε ένα βαθμό, χρέος μας. Όμως παράλληλα με την
κριτική χρειάζονται και οι προτάσεις. Διαφορετικά, υπάρχει πρόβλημα...
Πολλοί
πολιτικοί και κόμματα βλέπουν το μνημόνιο ως ευκαιρία για γρήγορα
πολιτικά κέρδη. Έτσι, μ' ένα ακραίο και ισοπεδωτικό λόγο διαγκωνίζονται
για το ποιος θα βγει πιο αριστερά ή πιο δεξιά, ποιος θα φανεί πιο κοντά
στον πολίτη, το συνταξιούχο, τον άνεργο και ούτω καθ' εξής.
Όλοι
βέβαια μιλούν εκ του ασφαλούς, με ένα ανέξοδο πολιτικό λόγο. Ο
λαϊκισμός στην Ελλάδα, τουλάχιστον μετά τη μεταπολίτευση, έχει και
ιστορία και ταυτότητα. Σας υπενθυμίζω μόνο μερικά συνθήματα, όπως:
«ΕΟΚ
και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο», το «καλάθι της νοικοκυράς», «Τσοβόλα δώσ'
τα όλα» και άλλα εύηχα, για να θυμηθούμε ποιος έσυρε πρώτος τον χορό του
λαϊκισμού.
Είναι
προφανές ότι ο λαϊκισμός μπορεί να διεισδύσει πρόσκαιρα σε κάποια
κοινωνικά στρώματα, ή σε όλα τα κοινωνικά στρώματα οριζόντια. Όλοι
έχουμε τη φυσική ροπή να μας αρέσει η κολακεία, το εύκολο επιχείρημα, ο
«πιασάρικος» τίτλος, το χάϊδεμα του εγωισμού μας. Όμως μέχρι ενός
σημείου. Γιατί, έρχεται η στιγμή που η πραγματικότητα διαφέρει από τα
«όμορφα τα λόγια τα μεγάλα» .
Γι' αυτό και ενώ ο λαϊκισμός είναι μια μόνιμη τάση στο πολιτικό σύστημα, ο λαϊκιστής έχει ημερομηνία λήξης.
Και
συνήθως ξεπερνιέται από τα πράγματα είτε χάνοντας το κοινό του προς το
σοβαρό και αξιόπιστο πολιτικό λόγο είτε χάνοντας από ένα άλλο λαϊκιστή
με τη δικιά του ημερομηνία λήξης.
Στο μεταξύ, ένα είναι βέβαιο:
Η
ζημιά σε επίπεδο εφαρμοσμένης πολιτικής μπορεί να είναι και
ανεπανόρθωτη. Όπως τη ζημιά που έπαθε η Ελλάδα από τις απίστευτες
καθυστερήσεις και αγκυλώσεις (λόγω του λαϊκιστικού παρελθόντος) από την
κυβέρνηση Παπανδρέου.
Ο
λαϊκισμός προφανώς δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Η Ευρώπη έχει
υποφέρει από αυτό το φαινόμενο με αποκορύφωμα το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Και έκτοτε, τουλάχιστον στη Δυτική Ευρώπ, στήθηκαν αναχώματα απέναντι
στο λαϊκισμό. Ένα απ' αυτά είναι και η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γι'
αυτό και η όποια συζήτηση για επιστροφή στη δραχμή αγνοεί παραγνωρίζει
το γεγονός ότι η έξοδος από το ευρώ θα είναι η κερκόπορτα του λαϊκισμού
και της υποβάθμισης της Δημοκρατίας στη χώρα μας.
Γιατί, η έξοδος από το ευρώ θα σημαίνει το οριστικό τέλος της ήδη χειμαζόμενης μεσαίας τάξης.
Γιατί,
η έξοδος από το ευρώ θα σημαίνει την ανατροπή της ευρωπαϊκής πορείας
της χώρας με την άνοδο του κρατισμού και των παρασιτικών στρωμάτων.
Και τότε δεν ξέρω για ποια Δημοκρατία και ποιότητα ζωής θα μιλάμε.
Η Ελλάδα δεν έχει πολλές επιλογές:
Ο
μόνος δρόμος είναι το ευρώ και η σκληρή δουλειά για την αύξηση της
ανταγωνιστικότητας, την άνοδο όλων των εισοδημάτων, την ισχυροποίηση της
μεσαίας τάξης, την αναβάθμιση των δημοκρατικών θεσμών με πλήρη
αναδιάρθρωση τόσο του δημόσιου τομέα, όσο και των πολιτικών μας θεσμών.
Χρειαζόμαστε
αναβάθμιση της Δημοκρατίας με περισσότερη διαφάνεια, με ουσιαστική
διάκριση εξουσιών, με περισσότερη συμμετοχή των πολιτών, με μείωση του
κρατισμού.
Όμως, όλα αυτά χρειάζονται θεμέλια. Και τα θεμέλια είναι μια ισχυρή μεσαία τάξη που δεν θα εξαρτάται από το κράτος.
Μόνο τότε ο λαϊκισμός θα αφορά τα ιστορικά μας βιβλία και θα αναφέρεται μόνο σ' αυτά.
