Η συζήτηση για το αν και πόσο
πετρέλαιο και άλλοι φυσικοί πόροι υπάρχουν στο Αιγαίο διαρκεί δεκαετίες.
Ειδικά μετά από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης η συζήτηση αυτή
επανήλθε με ένταση,μαζί με την υπόθεση του καθορισμού της ΑΟΖ. Τι
υπάρχει τελικά στο Αιγαίο; Πολλοί θεωρούν ότι η εκμετάλλευση των όποιων αποθεμάτων αποτελεί την οροστική λύση των προβλημάτων της χώρας. Είναι έτσι; Και ποια είναι τα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν για να φθάσουμε σ΄ αυτή τη λύση. Πόσες κρίσεις έχουμε ζήσει και πόσους εξοπλισμούς έχουμε πληρώσει για να συνεχίζουμε απλά να συζητάμε το θέμα.
Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Μηλάκας έχει κάνει μια ολοκληρωμένη έρευνα την οποία την έκανε βιβλίο. “Η απόρρητη ιστορία του Αιγαίου”,απαντά σ΄ όλα τα ερωτήματα. Μετά από έρευνα χρόνων που στηρίχθηκε σε έγγραφα του State Department για τα πετρέλαια,το φυσικό αέριο και την ελληνική ΑΟΖ ο συνάδελφος Δημήτρης Μηλάκας λύνει όλες τις απορίες.
1. Πιθανός πλούτος - Μόνιμος έλεγχος
Στη βάση των ελληνοτουρκικών τριβών και εντάσεων κεντρική θέση κατέχει η πιθανότητα ύπαρξης ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο. Αυτή η πιθανότητα, πανταχού παρούσα ως υπονοούμενο και ενισχυμένη από μία μυθολογική παραφιλολογία περισσότερο παρά από δημοσιοποιημένα στοιχεία προερχόμενα από επισταμένες έρευνες, περιπλέκει την κατάσταση, εντείνει την καχυποψία και μετατρέπει σε πολιτικό έγκλημα την πολύχρονη αδράνεια του ελληνικού συστήματος εξουσίας στο πεδίο των ερευνών και της διασφάλισης των συμφερόντων της Ελλάδας. Η ίδια αυτή πιθανότητα όμως -και βεβαιότητα για άλλους- προσελκύει τόσο υποψήφιους οικονομικούς και στρατιωτικούς κατακτητές όσο και διόλου αμερόληπτους (Αμερικανούς) επιδιαιτητές. Υπ' αυτήν την έννοια η αλληλογραφία μεταξύ του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών και των αμερικανικών πρεσβειών σε Αθήνα και Αγκυρα την περίοδο 1991-1993, με θέμα την προώθηση μιας ελληνοτουρκικής συμφωνίας για την εκκίνηση γεωτρήσεων στο Αιγαίο υπό καθεστώς συνεκμετάλλευσης, αφορά ευθέως τις εξελίξεις της τρέχουσας περιόδου.
Τα ντοκουμέντα, όπως θα αντιληφθεί ο αναγνώστης, δεν έχουν μόνο ιστορική αξία, καθώς τα ζητήματα στα οποία αναφέρονται δεν παραμένουν απλώς ανοιχτά, αλλά εξακολουθούν να βρίσκονται στο επίκεντρο της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης Μιας αντιπαράθεσης, η οποία -θα πρέπει να υπογραμμιστεί- εξελίσσεται εδώ και δεκαετίες υπό τη διαρκή αμερικανική εποπτεία. Μέσω αυτής της εποπτείας, άλλωστε, οι Η ΠΑ επιβεβαιώνουν την ηγεμονία τους και προωθούν τα συμφέροντα τους στην περιοχή, κερδίζοντας ταυτόχρονα από τις τερατώδεις εξοπλιστικές δαπάνες των δύο «φίλων», «συμμάχων» και κατά περίπτωση υποτελών τους. Την ίδια στιγμή, ο αμερικανικός στρατιωτικός βραχίονας, το ΝΑΤΟ, αντιμετωπίζοντας και ελέγχοντας ολόκληρη την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου ως ενιαίο επιχειρησιακό χώρο, επιβάλλει τη διοικητική συνδιαχείριση και καλλιεργεί την ιδέα της συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου πιέζοντας την Ελλάδα- ως το ασθενέστερο μέρος της διένεξης- για παραχωρήσεις.
Έχει, λοιπόν, ενδιαφέρον να πληροφορούμαστε από πρώτο χέρι για το πώς οι ΗΠΑ διαχειρίζονται την περίπλοκη συμμαχία τους με την Ελλάδα και την Τουρκία, για τις πληροφορίες και εκτιμήσεις τους περί της ύπαρξης πετρελαϊκών κοιτασμάτων στο Αιγαίο, καθώς τα ζητήμα τα στα οποία αναφέρονται εξακολουθούν να παραμένουν «ανοιχτά» και φλέγοντα. Με τη βοήθεια αυτών των εγγράφων, μπορεί κάποιος ευκολότερα να φωτίσει τις εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών γύρω από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και να αντιληφθεί από πού ξεκίνησε και πού βρίσκεται σήμερα η αντιπαράθεση γύρω από τη διαχείριση των ενεργειακών πόρων όχι μόνο στο Αιγαίο, αλλά σε ολόκληρη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Επιπροσθέτως, σε μία περίοδο κατά την οποία η χρεοκοπημένη Ελλάδα ποδηγετείται με μνημόνια και νέες δανειακές συμβάσεις, με εκχωρημένη από τις κυβερνήσεις της την εθνική της κυριαρχία, τα ενδεχόμενα ενεργειακά της κοιτάσματα φαντάζουν ως ιδανικές εμπράγματες εγγυήσεις τις οποίες διεκδικούν οι κάθε λογής πιστωτές της.
Κοιτάζοντας τις εξελίξεις μέσα από
αυτό το πρίσμα, δεν μπορεί παρά να σημειώσουμε ότι η κινητοποίηση για
την αναζήτηση και εκ μετάλλευση ελληνικών ενεργειακών πόρων -την οποία
ανακοίνωσε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
Γιάννης Μανιάτης στις 19 Ιανουαρίου 2012 υπογραμμίζοντας ότι αυτοί οι
πόροι μπορούν να καλύψουν πάνω από το 30% των εγχώριων ενεργειακών
αναγκών- αρχίζει την εποχή κατά την οποία οι επίσημοι δανειστές της
Ελλάδας, με τις δανειακές συμβάσεις και τα μνημόνια τους, διαμορφώνουν
τη νομοθεσία της χώρας αποκτώντας ως εχέγγυα δημόσια περιουσία και
πόρους.
Πράγματι, αποτελεί αξιοσημείωτη σύμπτωση: Οι διαδικασίες για τη δημιουργία του δημόσιου φορέα, ο οποίος θα αναλάβει τις διαδικασίες για την υλοποίηση ερευνών για πετρέλαιο στη Δυτική Ελλάδα" (το Αιγαίο και η θάλασσα νότια του Καστελόριζου έχουν αποκλειστεί από τις έρευνες - ως επιβεβαίωση του ότι ακόμη μία φορά η Τουρκία έχει καταφέρει να μετατρέψει αυτές τις περιοχές σε «γκρίζες ζώνες») εξελίχθηκαν παράλληλα με τις διαδικασίες για τη δημιουργία του Ταμείου που αναλαμβάνει την εκποίηση της δημόσιας περιου σίας, αλλά και του Ταμείου στο οποίο θα εκχωρηθούν τα έσοδα της εκποίησης, τα νέα δάνεια, αλλά και σημαντικότατοι δημόσιοι πόροι ώστε να διατίθενται κατ' απόλυτη προτεραιότητα για την εξυπηρέ τηση του χρέους. Εις βάρος κάθε άλλου είδους δημόσιας δαπάνης, επένδυσης, πληρωμής μισθών και συντάξεων...
2. Πετρέλαιο στο Καστελόριζο
Πριν επιστρέψουμε, με τη βοήθεια των αμερικανικών εγγράφων, στο κοντινό παρελθόν των ελληνοτουρκικών σχέσεων με τις εντυπωσιακές πληροφορίες για την ύπαρξη κοιτάσματος ενός δισεκατομμυρίου βαρελιών πετρελαίου ανατολικά της Θάσου και των σχεδίων για συνεκμετάλλευση / συνδιαχείριση του Αιγαίου, καλό είναι να ρίξουμε μία ματιά στο παρόν. Αλλωστε, όπως είπαμε, η αξία των αμερικανικών εγγράφων που θα παρουσιαστούν έχει να κάνει με το παρόν και τον τρόπο με τον οποίο φωτίζουν τη σημερινή πραγματικότητα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Στις 4 Φεβρουαρίου 2010 η εφημερίδα «Το Ποντίκι» στο πρωτοσέλιδο της δημοσιεύει πληροφορίες για «πετρέλαιο οτο Καστελόριζο». Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας, το οποίο ουδέποτε διαψεύστηκε, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου και τα μέλη του ΚΥΣΕΑ. στα μέσα Ιανουαρίου 2010, πληροφορήθηκαν από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών ότι στην περιοχή νότια του Καστελόριζου έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη μεγάλων και εκμεταλλεύσιμων πετρελαϊκών κοιτασμάτων. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η πληροφορία μεταβιβάστηκε στην ΕΥΠ από ρωσικές πηγές. Το «Ποντίκι» στο δημοσίευμα του (4 2.2010) υπογράμμιζε ότι η πληροφορία για την ύπαρξη εκμεταλλεύσιμων πετρελαϊκών αποθεμάτων στην εξαιρετικά ευαίσθητη περιοχή του Καστελόριζου συνέπεσε:
• Με την κλιμάκωση της πίεσης των Ευρωπαίων εταίρων (Γερμανών) για περιοριστική οικονομική πολιτική με ασφυκτική επιτροπεία και τις απειλές για ενδεχόμενη αποπομπή της Ελλάδας από τη ζώνη τουευρώ.
• Με τις «κομψές», αλλά σταθερές κινήσεις της Ουάσιγκτον αλλά και του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου για την ανάμειξη του «αμερι-κανοκρατούμενου» Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στα ελληνικά δημοσιονομικά και κατ' επέκταση στις υποθέσεις της Ευρωζώνης.
• Με την οριστικοποίηση των λεπτομερειών για την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Μόσχα, όπου το ζήτημα της ενεργειακής συ νεργασίας παρέμενε ακόμη ανοιχτό, τουλάχιστον για τη ρωσική ηγεσία. Καλό θα είναι να μην ξεχνάμε ότι τότε (Φεβρουάριος 2010), με την επίσκεψη του στη Μόσχα, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου έβαλε τέλος στην προσπάθεια οικοδόμησης μιας «στρατηγικής σχέσης» με τη Ρωσία.
3. Γκρίζες ζώνες παντού
Οι ρωσικές πληροφορίες περί ενεργειακών κοιτασμάτων στην περιοχή νότια του Καστελόριζου θα πρέπει να σημειωθεί ότι συνέπεσαν και με μία ακόμη εξέλιξη που έχει να κάνει με τα ελληνοτουρκικά: Ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου τον Ιανουάριο του 2010 απάντησε σε επιστολή, την οποία είχε αποστείλει ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δύο μήνες πριν, και συμφώνησε για την ουσιαστική αναζωπύρωση των συνομιλιών (είχαν παγώσει επί κυβερνήσε ων Κώστα Καραμανλή) για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας των δύο χωρών.
Η απάντηση Παπανδρέου διαβιβάστηκε στον πρωθυπουργό της Τουρκίας λίγες μέρες μετά την ενημέρωση του Υπουργικού Συμβουλίου από την ΕΥΠ για την ύπαρξη κοιτασμάτων στην ελληνική Αποκλειστική Οικονινομική Ζώνη η οποία εκτείνεται νότια του Καστελόριζου. Στο σημείο ο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πρώτη ενέργεια του Γ. Παπανδρέοου μετά τη νίκη του στις εκλογές στις 4 Οκτωβρίου 2009 ήταν να επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη, όπου συνάντησε - στις 9 Οκτωβρίου, στο περιθώριο της Συνόδου για τη Βαλκανική Συνεργα σία- τον πρωθυπουργό Ερντογάν.
Σε αυτήν τη συνάντηση, όπως αποδείχτηκε από τις μετέπειτα εξελίξεις, οι δύο πρωθυπουργοί αποφάσισαν να συνεχίσουν τις ελληνοτουρκικές συνομιλίες, των οποίων ο ανομολόγητος στόχος, όπως καταδεικνύουν και τα έγγραφα που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια, έχει προσδιοριστεί εδώ και δεκαετίες από την Ουάσιγκτον: η συνεκμετάλλευση του Αιγαίου. Πρόκειται για τις συνομιλίες οι οποίες περιγράφουν την πολιτική τής «βήμα προς βήμα προσέγγισης» με την Τουρκία, την οποία υιοθέτησε και ακολούθησε η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη μετά το φιάσκο των Ιμίων (Ιανουάριος 1996) αποδε χόμενη την ύπαρξη τουρκικών ζωτικών συμφερόντων στο Αιγαίο (Συμφωνία Σημίτη - Ντεμιρέλ στη Μαδρίτη υπό την «αιγίδα» της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ).
Την πολιτική τής «βήμα προς βήμα προσέγγισης» με την Τουρκία ανέλαβε ουσιαστικά να υλοποιήσει από το 2000 ο Γιώργος Παπανδρέου ως υπουργός Εξωτερικών. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι εντατικές ελληνοτουρκικές διαβουλεύσεις εκείνης της περιόδου είχαν οδηγήσει πολύ κοντά σε διευθετήσεις στο θέμα του Αιγαίου, αλλά η πολιτική συγκυρία (ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές τον Μάρτιο του 2004) πάγωσε τις εξελίξεις. Ο Γ. Παπανδρέου, με την επίσκεψη του στην Τουρκία και τη συνάντηση του με τον Ταγίπ Ερντογάν, μόλις τέσσερις μέρες μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας, έδειξε πως ήταν αποφασισμένος να ολοκληρώσει την πολιτική τής «βήμα προς βήμα προσέγγισης» πιά νοντας το νήμα από εκεί που το είχε αφήσει ως υπουργός Εξωτερι κών το 2004. Η τουρκική διπλωματία, προετοιμασμένη για μία τέτοια εξέλιξη, φρόντισε να υποβάλει προτάσεις για την προώθηση διευθε τήσεων, οι οποίες διατυπώθηκαν σε επιστολή που ο πρωθυπουργός της Τουρκίας έστειλε στον ομόλογο του της Ελλάδας στις αρχές Νο εμβρίου 2009.
Ο Γ Παπανδρέου χρειάστηκε κάτι περισσότερο από δύο μήνες για να απαντήσει -στα μέσα Ιανουαρίου 2010- στον Ερντογάν. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, στην απάντηση του. θέτει κάποιες ελάχιστες προϋποθέσεις προκειμένου να αρχίσουν οι ελληνοτουρκικές συζητήσεις για τις διευθετήσεις. Σύμφωνα με την επίσημη εκτετα μένη περίληψη της επιστολής του, ο Γ. Παπανδρέου σημειώνει ότι «ενέργειες όπως οι απειλές πολέμου (εβ$υ5 οθΙΝ), οι υπερπτήσεις και οι ερευνητικές δραστηριότητες στην υφαλοκρηπίδα, που δεν έχει ακόμη οριοθετηθεί σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες του Δικαί ου της Θάλασσας, δεν βοηθούν καθόλου τη βελτίωση των σχέσεων μας». Εκείνη ακριβώς την εποχή οι ερευνητικές δραστηριότητες για τις οποίες έκανε λόγο ο Γ. Παπανδρέου αφορούσαν την περιοχή του Καστελόριζου...
Ήταν η εποχή, τέλος 2009 και αρχή 2010, κατά την οποία παράγοντες των υπουργείων Εξωτερικών και Αμυνας αξιολογούσαν ως εξαιρετικά επικίνδυνη την κατάσταση που διαμορφώνεται στο Καστελόριζο λόγω της εντατικής και συντονισμένης προσπάθειας της Τουρκίας να θέσει υπό αμφισβήτηση την Ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπως ακριβώς το έχει πετύχει και στο Αιγαίο.
‘Ηδη από τον Νοέμβριο του 2008 η Τουρκία διεξήγε έρευνες στην περιοχή ανοικτά του Καστελόριζου με το νορβηγικό (οι Νορβηγοί θεωρούνται παγκοσμίως ειδήμονες σε θαλάσσιες έρευνες για εξεύρεση πετρελαίου) πλωτό ερευνητικό σκάφος «Malene Ostervold». Επίσης από το καλοκαίρι του 2009 η Τουρκία ανακοίνωσε πως προγραμματίζει να πραγματοποιήσει και νέες έρευνες στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου. Η τουρκική ερευνητική δραστηριότητα δημιουργούσε στην Αθήνα το πιεστικό ερώτημα. Τι θα πράξει αν η Αγκυρα προχω ρήσει σε έρευνες εντός της ελληνικής ΑΟΖ;
Στο ερώτημα αυτό φρόντισε -απ' ό,τι φαίνεται- να απαντήσει με την επιτολή του στονΤαγίπ Ερντογάν ο Γιώργος Παπανδρέου επισημαίνοντας ότι οι ερευνητικές δραστηριότητες στην υφαλοκρηπίδα, που δεν έχει ακόμη οριοθετηθεί, δεν βοηθούν την προώθηση των ελληνοτουτρκικών σχέσεων. Με άλλα λόγια, ο Γ. Παπανδρέου έδειξε να κατανοεί (για να μην πούμε «αναγνωρίζει») τη βασιμότητα των τουρκικων διεκδικήσεων και επί της ελληνικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγιο, όπως ακριβώς ισχύει στην πράξη και στο Αιγαίο.
Δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο το ότι, παράλληλα με τις ενέργειες αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στην περιοχή του
Καστελόριζου, οι τουρκικές κινήσεις συνοδεύονταν από τη συστηματική κλιμάκωση των υπερπτήσεων μαχητικών αεροσκαφών επάνω ακόμη και από κατοικημένα ελληνικά νησιά, ενισχύοντας την εικόνα περί «γκρίζων ζωνών» την οποία η Τουρκία κατάφερε να δημιουργήσει και να προβάλει διεθνώς με την κρίση των Ιμίων. Με τον τρόπο αυτόν, η Αγκυρα προωθεί την αντίληψη ότι τα νησιά που βρίσκονται κοντά στις ακτές της αποτελούν τη φυσική προέκταση της Ανατολίας Με αυτήν τη θεωρία η Αγκυρα θεμελιώνει τις διεκδικήσεις της επί της υφαλοκρηπίδας και των πετρελαϊκών κοιτασμάτων, που, όπως όλα δείχνουν, πιθανότατα υπάρχουν στη θαλάσσια περιοχή από το Βόρειο Αιγαίο μέχρι το Καστελόριζο και την Κύπρο.
Πράγματι, αποτελεί αξιοσημείωτη σύμπτωση: Οι διαδικασίες για τη δημιουργία του δημόσιου φορέα, ο οποίος θα αναλάβει τις διαδικασίες για την υλοποίηση ερευνών για πετρέλαιο στη Δυτική Ελλάδα" (το Αιγαίο και η θάλασσα νότια του Καστελόριζου έχουν αποκλειστεί από τις έρευνες - ως επιβεβαίωση του ότι ακόμη μία φορά η Τουρκία έχει καταφέρει να μετατρέψει αυτές τις περιοχές σε «γκρίζες ζώνες») εξελίχθηκαν παράλληλα με τις διαδικασίες για τη δημιουργία του Ταμείου που αναλαμβάνει την εκποίηση της δημόσιας περιου σίας, αλλά και του Ταμείου στο οποίο θα εκχωρηθούν τα έσοδα της εκποίησης, τα νέα δάνεια, αλλά και σημαντικότατοι δημόσιοι πόροι ώστε να διατίθενται κατ' απόλυτη προτεραιότητα για την εξυπηρέ τηση του χρέους. Εις βάρος κάθε άλλου είδους δημόσιας δαπάνης, επένδυσης, πληρωμής μισθών και συντάξεων...
2. Πετρέλαιο στο Καστελόριζο
Πριν επιστρέψουμε, με τη βοήθεια των αμερικανικών εγγράφων, στο κοντινό παρελθόν των ελληνοτουρκικών σχέσεων με τις εντυπωσιακές πληροφορίες για την ύπαρξη κοιτάσματος ενός δισεκατομμυρίου βαρελιών πετρελαίου ανατολικά της Θάσου και των σχεδίων για συνεκμετάλλευση / συνδιαχείριση του Αιγαίου, καλό είναι να ρίξουμε μία ματιά στο παρόν. Αλλωστε, όπως είπαμε, η αξία των αμερικανικών εγγράφων που θα παρουσιαστούν έχει να κάνει με το παρόν και τον τρόπο με τον οποίο φωτίζουν τη σημερινή πραγματικότητα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Στις 4 Φεβρουαρίου 2010 η εφημερίδα «Το Ποντίκι» στο πρωτοσέλιδο της δημοσιεύει πληροφορίες για «πετρέλαιο οτο Καστελόριζο». Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας, το οποίο ουδέποτε διαψεύστηκε, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου και τα μέλη του ΚΥΣΕΑ. στα μέσα Ιανουαρίου 2010, πληροφορήθηκαν από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών ότι στην περιοχή νότια του Καστελόριζου έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη μεγάλων και εκμεταλλεύσιμων πετρελαϊκών κοιτασμάτων. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η πληροφορία μεταβιβάστηκε στην ΕΥΠ από ρωσικές πηγές. Το «Ποντίκι» στο δημοσίευμα του (4 2.2010) υπογράμμιζε ότι η πληροφορία για την ύπαρξη εκμεταλλεύσιμων πετρελαϊκών αποθεμάτων στην εξαιρετικά ευαίσθητη περιοχή του Καστελόριζου συνέπεσε:
• Με την κλιμάκωση της πίεσης των Ευρωπαίων εταίρων (Γερμανών) για περιοριστική οικονομική πολιτική με ασφυκτική επιτροπεία και τις απειλές για ενδεχόμενη αποπομπή της Ελλάδας από τη ζώνη τουευρώ.
• Με τις «κομψές», αλλά σταθερές κινήσεις της Ουάσιγκτον αλλά και του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου για την ανάμειξη του «αμερι-κανοκρατούμενου» Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στα ελληνικά δημοσιονομικά και κατ' επέκταση στις υποθέσεις της Ευρωζώνης.
• Με την οριστικοποίηση των λεπτομερειών για την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Μόσχα, όπου το ζήτημα της ενεργειακής συ νεργασίας παρέμενε ακόμη ανοιχτό, τουλάχιστον για τη ρωσική ηγεσία. Καλό θα είναι να μην ξεχνάμε ότι τότε (Φεβρουάριος 2010), με την επίσκεψη του στη Μόσχα, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου έβαλε τέλος στην προσπάθεια οικοδόμησης μιας «στρατηγικής σχέσης» με τη Ρωσία.
3. Γκρίζες ζώνες παντού
Οι ρωσικές πληροφορίες περί ενεργειακών κοιτασμάτων στην περιοχή νότια του Καστελόριζου θα πρέπει να σημειωθεί ότι συνέπεσαν και με μία ακόμη εξέλιξη που έχει να κάνει με τα ελληνοτουρκικά: Ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου τον Ιανουάριο του 2010 απάντησε σε επιστολή, την οποία είχε αποστείλει ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δύο μήνες πριν, και συμφώνησε για την ουσιαστική αναζωπύρωση των συνομιλιών (είχαν παγώσει επί κυβερνήσε ων Κώστα Καραμανλή) για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας των δύο χωρών.
Η απάντηση Παπανδρέου διαβιβάστηκε στον πρωθυπουργό της Τουρκίας λίγες μέρες μετά την ενημέρωση του Υπουργικού Συμβουλίου από την ΕΥΠ για την ύπαρξη κοιτασμάτων στην ελληνική Αποκλειστική Οικονινομική Ζώνη η οποία εκτείνεται νότια του Καστελόριζου. Στο σημείο ο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πρώτη ενέργεια του Γ. Παπανδρέοου μετά τη νίκη του στις εκλογές στις 4 Οκτωβρίου 2009 ήταν να επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη, όπου συνάντησε - στις 9 Οκτωβρίου, στο περιθώριο της Συνόδου για τη Βαλκανική Συνεργα σία- τον πρωθυπουργό Ερντογάν.
Σε αυτήν τη συνάντηση, όπως αποδείχτηκε από τις μετέπειτα εξελίξεις, οι δύο πρωθυπουργοί αποφάσισαν να συνεχίσουν τις ελληνοτουρκικές συνομιλίες, των οποίων ο ανομολόγητος στόχος, όπως καταδεικνύουν και τα έγγραφα που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια, έχει προσδιοριστεί εδώ και δεκαετίες από την Ουάσιγκτον: η συνεκμετάλλευση του Αιγαίου. Πρόκειται για τις συνομιλίες οι οποίες περιγράφουν την πολιτική τής «βήμα προς βήμα προσέγγισης» με την Τουρκία, την οποία υιοθέτησε και ακολούθησε η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη μετά το φιάσκο των Ιμίων (Ιανουάριος 1996) αποδε χόμενη την ύπαρξη τουρκικών ζωτικών συμφερόντων στο Αιγαίο (Συμφωνία Σημίτη - Ντεμιρέλ στη Μαδρίτη υπό την «αιγίδα» της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ).
Την πολιτική τής «βήμα προς βήμα προσέγγισης» με την Τουρκία ανέλαβε ουσιαστικά να υλοποιήσει από το 2000 ο Γιώργος Παπανδρέου ως υπουργός Εξωτερικών. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι εντατικές ελληνοτουρκικές διαβουλεύσεις εκείνης της περιόδου είχαν οδηγήσει πολύ κοντά σε διευθετήσεις στο θέμα του Αιγαίου, αλλά η πολιτική συγκυρία (ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές τον Μάρτιο του 2004) πάγωσε τις εξελίξεις. Ο Γ. Παπανδρέου, με την επίσκεψη του στην Τουρκία και τη συνάντηση του με τον Ταγίπ Ερντογάν, μόλις τέσσερις μέρες μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας, έδειξε πως ήταν αποφασισμένος να ολοκληρώσει την πολιτική τής «βήμα προς βήμα προσέγγισης» πιά νοντας το νήμα από εκεί που το είχε αφήσει ως υπουργός Εξωτερι κών το 2004. Η τουρκική διπλωματία, προετοιμασμένη για μία τέτοια εξέλιξη, φρόντισε να υποβάλει προτάσεις για την προώθηση διευθε τήσεων, οι οποίες διατυπώθηκαν σε επιστολή που ο πρωθυπουργός της Τουρκίας έστειλε στον ομόλογο του της Ελλάδας στις αρχές Νο εμβρίου 2009.
Ο Γ Παπανδρέου χρειάστηκε κάτι περισσότερο από δύο μήνες για να απαντήσει -στα μέσα Ιανουαρίου 2010- στον Ερντογάν. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, στην απάντηση του. θέτει κάποιες ελάχιστες προϋποθέσεις προκειμένου να αρχίσουν οι ελληνοτουρκικές συζητήσεις για τις διευθετήσεις. Σύμφωνα με την επίσημη εκτετα μένη περίληψη της επιστολής του, ο Γ. Παπανδρέου σημειώνει ότι «ενέργειες όπως οι απειλές πολέμου (εβ$υ5 οθΙΝ), οι υπερπτήσεις και οι ερευνητικές δραστηριότητες στην υφαλοκρηπίδα, που δεν έχει ακόμη οριοθετηθεί σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες του Δικαί ου της Θάλασσας, δεν βοηθούν καθόλου τη βελτίωση των σχέσεων μας». Εκείνη ακριβώς την εποχή οι ερευνητικές δραστηριότητες για τις οποίες έκανε λόγο ο Γ. Παπανδρέου αφορούσαν την περιοχή του Καστελόριζου...
Ήταν η εποχή, τέλος 2009 και αρχή 2010, κατά την οποία παράγοντες των υπουργείων Εξωτερικών και Αμυνας αξιολογούσαν ως εξαιρετικά επικίνδυνη την κατάσταση που διαμορφώνεται στο Καστελόριζο λόγω της εντατικής και συντονισμένης προσπάθειας της Τουρκίας να θέσει υπό αμφισβήτηση την Ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπως ακριβώς το έχει πετύχει και στο Αιγαίο.
‘Ηδη από τον Νοέμβριο του 2008 η Τουρκία διεξήγε έρευνες στην περιοχή ανοικτά του Καστελόριζου με το νορβηγικό (οι Νορβηγοί θεωρούνται παγκοσμίως ειδήμονες σε θαλάσσιες έρευνες για εξεύρεση πετρελαίου) πλωτό ερευνητικό σκάφος «Malene Ostervold». Επίσης από το καλοκαίρι του 2009 η Τουρκία ανακοίνωσε πως προγραμματίζει να πραγματοποιήσει και νέες έρευνες στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου. Η τουρκική ερευνητική δραστηριότητα δημιουργούσε στην Αθήνα το πιεστικό ερώτημα. Τι θα πράξει αν η Αγκυρα προχω ρήσει σε έρευνες εντός της ελληνικής ΑΟΖ;
Στο ερώτημα αυτό φρόντισε -απ' ό,τι φαίνεται- να απαντήσει με την επιτολή του στονΤαγίπ Ερντογάν ο Γιώργος Παπανδρέου επισημαίνοντας ότι οι ερευνητικές δραστηριότητες στην υφαλοκρηπίδα, που δεν έχει ακόμη οριοθετηθεί, δεν βοηθούν την προώθηση των ελληνοτουτρκικών σχέσεων. Με άλλα λόγια, ο Γ. Παπανδρέου έδειξε να κατανοεί (για να μην πούμε «αναγνωρίζει») τη βασιμότητα των τουρκικων διεκδικήσεων και επί της ελληνικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγιο, όπως ακριβώς ισχύει στην πράξη και στο Αιγαίο.
Δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο το ότι, παράλληλα με τις ενέργειες αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στην περιοχή του
Καστελόριζου, οι τουρκικές κινήσεις συνοδεύονταν από τη συστηματική κλιμάκωση των υπερπτήσεων μαχητικών αεροσκαφών επάνω ακόμη και από κατοικημένα ελληνικά νησιά, ενισχύοντας την εικόνα περί «γκρίζων ζωνών» την οποία η Τουρκία κατάφερε να δημιουργήσει και να προβάλει διεθνώς με την κρίση των Ιμίων. Με τον τρόπο αυτόν, η Αγκυρα προωθεί την αντίληψη ότι τα νησιά που βρίσκονται κοντά στις ακτές της αποτελούν τη φυσική προέκταση της Ανατολίας Με αυτήν τη θεωρία η Αγκυρα θεμελιώνει τις διεκδικήσεις της επί της υφαλοκρηπίδας και των πετρελαϊκών κοιτασμάτων, που, όπως όλα δείχνουν, πιθανότατα υπάρχουν στη θαλάσσια περιοχή από το Βόρειο Αιγαίο μέχρι το Καστελόριζο και την Κύπρο.
4. Η κυπριακή ΑΟΖ
Το παιχνίδι με τις Ζώνες Αποκλειστικής Οικονομικής Εκμετάλλευσης στην Ανατολική Μεσόγειο έχει αρχίσει έντονα από το 2003. Τότε, με βάση όσα ορίζει το Διεθνές Δίκαιο, η Λευκωσία (Τάσσος Παπαδόπουλος) ανακήρυξε την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της προχωρώντας σε συμφωνίες οριοθέτησης με την Αίγυπτο προς Νότο και Ισραήλ ανατολικά. Οι κυπριακές κυβερνήσεις προχώρησαν επίσης στη σύναψη συμφωνιών με αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες για έρευνες και εκμετάλλευση εντός της κυπριακής Ζώνης, νότια του νη σιού. Ταυτόχρονα, η Λευκωσία φρόντισε να διασυνδέσει τη δική της διαδικασία ερευνών - παραγωγής - εκμετάλλευσης με την αντίστοιχη του Ισραήλ, αποκτώντας έναν ισχυρό και υπολογίσιμο από την Τουρκία εταίρο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι κυπριακές κυβερνήσεις του Τάσσου Παπαδόπουλου, οι οποίες άρχισαν, και του Δημήτρη Χριστόφια, οι οποίες συνέχισαν και ολοκλήρωσαν τη διαδικασία για την εκμετάλλευση των τεράστιων -όπως έχει αποδειχθεί πια- κοιτασμάτων, δύσκολα κατανόησαν την άρνηση των κυβερνήσεων Καραμανλή και Παπανδρέου να προχωρήσουν στην ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αθήνα, παγιδευμένη επί δεκαετίες σε μία πολιτική κατευνασμού της Τουρκίας και παραδομένη απολύτως στα χέρια των Αμερικανών, οι οποίοι μέσω του ΝΑΤΟ διαχειρίζονται τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με τη σιωπή και ακινησία της επέτρεψε η «γκρίζα ζώνη» του Αιγαίου να επεκταθεί μέχρι την Ανατολική Με σόγειο.
Η προσπάθεια της Κύπρου να κατοχυρώσει την Αποκλειστική Οι κονομική Ζώνη της προκάλεσε την τουρκική αντίδραση και οργή. Η τουρκική κυβέρνηση κατ' αρχήν επιχείρησε να υπονομεύσει τη συμ φωνία μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου σημειώνοντας ότι στην κυπριακή ΑΟΖ έχει δικαιώματα και η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Το ίδιο υποστηρίζει η Αγκυρα και για τη θαλάσσια ζώνη βόρεια της Κύπρου. Ωστόσο ο κύριος στόχος της Αγκυρας είναι να επιβάλει την άποψη της ότι το Καστελόριζο -λόγω ειδικών συνθηκών- δεν έχει υφαλοκρηπίδα και με τον τρόπο αυτόν η Τουρκία να αποκτήσει μερί διο στην ελπιδοφόρο για ενεργειακά κοιτάσματα περιοχή.
5. Η πρόσκληση στο ΔΝΤ από το Καστελόριζο
Είναι ίσως μία σύμπτωση, απ' αυτές που χαράσσονται στη μνήμη και τις σελίδες της Ιστορίας, το ότι στις 23 Απριλίου 2010 ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου επέλεξε το Καστελόριζο για να κάνει το περίφημο διάγγελμα με το οποίο ανακοίνωσε την προσφυγή της χώρας στη «βοήθεια» του ΔΝΤ
Λαμβάνοντας υπόψη το τρέχον μεγάλο ενεργειακό παιχνίδι, τις πληροφορίες περί ύπαρξης κοιτασμάτων στο Καστελόριζο, τις απο δεδειγμένες πια τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου που κρύβονται στην ευρύτερη περιοχή και τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού εκείνο το μεσημέρι από το ελληνικό ακριτικό νησί, μπορεί κάποιος να φανταστεί, και όχι αδικαιολόγητα, πως ο Γ. Παπανδρέου «σφύριζε» το σύνθημα για την αμερικανική -μέσω του ΔΝΤ- επέλαση στον σκληρό πυρήνα της Ε. Ε., στην Ευρωζώνη και το κοινό νόμισμα. Ταυτόχρονα, ο πρωθυπουργός της χώρας, έχοντας το χέρι απλωμένο για δανεικά πάνω στο Καστελόριζο, έμοιαζε σαν να παρουσιάζει προς τους πιστωτές τις εμπράγματες εγγυήσεις και υποθήκες ..
Από τότε έχουν μεσολαβήσει πολλά, τα οποία μπορούν να συνοψιστούν σε μία φράση: Η χρεοκοπημένη Ελλάδα είναι de facto μία χώρα με περιορισμένη εθνική κυριαρχία, η οποία με τα μνημόνια και τις δανειακές συμβάσεις παραδίδει de jure τους πλουτοπαραγωγικούς της πόρους -συμπεριλαμβανομένων ακόμη και των προσδοκιών ύπαρξης πετρελαίου και φυσικού αερίου- ενέχυρο στους τοκογλύφους δανειστές της. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, σε ό,τι αφορά τις περιοχές του Αιγαίου και του Καστελόριζου τουλάχιστον, προϋποθέτει τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών και την προώθηση των ιδεών της συνεκ μετάλλευσης, για την οποία σκληρά εργάζονται επί δεκαετίες οι ΗΠΑ, όπως αποδεικνύει η Ιστορία και επιβεβαιώνει η αλληλογραφία των αμερικανικών υπηρεσιών που ακολουθεί...
Το παιχνίδι με τις Ζώνες Αποκλειστικής Οικονομικής Εκμετάλλευσης στην Ανατολική Μεσόγειο έχει αρχίσει έντονα από το 2003. Τότε, με βάση όσα ορίζει το Διεθνές Δίκαιο, η Λευκωσία (Τάσσος Παπαδόπουλος) ανακήρυξε την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της προχωρώντας σε συμφωνίες οριοθέτησης με την Αίγυπτο προς Νότο και Ισραήλ ανατολικά. Οι κυπριακές κυβερνήσεις προχώρησαν επίσης στη σύναψη συμφωνιών με αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες για έρευνες και εκμετάλλευση εντός της κυπριακής Ζώνης, νότια του νη σιού. Ταυτόχρονα, η Λευκωσία φρόντισε να διασυνδέσει τη δική της διαδικασία ερευνών - παραγωγής - εκμετάλλευσης με την αντίστοιχη του Ισραήλ, αποκτώντας έναν ισχυρό και υπολογίσιμο από την Τουρκία εταίρο.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι κυπριακές κυβερνήσεις του Τάσσου Παπαδόπουλου, οι οποίες άρχισαν, και του Δημήτρη Χριστόφια, οι οποίες συνέχισαν και ολοκλήρωσαν τη διαδικασία για την εκμετάλλευση των τεράστιων -όπως έχει αποδειχθεί πια- κοιτασμάτων, δύσκολα κατανόησαν την άρνηση των κυβερνήσεων Καραμανλή και Παπανδρέου να προχωρήσουν στην ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αθήνα, παγιδευμένη επί δεκαετίες σε μία πολιτική κατευνασμού της Τουρκίας και παραδομένη απολύτως στα χέρια των Αμερικανών, οι οποίοι μέσω του ΝΑΤΟ διαχειρίζονται τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με τη σιωπή και ακινησία της επέτρεψε η «γκρίζα ζώνη» του Αιγαίου να επεκταθεί μέχρι την Ανατολική Με σόγειο.
Η προσπάθεια της Κύπρου να κατοχυρώσει την Αποκλειστική Οι κονομική Ζώνη της προκάλεσε την τουρκική αντίδραση και οργή. Η τουρκική κυβέρνηση κατ' αρχήν επιχείρησε να υπονομεύσει τη συμ φωνία μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου σημειώνοντας ότι στην κυπριακή ΑΟΖ έχει δικαιώματα και η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Το ίδιο υποστηρίζει η Αγκυρα και για τη θαλάσσια ζώνη βόρεια της Κύπρου. Ωστόσο ο κύριος στόχος της Αγκυρας είναι να επιβάλει την άποψη της ότι το Καστελόριζο -λόγω ειδικών συνθηκών- δεν έχει υφαλοκρηπίδα και με τον τρόπο αυτόν η Τουρκία να αποκτήσει μερί διο στην ελπιδοφόρο για ενεργειακά κοιτάσματα περιοχή.
5. Η πρόσκληση στο ΔΝΤ από το Καστελόριζο
Είναι ίσως μία σύμπτωση, απ' αυτές που χαράσσονται στη μνήμη και τις σελίδες της Ιστορίας, το ότι στις 23 Απριλίου 2010 ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου επέλεξε το Καστελόριζο για να κάνει το περίφημο διάγγελμα με το οποίο ανακοίνωσε την προσφυγή της χώρας στη «βοήθεια» του ΔΝΤ
Λαμβάνοντας υπόψη το τρέχον μεγάλο ενεργειακό παιχνίδι, τις πληροφορίες περί ύπαρξης κοιτασμάτων στο Καστελόριζο, τις απο δεδειγμένες πια τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου που κρύβονται στην ευρύτερη περιοχή και τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού εκείνο το μεσημέρι από το ελληνικό ακριτικό νησί, μπορεί κάποιος να φανταστεί, και όχι αδικαιολόγητα, πως ο Γ. Παπανδρέου «σφύριζε» το σύνθημα για την αμερικανική -μέσω του ΔΝΤ- επέλαση στον σκληρό πυρήνα της Ε. Ε., στην Ευρωζώνη και το κοινό νόμισμα. Ταυτόχρονα, ο πρωθυπουργός της χώρας, έχοντας το χέρι απλωμένο για δανεικά πάνω στο Καστελόριζο, έμοιαζε σαν να παρουσιάζει προς τους πιστωτές τις εμπράγματες εγγυήσεις και υποθήκες ..
Από τότε έχουν μεσολαβήσει πολλά, τα οποία μπορούν να συνοψιστούν σε μία φράση: Η χρεοκοπημένη Ελλάδα είναι de facto μία χώρα με περιορισμένη εθνική κυριαρχία, η οποία με τα μνημόνια και τις δανειακές συμβάσεις παραδίδει de jure τους πλουτοπαραγωγικούς της πόρους -συμπεριλαμβανομένων ακόμη και των προσδοκιών ύπαρξης πετρελαίου και φυσικού αερίου- ενέχυρο στους τοκογλύφους δανειστές της. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, σε ό,τι αφορά τις περιοχές του Αιγαίου και του Καστελόριζου τουλάχιστον, προϋποθέτει τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών και την προώθηση των ιδεών της συνεκ μετάλλευσης, για την οποία σκληρά εργάζονται επί δεκαετίες οι ΗΠΑ, όπως αποδεικνύει η Ιστορία και επιβεβαιώνει η αλληλογραφία των αμερικανικών υπηρεσιών που ακολουθεί...
http://www.onalert.gr/
