 |
| Όσο αυτό το σύστημα θα υπάρχει στον κόσμο, το χρέος, οι στερήσεις, η φτώχεια, οι ανισότητες, οι πόλεμοι, η βία και η εγκληματικότητα δεν μπορεί να εκλείψουν ποτέ... |
Τον τελευταίο καιρό σ' αυτή τη χώρα κάτι τέτοιο συμβαίνει.
Στενότητα και περιορισμένα μυαλά…
Πολλοί και για διαφορετικούς λόγους προσπαθούν να μας πείσουν ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στις μέρες μας αφορούν κυρίως εμάς σαν άτομα και την Ελλάδα σαν χώρα.
Μιλούν για τον κακό εαυτό μας, την κακή διαχείριση από τους πολιτικούς κλπ.
Μια τέτοια οπτική φορτίζει συναισθηματικά αλλά και πραγματικά, στην καθημερινότητα, όλους αυτούς που προσπαθούν να κατανοήσουν τι συμβαίνει, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να βρίσκονται μπροστά σε «τεράστια» διλλήματα για το τι πρέπει να γίνει.
Είναι όμως πράγματι έτσι?
Προτείνω να ανοίξουμε για τα καλά το «οπτικό» μας πεδίο για να καταλάβουμε ίσως καλύτερα τι συμβαίνει.
Ζούμε σ' ένα κόσμο, σ' ένα κοινωνικό περιβάλλον, στις αρχές του 21ου αιώνα, όπου αν θεωρήσουμε σαν δεδομένο ότι τα σημαντικότερα ζητήματα για την επιβίωσή μας είναι το νερό, η τροφή, η στέγη, η περίθαλψη και η ασφάλεια, για όλους ανεξαίρετα τους ανθρώπους αυτής της γης, τότε εύκολα και γρήγορα διαπιστώνουμε ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.
Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση σ' αυτά τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους αγαθά και παροχές με πολλαπλά αρνητικά αποτελέσματα στην καθημερινότητα και την υγεία τους.
Η στέρηση είναι μια κατάσταση την οποία βιώνουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο.
Ζούμε επίσης σ' ένα κόσμο κατακερματισμένο από ένα σωρό διαχωρισμούς και συμφέροντα τα οποία δημιουργούν διαρκής διεκδικήσεις, πολέμους, βία και εγκληματικότητα, δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου ο ισχυρότερος επιβάλλει τη θέλησή του σε βάρος των άλλων.
Σ' αυτό τον κόσμο έχουνε γίνει αμέτρητοι πόλεμοι και επαναστάσεις, έχει χυθεί ατελείωτο αίμα αθώων ενώ η βία δεν σταμάτησε ποτέ.
Είναι ατελείωτος ο σοβαρότατος κατάλογος των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στην σύγχρονη εποχή, μα το συμπέρασμα απ' όλα αυτά είναι ένα και πολύ σοβαρό και σημαντικό.
Κανένα σύστημα εξουσίας, πολιτικό, θρησκευτικό, οικονομικό ή οτιδήποτε άλλο, δεν κατάφερε ποτέ να εξαλείψει όλα αυτά τα προβλήματα ριζικά, ολοκληρωτικά και για πάντα.
Γιατί άραγε?
Δεν υπάρχει η γνώση, η κατανόηση, οι δυνατότητες και τα δεδομένα??
Αν δούμε απλά από τη μια μεριά το σύστημα αξιών το οποίο επικρατεί και υποστηρίζει πάρα πολλά χρόνια το κοινωνικό κατεστημένο μοντέλο στον κόσμο μας και από την άλλη το οικονομικό μοντέλο πάνω στο οποίο βασίζεται όλο αυτό το οικοδόμημα που λέμε ανάπτυξη και πρόοδος τότε θα καταλάβουμε γιατί όλα αυτά τα προβλήματα δεν μπορούν ακόμα να εξαλειφθούν.
Οι αξίες μας και το μοντέλο με το οποίο προοδεύουμε και εξελισσόμαστε είναι κατά τη γνώμη μου οι κυρίαρχοι παράγοντες μιας κοινωνίας.
Από τα δύο αυτά δεδομένα προκύπτει και ερμηνεύεται το πολιτιστικό μοντέλο μέσα στο οποίο όλοι οι άνθρωποι της γης ζουν, ο πολιτισμός μας.
Το σύστημα αξιών με το οποίο σχεδόν όλοι μας διαμορφωθήκαμε, μέσα από την εκπαίδευση και το ευρύτερο κοινωνικό status μετέπειτα είναι εγωκεντρικό και ατομικιστικό. Προβάλει και υποστηρίζει
ένα μοντέλο ανθρώπου ο οποίος έχει σαν σκοπό να συγκεντρώνει γύρω του και για το δικό του, πρώτα απ' όλα, όφελος τα πάντα.
- Να καταναλώνει τα πάντα, να κατέχει όσα περισσότερα μπορεί.
- Να κατέχει όσο περισσότερα υλικά αγαθά, να διαθέτει πλούτο, να έχει όσο μεγαλύτερη πρόσβαση γίνεται σε πρόσκαιρες απολαύσεις.
- Να μην τον νοιάζει τίποτε άλλο ιδιαίτερα.
- Να ανταγωνίζεται σε όλους τους τομείς της ζωής και να προσπαθεί να υπερισχύει πάντα και με κάθε τρόπο απέναντι στους άλλους.
Μέσα σ' αυτό το αξιακό περιβάλλον πλούσιοι και φτωχοί, δυνατοί και αδύνατοι αναπνέουν τον ίδιο αέρα, πίνουν το ίδιο νερό, ζουν στον ίδιο ανασφαλή κόσμο και κυρίως οι περισσότεροι νοιώθουν πολύ μεγάλη μοναξιά και εσωτερική θλίψη.
Ποτέ δεν μάθαμε μέσα από το εκπαιδευτικό μας σύστημα τι είμαστε, που βρισκόμαστε, τι δυνατότητες και δεδομένα υπάρχουν στον κόσμο και στον πλανήτη μας.
Δεν μας έμαθαν ποια είναι η σχέση μας με το περιβάλλον, η αλληλεξάρτησή μας, η σύνδεσή μας με τα πάντα.
Ζούμε στον κόσμο του «εμείς» κι «εσείς».
Το σύστημα αξιών μας λοιπόν υποστηρίζει τους διαχωρισμούς μεταξύ των ανθρώπων, πολιτικούς, θρησκευτικούς, εθνικούς κλπ, υποστηρίζει το ατομικό όφελος, τους ισχυρούς, προσφέρει πάρα πολλά αγαθά για κατανάλωση αλλά και τεράστια ανασφάλεια και θλίψη.
Ένα οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης και προόδου είναι απόλυτα απαραίτητο στις κοινωνίες μας. Οικονομία με απλά λόγια είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορείς να πάρεις από τη γη και να μοιράσεις σε ΟΛΟΥΣ αυτά που έχουν ανάγκη κάθε εποχή και παράλληλα να διατηρείς την περιβαντολλογική ισορροπία και δυναμική αναπλήρωσης ώστε να έχεις και στο μέλλον όσα χρειάζεσαι.
Το οικονομικό μοντέλο με βάση το οποίο έχει οικοδομηθεί ο κόσμος μας είναι το μονεταριστικό, χρηματοπιστωτικό.
Κύριος στόχος και κίνητρο του μοντέλου αυτού είναι το ΚΕΡΔΟΣ και η συγκέντρωση πλούτου.
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα υποστηρίζεται από οργανισμούς, τράπεζες και πανίσχυρους ιδιώτες ανά τον κόσμο οι οποίοι καθορίζουν όλο το «παιχνίδι».
Το μέσον το οποίο έχει εφευρεθεί είναι το χρήμα το οποίο για να αποκτηθεί από κάποιον χρειάζεται να χρεωθεί.
Χωρίς χρέος δεν υπάρχει χρήμα.
Για να χρεωθεί κάποιος χρειάζεται να έχει καταναλωτικές ανάγκες ώστε το χρήμα να «κινηθεί».
Για να κινείται το χρήμα σ ένα τέτοιο μοντέλο οι «ειδικοί» δημιουργούν «ανάγκες» στον κόσμο…καταλαβαίνετε…
Οι αξίες των προϊόντων και των αγαθών επίσης ως προς το χρήμα που πρέπει να δώσει κάποιος για να τα αποκτήσει δεν έχει καμία σημασία.
Το χρήμα είναι μια σύμβαση, μια συμφωνία ανάμεσα σε αυτούς που το αποδέχονται ως μέσο πρόσβασης στα αγαθά, ανάμεσα σ αυτόν που πουλά και σ αυτόν που αγοράζει.
Το χρήμα δεν είναι φυσικός πόρος.
Οι τράπεζες για να υπάρχουν χρειάζεται να δανείζουν χρήματα σε φυσικά πρόσωπα αλλά και έθνη και να τα παίρνουν πίσω με τόκο.
Οι τράπεζες έχουν εφεύρει τρόπους ώστε τα χρήματα να πολλαπλασιάζονται για λογαριασμό τους.
Για να υπάρχει και να λειτουργεί το σύστημα αυτό χρειάζεται να καταναλώνονται διαρκώς αγαθά.
Γι αυτό το λόγο τα αγαθά που παράγονται και καταναλώνονται πρέπει να είναι χαμηλής ποιότητας ώστε να μην σταματά η κατανάλωσή τους.
Φυσικά κανέναν δεν ενδιαφέρει τι κόστος έχει αυτό στις δυνατότητες του πλανήτη σε πρώτες ύλες και στα παραγόμενα από τις βιομηχανίες σκουπίδια.
Δυνατός σε αυτό το σύστημα είναι αυτός που κατέχει και εμπορεύεται πρώτα απ όλα τους φυσικούς πόρους ώστε να μπορεί να διαθέτει τα προϊόντα στις αγορές και να βγάζει χρήματα.
Οι περισσότεροι πόλεμοι στον κόσμο γίνονται για την κατοχή φυσικών πόρων.
Οι ατελείωτες διεκδικήσεις ανάμεσα στα έθνη αφορούν τους πόρους.
Πετρέλαιο, ορυκτός πλούτος, πρώτες ύλες κλπ είναι οι στόχοι των δυνατών του συστήματος αυτού.
Η γη διαθέτει και προσφέρει τα αγαθά της και ο άνθρωπος τα διαχειρίζεται με αυτό τον τρόπο.
Για όσο αυτό το σύστημα θα υπάρχει στον κόσμο, το χρέος, η ανεργία, ο πληθωρισμός, οι στερήσεις και η φτώχεια, οι ανισότητες, οι διακρίσεις, ο ρατσισμός, οι πόλεμοι, η βία και η εγκληματικότητα δεν μπορεί να εκλείψουν ποτέ.
Από τη μια λοιπόν «κατασκευάζεις» άτομα με ατομικιστικές, εγωκεντρικές και συγκεντρωτικές αξίες, διαχωριστική αντίληψη και κατανόηση για τον κόσμο και από την άλλη τους προσφέρεις ένα οικονομικό περιβάλλον, με εναν τόσο περιορισμένο στόχο (ΚΕΡΔΟΣ) μέσα στο οποίο, θέλουν δε θέλουν θα αναπτύξουν τον ανταγωνισμό, τη δύναμη, τις φιλοδοξίες, την απληστία, τη διαφθορά, τα προσωπικά συμφέροντα, την κτητικότητα, τη ματαιότητα….
ΟΛΑ αυτά, με μια λέξη αν θέλετε, ονομάζονται ΒΙΑ.
Άραγε τι συμπεράσματα μπορεί να βγάλει κάποιος, χωρίς προκαταλήψεις και προσωπικές επιρροές παρά μόνο κοιτώντας καθαρά, από όλα τα παραπάνω?
Πόσο μεγάλο ρόλο για τη διαμόρφωση των αξιών και τη ζωή μας παίζει το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε?
Υπάρχει ποτέ περίπτωση μέσα σ αυτό το περιβάλλον να λυθούν όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σαν κοινωνίες?
Για όσο αυτό το σύστημα θα υπάρχει στον κόσμο, είναι δυνατόν το χρέος, η ανεργία, ο πληθωρισμός, οι στερήσεις και η φτώχεια, οι ανισότητες, οι διακρίσεις, ο ρατσισμός, οι πόλεμοι, η βία και η εγκληματικότητα να εκλείψουν ποτέ??
Υπάρχει ποτέ περίπτωση να επικρατήσει στον κόσμο μας δικαιοσύνη, ειρήνη, ισότητα και ασφάλεια?
Μέσα σ' ένα τέτοιο πολιτιστικό αξιακό μοντέλο μπορεί να περιμένει κανείς να αναπτύξουν οι άνθρωποι αξίες σεβασμού, αλληλεγγύης, αδερφικότητας, δικαιοσύνης, αποδοχής κλπ?
Χρειαζόμαστε τελικά χρήματα για να επιβιώσουμε ή άμεση πρόσβαση σε ΟΛΑ?
Τι χρειάζεται να γίνει?
Ο κόσμος μας βρίσκεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή για την παραπέρα πορεία του.
Δυστυχώς το οικονομικοπολιτικό μοντέλο που ακόμα σήμερα, στον 21ο αιώνα, ζούμε δεν διορθώνεται, αναπαράγεται διαρκώς σε ατελείωτους φαύλους κύκλους με καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και το φυσικό περιβάλλον.
Είναι δε εξαιρετικά σημαντικό να καταλάβουμε ότι ΔΕΝ χρειάζεται να το πολεμήσουμε με τη γνωστή βία αλλά να το προσπεράσουμε αντικαθιστώντας το.
Η επιλογή που σήμερα θα κάνουμε θα μας οδηγήσει είτε σε μια επαναλαμβανόμενη καταστροφική πορεία ή στο άλμα της ανθρωπότητας σ ένα μέλλον όπου το αυτονόητο θα μπορεί να βιωθεί από ΟΛΟΥΣ ανεξαίρετα.
Είναι μια επιλογή ανάμεσα στο φόβο και την αγάπη, ανάμεσα στη γνώση και την άγνοια.
Τι χρειάζεται να αλλάξουμε ριζικά αν πραγματικά μας ενδιαφέρει σε τι κόσμο θα ζήσουνε τα παιδιά και οι επόμενες γενιές, το τι θα απομείνει σ' αυτό τον πλανήτη;
Τάσος Πετρίδης
