Αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα είναι ένα προειδοποιητικό σήμα για τον υπόλοιπο κόσμο. Κανείς δεν είναι πρόθυμος να δανείσει στην Ελλάδα, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα πεθαίνει, μια στις τέσσερις επιχειρήσεις στην Ελλάδα έχει κλείσει, η ανεργία είναι στα ύψη και η ελληνική οικονομία είναι σε σταθερή ύφεση εδώ και πέντε συνεχή χρόνια. Και δυστυχώς, η οικονομική κατάρρευση στην Ελλάδα επιταχύνεται επικίνδυνα. Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε σε ποσοστό 7 % το 4ο τρίμηνο του 2011. Αυτό, σύμφωνα με ορισμένους, δεν έπρεπε να συμβεί. Υποτίθεται ότι αναμενόταν κάποια βελτίωση στην Ελλάδα για το συγκεκριμένο τρίμηνο. Αντ' αυτού, η ύφεση έχει επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο, και πολύ σύντομα αναμένεται να βιώσει και ο υπόλοιπος κόσμος ό,τι βιώνει η Ελλάδα σήμερα.
Δυστυχώς, οι περισσότεροι στα ΜΜΕ αντιμετωπίζουν όλα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα ως "μεμονωμένο περιστατικό", και όχι ως μια πολύ σοβαρή προειδοποίηση για τον υπόλοιπο κόσμο.
Ευτυχώς, υπάρχουν ακόμη μερικοί δημοσιογράφοι - που θα έλεγα ότι μετριούνται στα δάκτυλα - οι οποίοι συνειδητοποιούν τη σοβαρότητα της κατάστασης. Ακολουθεί ένα απόσπασμα άρθρου, που περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα, από έναν δημοσιογράφο των New York Times.
Σύμφωνα με τους υπάρχοντες δείκτες, η Ελλάδα κατρακυλά σε μια κατάσταση που δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη Δυτική εμπειρία. Από το 2009 έως σήμερα, το 1/4 του συνόλου των ελληνικών επιχειρήσεων έχουν χρεοκοπήσει, και το 1/2 του συνόλου των μικρών επιχειρήσεων στη χώρα δηλώνει ότι δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στα καθήκοντα μισθοδοσίας του. Το ποσοστό των αυτοκτονιών αυξήθηκε κατά 40% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2011. Η ανταλλακτική οικονομία αρχίζει να κάνει την εμφάνισή της, καθώς οι πολίτες προσπαθούν να βρουν τρόπους να επιζήσουν μέσα σε ένα ρημαγμένο χρηματοοικονομικό σύστημα. Σχεδόν ο μισός πληθυσμός κάτω των 25 ετών στην Ελλάδα είναι άνεργος.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, διοργανώθηκε από δημόσιους φορείς ένα σεμινάριο πληροφόρησης για τη μετανάστευση στην Αυστραλία. Μια παρόμοια εκδήλωση, ένα χρόνο πριν, είχε προσελκύσει 42 άτομα, τα οποία και είχαν δηλώσει συμμετοχή. Στην φετινή εκδήλωση, προκάλεσε έκπληξη το γεγονός ότι 12.000 άτομα έδειξαν ενδιαφέρον και υπέγραψαν δηλώσεις συμμετοχής.
Κάποιοι Έλληνες τραπεζίτες, με τους οποίους ήρθα σε επαφή, μου είπαν ότι το 1/3 των πολιτών έχει αποσύρει τα χρήματά του από τραπεζικούς λογαριασμούς. Πολλοί, προφανώς, προτίμησαν να κρύψουν τις οικονομίες τους κάτω από το στρώμα τους ή να τις θάψουν στην αυλή τους. Ένας τραπεζικός υπάλληλος, συγκεκριμένα, στον οποίο έχει ανατεθεί το καθήκον να πείθει τους καταθέτες να μην αποσύρουν τα χρήματά τους από την τράπεζα, μου δήλωσε, με απίστευτη ειλικρίνεια: "Ποιος θα εμπιστευόταν μια ελληνική τράπεζα;"
Το φαντάζεστε αυτό;
Η Ελλάδα βιώνει μια παταγώδη οικονομική κατάρρευση και κανείς, στη συγκεκριμένη φάση, δεν διακρίνει κάποιο φως στην άκρη του τούνελ.
Όπως έχω γράψει σε πρόσφατο άρθρο μου, το συνολικό ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα έχει σήμερα υπερβεί το 20 % και το ποσοστό ανεργίας των νέων έχει αυξηθεί δραματικά στο 48%.
Η απομόχλευση, γενικά, μπορεί να αποδειχθεί μια εξαιρετικά επίπονη διαδικασία. Στην περίπτωση της Ελλάδας έχουμε γίνει μάρτυρες ενός ακραίου φαινομένου. Η χώρα έχει εξαναγκαστεί να προσπαθήσει να μειώσει το μέγεθος του ελλείμματος του προϋπολογισμού της, αλλά κάθε φορά που μειώνει τις δημόσιες δαπάνες, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επιβραδύνεται η οικονομική δραστηριότητα (και επομένως και τα έσοδα του δημοσίου).
Τη στιγμή αυτή, η ΕΕ και το ΔΝΤ απαιτούν την εφαρμογή ακόμη πιο επώδυνων μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα, παρ' όλο που η χώρα βιώνει ήδη μια ύφεση δραματικών διαστάσεων.
Συγκεκριμένα, η λεγόμενη τρόικα (ΕΕ και ΔΝΤ) απαιτεί:
1. Nα απολυθούν άμεσα 15.000 δημόσιοι υπάλληλοι και μέχρι το 2015 να έχουν απολυθεί συνολικά 150.000.
2. Να μειωθούν οι μισθοί στο δημόσιο κατά 20% (μετά από τις μειώσεις που έγιναν ήδη).
3. Να μειωθεί ο κατώτατος μισθός περισσότερο από 20%.
4. Να μειωθούν τα επιδόματα ανεργίας και οι συντάξεις.
Φυσικά, όλες αυτές οι περικοπές θα επιδεινώσουν ακόμη περισσότερο τις βραχυπρόθεσμες οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα.
Η αγανάκτηση των πολιτών, που βλέπουμε ήδη να εκδηλώνεται εκεί, είναι πιθανό να συνεχιστεί για αρκετό καιρό, καθώς οι δίκαια εξοργισμένοι πολίτες θα επιχειρήσουν να εκφράσουν την αντίθεσή τους προς τους πολιτικούς, οι οποίοι απλά δεν δείχνουν να νοιάζονται.
Σύμφωνα με την Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ), οι πρόσφατες ταραχές προκάλεσαν ζημιές σε 153 επιχειρήσεις στην Αθήνα.45 από αυτές τις επιχειρήσεις καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Παρά τα πολλά μέτρα λιτότητας που έχουν ήδη εφαρμοστεί, η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα είναι πολύ πιθανό να οδηγηθεί σε χρεοκοπία σύντομα, ούτως ή άλλως.
Είναι επίσης πολύ πιθανό η νέα δανειακή σύμβαση που ενέκρινε το Ελληνικό Κοινοβούλιο να μην εφαρμοστεί ποτέ. Οι εκλογές, που σύμφωνα με κάποιους δεν θα αργήσουν να εξαγγελθούν, θα οδηγήσουν σε αδιέξοδο, αφού τα κυβερνώντα κόμματα είναι κόμματα μειοψηφίας.
Όποια νέα κυβέρνηση προκύψει από τις εκλογές θα είναι πολύ διαφορετική από τη σημερινή, και κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα αν η νέα αυτή κυβέρνηση θα τηρήσει αποιαδήποτε από τις υποσχέσεις που τηρούνται από τη σημερινή κυβέρνηση.
Το άλλο που εκκρεμεί είναι το γεγονός ότι το Γερμανικό Κοινοβούλιοκαλείται να εγκρίνει αυτή τη νέα συμφωνία με την Ελλάδα, και θα θέσει τη συμφωνία αυτή σε ψηφοφορία στις 27 Φεβρουαρίου. Δεδομένου του κλίματος που επικρατεί στη Γερμανία αυτή τη στιγμή, η έγκριση δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Επομένως, είναι πολλοί οι αστάθμητοι παράγοντες όσον αφορά τις "συμφωνίες" που συζητούνται αυτή τη στιγμή. Η αλήθεια είναι ότι μια ελληνική χρεοκοπία μέσα στους επόμενους μήνες φαντάζει όλο και πιο πιθανή.
Μάλιστα, κάποιοι παράγοντες των οικονομικών κύκλων δείχνουν να ανυπομονούν για μια χρεοκοπία της Ελλάδας. Ο Jonathan Moulton, πρόεδρος της Better Capital, δήλωσε πρόσφατα στο CNBC:
"Αν ήμουν Έλληνας, δεν θα έπαιρνα σε καμιά περίπτωση αυτά τα μέτρα. Θα προτιμούσα την χρεοκοπία για να τελειώνω με αυτό τον εφιάλτη. Εσείς τι θα διαλέγατε; 2-3 δύσκολα χρόνια ή 20;"
Ωστόσο, μια άτακτη ελληνική χρεοκοπία θα ήταν κάτι ιδιαίτερα δυσάρεστο για την παγκόσμια οικονομία. Ένα πρόσφατο άρθρο της βρετανικής εφημερίδας Guardian περιγράφει με λεπτομέρεια μερικές από τις συνέπειες μιας ελληνικής χρεοκοπίας και εξόδου από την ευρωζώνη:
Ωστόσο, η χρεοκοπία και η επιστροφή στη δραχμή θα ήταν μια δαπανηρή και χαοτική διαδικασία. Μακροπρόθεσμα, η αποχώρηση κάποιων ασθενέστερων μελών της νομισματικής ένωσης από το ευρώ ίσως να συνέτεινε στην ενίσχυσή του. Βραχυπρόθεσμα, όμως, οι τράπεζες σε ολόκληρη την ευρωζώνη ίσως οδηγηθούν σε κλείσιμο, ώστε να αποτραπεί μια υπερβολική ζήτηση του ενιαίου νομίσματος, καθώς οι επενδυτές θα εκτοξεύουν εικασίες σχετικά με το ποια χώρα θα ακολουθήσει την Ελλάδα. Στη συνέχεια, ίσως να είχαμε ένα νέο κύμα κρατικοποιήσεων τραπεζών, καθώς οι δανειστές θα μετρούν τις απώλειες τους, λόγω του άνευ αξίας, όπως θα έχει προκύψει, ελληνικού χρέους.
Επίσης, θα υπάρξει η ανάγκη για την επιβολή ελέγχων των κεφαλαίων και του κλεισίματος των συνόρων, ώστε να διακοπεί η μαζική εκροή χρήματος από την Ελλάδα. Η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ισπανία θα δεχθούν έντονες πιέσεις από τους επενδυτές, υπό τον φόβο ενός κινδύνου που θα προέρχεται από την επόμενη χώρα-θύμα. Οι τράπεζες παντού, που ήδη διστάζουν να δανείζουν, θα καταφύγουν σε περικοπές, λόγω της ανησυχίας τους μήπως εκτεθούν στα ομόλογα όλων των ευρωπαϊκών χωρών που πλήττονται σήμερα από την κρίση.
Παράλληλα, η οικονομική κρίση στην Ευρώπη συνεχίζει να εξαπλώνεται πέρα από την Ελλάδα. Ο οίκος αξιολόγησης Moody's πρόσφατα υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα έξι ευρωπαϊκών χωρών. Σύμφωνα με τοBloomberg:
Η Ισπανία υποβαθμίστηκε από Α1 σε Α3, με αρνητικές προοπτικές, η Ιταλία από Α2 σε Α3, με αρνητικές προοπτικές, και η Πορτογαλία από Ba2 σε Ba3, επίσης με αρνητικές προοπτικές, σύμφωνα με ανακοίνωση του οίκου Moody's. Yποβαθμίστηκαν, επίσης, η Σλοβακία, η Σλοβενία και η Μάλτα.
Χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ουγγαρία βαδίζουν ακριβώς στον ίδιο δρόμο που ήταν η Ελλάδα. Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που βίωσε την πραγματική ύφεση, αλλά όλα δείχνουν ότισύντομα η Ελλάδα θα έχει μεγάλη παρέα.
Χωρίς αμφιβολία, η Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή για τον υπόλοιπο κόσμο. Μια χώρα η οποία, δίχως ίχνος σύνεσης, συνεχώς αυξάνει το δημόσιο χρέος της, τελικά έρχεται η ημέρα που καλείται να πληρώσει τον λογαριασμό. Είναι αναπόφευκτο.
Περιέργως, ο Barack Obama δεν φαίνεται να το κατανοεί αυτό. Συνεχίζει να αυξάνει το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ κατά 150 εκατομμύρια δολάρια την ώρα. Γνωρίζει ότι οι δραστικές περικοπές δαπανών σε αυτή τη φάση βλάπτουν σοβαρά την οικονομία. Βλάπτουν σοβαρά, επίσης, τις πιθανότητες επανεκλογής του για την επόμενη τετραετία.
Και όμως, είναι αρκετοί που πιστεύουν ότι ο Barack Obama αποκλείεται να κάνει κάτι που θα βλάψει σημαντικά τις πιθανότητές του να επανεκλεγεί για άλλα τέσσερα χρόνια.
Εν τω μεταξύ, εξακολουθούμε να οδηγούμαστε ολοταχώς προς την καταστροφή.
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ μοιάζει με αυτοκίνητο δίχως φρένα, που έχει πάρει την κατηφόρα με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Κάποιοι μπορεί να το βρίσκουν διασκεδαστικό, μέχρι τη στιγμή που θα πιάσουμε τον πάτο της χαράδρας.
Όταν αυτό θα συμβεί, σίγουρα θα κοπεί απότομα το γέλιο όλων.
Iστολόγιο The Economic Collapse
http://logia-starata.blogspot.com/2012/02/blog-post_5635.html
