Στην περίπτωση που η κυβέρνηση χάσει τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της Βουλής, τότε αναπτύσσονται οι εξής συνταγματικές δυνατότητες:
α) αν παραιτηθεί η κυβέρνηση ή αποσύρει η Βουλή την εμπιστοσύνη της σε αυτή (κατά τοάρθρο 84 περί ψήφου εμπιστοσύνης), ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απαλλάσσει αυτήν από τα καθήκοντά της και ακολουθεί την διαδικασία των διερευνητικών εντολών (άρθρο 38 παρ. 1).
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητικές εντολές σχηματισμού κυβέρνησης στο δεύτερο σε πλειοψηφία εδρών κόμμα της Βουλής και εάν αυτή δεν τελεσφορήσει, στο τρίτο (άρθρο 37).
Εάν υπάρχει κάποιο θέμα ίσου αριθμού εδρών ανάμεσα στο δεύτερο και το τρίτο ή το τρίτο και το τέταρτο κόμμα, το maximum των εντολών είναι τέσσερις, σύμφωνα με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 37. Εάν δεν προκύψει κυβέρνηση, ο ΠτΔ καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων με σκοπό τη δημιουργία υπηρεσιακής κυβέρνησης, υπό την προεδρία ενός από τους προέδρους των τριών ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, προκειμένου να οδηγήσει σε εκλογές.
γ) αν παραιτηθεί ο πρωθυπουργός, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει πρωθυπουργό αυτόν που θα προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος στο οποίο ανήκει ο απερχόμενος πρωθυπουργός, εφόσον αυτό το κόμμα διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, δηλ. 151 βουλευτές (άρθρο 38 παρ. 2).
Εδώ πρέπει να γίνει η εξής επισήμανση: το Σύνταγμα αναγνωρίζει ότι το κυβερνών κόμμα μπορεί να διαθέτει 151 βουλευτές, αλλά και να αποσύρει την εμπιστοσύνη του στη συγκεκριμένη κυβέρνηση. Εάν όμως το κόμμα αυτό δεν διαθέτει πια 151 βουλευτές, τότε ο ΠτΔ δεν διαθέτει αυτή τη δυνατότητα διορισμού.
Άλλο λοιπόν η "ανεξαρτητοποίηση" βουλευτή από την κοινοβουλευτική ομάδα κι άλλο η παραμονή στην κοινοβουλευτική ομάδα με απόσυρση της εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Επίσης σε αυτήν την περίπτωση υποστηρίζεται ότι μπορεί να υπάρξει εξωκοινοβουλευτικός πρωθυπουργός.
Εάν δεν υπάρχει κόμμα με απόλυτη πλειοψηφία εδρών, τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο πρόσωπο που θα υποδείξει το κόμμα που διαθέτει την σχετική πλειοψηφία των εδρών (κι εδώ εισέρχονται οι ερμηνείες για την ανάθεση σε εξωκοινοβουλευτικό πρωθυπουργό, λύση που δεν προβλέπεται ρητά από το Σύνταγμα). Εάν δεν τελεσφορήσει, ακολουθείται η διαδικασία των διερευνητικών εντολών.
* Ο Βασίλης Σωτηρόπουλος είναι Νομικός.
news247.gr
