Γράφει: Ρόη Χάικου
Με το ποσό των 158 δισ. ευρώ σε μορφή εγγυήσεων ή κεφαλαίων έχει
ενισχύσει το ελληνικό δημόσιο τις τράπεζες, χωρίς να υπολογίζονται τα
επιπλέον... 50 δισ. ευρώ που θα διατεθούν συνολικά από το ΤΧΣ για την ανακεφαλαιοποίηση.Όπως αναφέρεται στην σχετική μελέτη της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών οι τράπεζες έχουν λάβει εγγυήσεις και κεφάλαια ύψους 98 δισ. ευρώ, ενώ 60 δισ. ευρώ έχει δώσει το δημόσιο ως εγγυήσεις στην Τράπεζα της Ελλάδος για κάλυψη πιστώσεων σε τράπεζες που εδρεύουν στην Ελλάδα και παραμένουν φερέγγυες, με σκοπό την αντιμετώπιση προσωρινών προβλημάτων ρευστότητας.
Το συνολικό ύψος των μέτρων ενίσχυσης που έχει λάβει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα από το Δημόσιο, σύμφωνα με την ΕΕΤ, ανέρχεται σήμερα σε περίπου 98 δισ. ευρώ, κατανεμημένο ως εξής:
1. Για σκοπούς κεφαλαιακής ενίσχυσης:
Προνομιούχες μετοχές, € 5 δισ. (ν. 3723/2008, άρθρο 1).
Προκαταβολή ύψους € 18 δισ. ευρώ από το ΤΧΣ προς τέσσερα (4) συστημικής σημασίας πιστωτικά ιδρύματα με βάση τα αποτελέσματα των δύο ασκήσεων βιωσιμότητας των τραπεζών από την ΤτΕ.
2. Για σκοπούς ενίσχυσης της ρευστότητας:
Εγγυήσεις για έκδοση τραπεζικών ομολόγων € 85 δισ. (ν. 3723/2008, άρθρο 2, όπως τροποποιήθηκε με τους ν. 3845/2010, ν. 3872/2010 και 3965/2011).
Ειδικά ομόλογα έναντι εξασφάλισης ενήμερων δανείων ως ενέχυρο, € 8 δισ. (ν. 3723/2008, άρθρο 2).
3. Επίσης, το ελληνικό Δημόσιο έχει καταβάλει επιπρόσθετες εγγυήσεις στην Τράπεζα της Ελλάδος για κάλυψη πιστώσεων σε τράπεζες που εδρεύουν στην Ελλάδα και παραμένουν φερέγγυες, με σκοπό την αντιμετώπιση προσωρινών προβλημάτων ρευστότητας € 60 δισ.
Οι επιπρόσθετες αυτές εγγυήσεις του ελληνικού Δημοσίου στην ΤτΕ αφορούν τα ποσά που αντλεί το ελληνικό τραπεζικό σύστημα μέσω του Έκτακτου Μηχανισμού Ρευστότητας (γνωστού ως ‘ELA’). Οι εγγυήσεις αυτές αποτελούν συμπληρωματική εξασφάλιση των δανείων διότι, για την άντληση της απαιτούμενης ρευστότητας, οι τράπεζες έχουν πρωτογενώς εκχωρήσει ενήμερα, υγιή δάνεια πελατών τους. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία (Οκτώβριος 2012), η ρευστότητα που έχουν αντλήσει οι ελληνικές τράπεζες από τον ELA ανέρχεται σε € 122,8 δισ.
Το συνολικό αυτό δυνητικό ποσό των € 158 δισ. αφορά κατά 97% εγγυήσεις του Δημοσίου στις ομολογιακές εκδόσεις και στα ενήμερα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Η παροχή των εν λόγω εγγυήσεων δεν απαιτεί την καταβολή «πραγματικού χρήματος» από το Δημόσιο προς τις τράπεζες, η οποία θα επιβάρυνε τον προϋπολογισμό και, συνεπώς, τους Έλληνες φορολογούμενους. Έναντι της στήριξης αυτής, οι ελληνικές τράπεζες εκτιμάται ότι καταβάλλουν στο Δημόσιο προμήθειες πάνω από € 1 δισ. ετησίως.
Επιπλέον, τις εγγυήσεις αυτές τις χρησιμοποίησαν οι εγχώριες τράπεζες, μαζί με άλλα στοιχεία του ενεργητικού τους, για την άντληση, όπως προαναφέρθηκε, ρευστότητας από το Ευρωσύστημα (ΕΚΤ 85 και ELA), συνολικού ύψους €129,3 δισ. (€ 6,5 δισ. από την ΕΚΤ και € 122,8 δισ. από τον ELA), με στόχο να καλύψουν τις ανάγκες ρευστότητας που προέκυψαν από τη μείωση των καταθέσεων, καθώς και τον αποκλεισμό των ελληνικών τραπεζών από τη διεθνή διατραπεζική αγορά και τις διεθνείς αγορές έκδοσης ομολόγων. Υπολογίζεται πως για τον δανεισμό από το Ευρωσύστημα οι τράπεζες έχουν χρησιμοποιήσει ενέχυρα συνολικής αξίας περίπου 200 δισ. ευρώ.
