Το καίριο της αναδόμησης των θεσμών ιδιαίτερα σε αυτή την κομβική για την εξέλιξη της δημοκρατίας μας περίοδο, το έχουμε τονίσει επανειλημμένα καταθέτοντας έγκαιρα και σειρά εξειδικευμένων προτάσεων «Οι θεσμοί στη Νέα Μεταπολίτευση». Η πρόσφατη ανακοίνωση του Αντώνη Σαμαρά με σειρά προτάσεων (πολλές από τις οποίες υποστηρίζει διαχρονικά) τις οποίες καταθέτει η ΝΔ στο δημόσιο διάλογο, αποτελεί μια αρχική στέρεα βάση διαβούλευσης για τον εκσυγχρονισμό του κοινοβουλευτικού και κομματικού περιβάλλοντος και την ευρύτατη διάχυση της δημοκρατικότητας. Α δούμε κάποια από τα σημεία που χρήζουν περαιτέρω εξειδίκευσης και εμπλουτισμού.· Το εύρος των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας και το περιθώριο παρεμβατικότητας του στις εξελίξεις. Πρέπει το σύστημα μας να μετατραπεί σε προεδρο-κεντρικό ή αρκεί η διεύρυνση των δυνατοτήτων του να θέτει ζητήματα, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, να αντιδρά στα δρώμενα;
· Το όριο θητείας όλων των εκλεγμένων μπορεί να περιλαμβάνει τον πρωθυπουργό αλλά όχι τους βουλευτές; Εφόσον θα υπάρξει και ασυμβίβαστο υπουργού - βουλευτή κάποιος, αν αποτελεί τόσο ξεχωριστή προσωπικότητα, μπορεί να έχει εξίσου πολυετή πολιτική παρουσία.
· Άλογα βουλευτικά προνόμια, από διάφορες παροχές έως προκλητικές συντάξεις κι από ασυλία για ποινικά ζητήματα έως ταχύτατη παραγραφή ευθυνών, οφείλουν να παραγκωνιστούν άμεσα. Διαυγής, ξεκάθαρες διατάξεις που θα επιτρέπουν το διαρκή έλεγχο και θα πείθουν τον πολίτη για την ύπαρξη πραγματικής ισονομίας.
· Ο εκδημοκρατισμός των κομμάτων περνά μέσα από την πλήρη αναδιάρθρωση των δομών τους και των κανόνων λειτουργίας τους, πέρα και πάνω από συνταγματικές προβλέψεις.
Αν πχ δεν προωθηθεί το όριο στη θητεία και των βουλευτών, θα πρέπει να υποστούν τον «έλεγχο» μιας διευρυμένης επιτροπής αξιολόγησης (και με ειδικούς επιστήμονες) όπως την περιγράψαμε στο «Η ώρα για τις αξίες και τους άξιους». Μιας επιτροπής που θα κρίνει και θα αναδεικνύει στελέχη με βάση τις επικαιροποιημένες κοινωνικές ανάγκες κι όχι μια ιδιότυπη επετηρίδα.
Επίσης ίσως είναι καιρός τα κόμματα να απαγκιστρωθούν οικονομικά από την κρατική στήριξη και να κινηθούν σε πλαίσια ανάλογα με αυτά των ΗΠΑ, με διαφανή ιδιωτική συνδρομή. Η όποια πολιτική διαπλοκή θα είναι ακόμα πιο ανιχνεύσιμη, και κάθε μετέπειτα απόφαση ή παραχώρηση προς όφελος τρίτου μέρους (χορηγού) θα κρίνεται πολύ πιο αυστηρά.
· Επιτέλους, θεσμοθέτηση επιτελικού κυβερνητικού σχήματος με 10-12 υπουργεία και μέχρι 25 μέλη (αντίστοιχη πρόταση μας στο «Το "επιτελικό" σχήμα του μεσονυκτίου!!». Μόνο έτσι θα μπει φραγμός στη λογική των εσωκομματικών ισορροπιών και των «τακτοποιήσεων».
· Μόνιμο εκλογικό σύστημα με καθορισμό ολιγοεδρικών περιφερειών (4-5 έδρες), ώστε να αποφευχθεί το σφιχτό αρχηγικό μοντέλο των μονοεδρικών αλλά και το σημερινό διαπλεκόμενο και διεφθαρμένο σύστημα των αχανών εκλογικών περιφερειών.
· Ταχύτητα στην απονομή δικαιοσύνης με απλοποίηση διαδικασιών και ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων (πχ ειδικό σώμα για την άμεση εκδίκαση ζητημάτων επί δημόσιας περιουσίας)
· Όροι και προϋποθέσεις για τη διενέργεια δημοψηφισμάτων με λαϊκή πρωτοβουλία. Προσδιορισμός θεματολογίας, αριθμός αναγκαίων υπογραφών, υποβαλλόμενο ερώτημα κλπ.
Κων/νος Μανίκας
