Βλέπω να πλησιάζει στο κοντινό μέλλον μία κρίση,
που με φοβίζει και με κάνει να τρέμω για την ασφάλεια της χώρας μου.
Εταιρίες έχουν θρονιαστεί, μία περίοδος διαφθοράς σε ανώτερα
στρώματα, θα ακολουθήσει κι η χρηματική εξουσία της χώρας
θα προσπαθήσει να παρατείνει τη βασιλεία της,
εκμεταλλευόμενη τις προκαταλήψεις του λαού μέχρις ότου,
ο πλούτος συγκεντρωθεί σε λίγα χέρια
και τότε η δημοκρατική πολιτεία θα καταστραφεί
Αβραάμ Λίνκολν 1865 - λίγο πριν τη δολοφονία του
(από υποσημείωση στο "Η Σιδερένια Φτέρνα" του Τζακ Λόντον)
Δεν υπάρχει πιο διαδομένη λέξη, εδώ και 3 χρόνια, στον τόπο. Βέβαια, η σφυγμομέτρηση / έρευνα του Νίκου Σαραντάκου για τη λέξη της χρονιάς (του 2010) την κατέταξε στην εντέκατη θέση με ποσοστό 7,2% και 22 ψήφους σε σύνολο 307 ψηφισάντων .
Βέβαια αυτό έγιε το 2010 και κατέτασσε πρώτη τη λέξη "μνημόνιο" και με μικρή διαφορά το
αρκτικόλεξο ΔΝΤ. Με βάση τις 2 πρώτες θέσεις των αποτελεσμάτων της σφυγμομέτρησης, η άμεσα συσχετισμένη με τη μοίρα της χώρας και του ελληνικού λαού λέξη, η χρεοκοπία, είναι μάλλον αδικημένη. Αλλά αυτό έχει να κάνει και με το ότι, το νόημα της λέξης χρεοκοπία, δεν έχει αποσαφηνιστεί στη συνείδηση του ελληνικού λαού.
Ας κάνουμε μία ερασιτεχνική απόπειρα λοιπόν, να καταλάβουμε πότε μία χώρα χρεοκοπεί, πότε φτάνει στην χρεοκοπία ή όπως άλλιώς λέγεται (και νομίζω και πιο δόκιμα), πτωχεύει.
Ας ξεκινήσουμε από τη νοηματοδότηση της λέξης σύμφωνα με την οικονομική επιστήμη, την οικονομική πρακτική από το λεξιλόγιο της οποίας προέρχεται και η "αδικημένη" λέξη.
Πρόχειρη έχουμε τη Βικιπαίδεια, οπότε την αναζητάμε εκεί:
H χρεοκοπία, ή αλλιώς πτώχευση, ενός κράτους είναι ουσιαστικά η επίσημη εξαγγελία της κυβέρνησης του, με την οποία καθιστά διεθνώς γνωστή την αδυναμία της να πληρώσει τα ληξιπρόθεσμα χρέη της χώρας της (εξ ολοκλήρου, ενός μέρους ή των τόκων τους). Επίσης η «στάση πληρωμών», στην οποία εκ των πραγμάτων υποχρεώνεται (άδεια ταμεία, αδυναμία πρόσθετου δανεισμού), ανεξάρτητα από το εάν έχει προηγηθεί ή όχι κάποια επίσημη ανακοίνωση.
Σε περίπτωση που οι πιθανοί δανειστές ή αγοραστές ομολόγων αρχίζουν να υποψιάζονται ότι μια κυβέρνηση μπορεί να αποτύχει να εξοφλήσει το χρέος της, μπορεί να απαιτήσουν ένα υψηλότερο επιτόκιο ως αποζημίωση για τον κίνδυνο αθέτησης των υποχρεώσεων της. Μια μεγάλη αύξηση του επιτοκίου που αντιμετωπίζει μια κυβέρνηση λόγω του φόβου ότι θα αποτύχει να εξοφλήσει το χρέος της, καλείται κρίση κρατικού χρέους. Οι κυβερνήσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε μια κρίση κρατικού χρέους, όταν βασίζονται σε χρηματοδότηση μέσω βραχυπρόθεσμων ομολόγων, δεδομένου ότι αυτό δημιουργεί μια κατάσταση αναντιστοιχίας ληκτότητας μεταξύ της χρηματοδότησης βραχυπρόθεσμων ομολόγων και της μακροπρόθεσμης αξίας του ενεργητικού της φορολογικής τους βάσης. Οι κυβερνήσεις μπορεί, επίσης, να είναι ευάλωτες σε μια κρίση κρατικού χρέους που οφείλεται σε αναντιστοιχία νομισμάτων, εάν δεν είναι σε θέση να εκδώσουν ομόλογα στο νόμισμά τους, αφού, σε αντίθετη περίπτωση, μία μείωση της αξίας του δικού τους νομίσματος μπορεί να το κάνει απαγορευτικά ακριβό για την αποπληρωμή ξένων ομολόγων τους.
Δεδομένου ότι μια κρατική κυβέρνηση, εξ ορισμού, ελέγχει τις υποθέσεις της, δεν μπορεί να υποχρεωθεί να εξοφλήσει το χρέος της. Παρ 'όλα αυτά, μια κυβέρνηση η οποία αρνείται να πληρώσει τις υποχρεώσεις της μπορεί να εξαιρεθεί από περαιτέρω πίστωση, μερικά από στοιχεία του ενεργητικού της στο εξωτερικό μπορεί να κατασχεθούν και ενδέχεται να αντιμετωπίσει πολιτική πίεση από τους εγχώριους κατόχους ομολόγων της για να ξεπληρώσει το χρέος της. Για αυτό το λόγο, οι κυβερνήσεις σ π α ν ί ω ς ε π ι λ έ γ ο υ ν ν α μ η ν π λ η ρ ώ σ ο υ ν τ η σ υ ν ο λ ι κ ή α ξ ί α τ ο υ χ ρ έ ο υ ς τους. Αντιθέτως, συχνά αρχίζουν διαπραγματεύσεις με τους κατόχους ομολόγων για να συμφωνήσουν για κάποια καθυστέρηση ή μερική μείωση των πληρωμών του χρέους τους, η οποία συχνά αποκαλείται την αναδιάρθρωση του χρέους. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συχνά βοηθά στις περιπτώσεις αναδιάρθρωσης κρατικού χρέους.
Ολα τα παραπάνω μπορε3ί να τα συνοψίσει κανείς στην εξής φράση: Χρεοκοπία (για την οικονομία) είναι όταν κάποιος χρεώστης αναφωνήσει Δεν Πληρώνω.
Το αν έχει να πληρώσει ή δεν έχει είναι μάλλον άσχετα τελικά. Υπάρχουν και παραδείγματα (ειδικά στην Ελλάδα πάρα πολλά) χρεωστών (εταιριών, προσώπων, ομάδων) που ενώ διέθεταν ακόμα περιουσιακά στοιχεία, κάτω από ένα ιδιότυπο νομικό καθεστώς φώναξαν το "Δεν Πληρώνω" και θεωρήθηκαν πτωχευμένοι, την ίδια ώρα που οι διαχειριστές τους, οι ανώτεροι υπάλληλοι τους, οι ιδιοκτήτες τους -για εταιρίες, απολάμβαναν διακοπές επί πολυτελών σκαφών, κάνοντας παράλληλα και επίδειξη του πλούτου που τους άφησε η χρεοκοπία του κατά περίπτωση χρεώστη.
Αυτό το τελευταίο δηλώνει πως η "χρεοκοπία", τελικά δεν αποτελεί ποινή, ούτε όμως και τελική κατάληξη της τήρησης ή της μη τήρησης μίας σειράς κανόνων που να έχουν έστω και στο ελέχιστο μία ηθική βάση. Στερείται δηλαδή ηθικού ερείσματος. Μπορεί κανείς να πει πως η χρεοκοπία κατά την έννοια που της αποδίδουν τα οικονομικά, είναι νομότυπη αλλά δύσκολα θα μπορούσε να την πει κανείς και νόμιμη. Εδώ όμως αναζητάμε όχι το δίκαιο που αποδίδει η λέξη χρεοκοπία αλλά τα σημεία που δηλώνουν τον ερχομό της.
Σύμφωνα με αυτό, όταν η Ελλάδα αναφωνήσει "Δεν Πληρώνω", την ίδια στιγμή θα έχει χρεοκοπήσει. Ας το κρατήσουμε αυτό για τα συμπεράσματα μας.
Μερικές λέξεις οι οποίες μπορεί να στολίσουν σαν επίθετα το ουσιαστικό χρεοκοπία, είναι πότε η "επιλεκτική" και πότε η "συντεταγμένη" ανάλογα με το ποιόν βολεύει κάθε φορά η επικείμενη τελικά, χρεοκοπία.
Επίσης, κάτι που πρέπει να προσέξει κανείς στον ορισμό που πήραμε από τη Βικιπαίδεια, είναι το ποιος "δηλώνει" την κατάσταση χρεοκοπίας. Δηλαδή επειδή η χρεοκοπία δεν είναι μία φυσική κατάσταση, μία χειροπιαστή οντότητα αλλά είναι μία τελείως θεωρητική έννοια -που όμως έχει άμεση επίπτωση στην πραγματική ζωή του ανθρώπου- έχει την ανάγκη από μία στέρεη περιγραφή, μία τεκμηρίωση που να αποδεικνύει τελικά ότι είναι "πραγματική".
Εδώ έρχεται ο ρόλος της κυβέρνησης αφού "...η επίσημη εξαγγελία της κυβέρνησης του, με την οποία καθιστά διεθνώς γνωστή την αδυναμία της να πληρώσει τα ληξιπρόθεσμα χρέη της χώρας της (εξ ολοκλήρου, ενός μέρους ή των τόκων τους)"
Άρα άσχετα με το πως ζει ένας λαός, η κυβέρνηση του ανά πάσα στιγμή μπορεί να κηρύξει την πτώχευση ή να μην την κηρύξει, όπως βλέπουμε να γίνεται όλο και πιο πιεστικά τους τελευταίους μήνες που οι "Οίκοι Αξιολόγησης" θεωρούν πως δεν είαστε σε θέση να πληρώσουμε αλλά η κυβέρνηση δεν εξαγγέλλει τίποτα, σαν το ανέκδοτο του πολυτραυματία που βγαίνει από το τρακαρισμένο αυτοκίνητο του και αναφωνεί βλέποντας τον άγριο οπλοφόρο που δίνει τις χαριστικές βολές σε αυτούς που τραυματίζει, αναφωνεί: "Ευτυχώς που δεν πάθαμε και τίποτα"
Όμως ας αφήσουμε τα παραπάνω να αναπαύονται σταις σελίδες των βιβλίων των οικονομικών, μαζί με τα αποτελέσματα των μετρήσεων των διαφόρων υπηρεσιών, ελληνικών και ευρωπαϊκών, που μας ενημερώνουν (διάβαζε μας αξιολογούν κατά το πως θέλουν) για την τεράστια ύφεση, την ανεργία τα Spread επιτοκίων δανεισμού, τα CDS τα ομόλογα και άλλα πλασματικά κεφάλαια.
Ας πάρουμε σαν κριτήριο, μόνο την καθημερινότητα που δεν υπάρχει πραγματικά σάλιο στις τσέπες των πολιτών (όχι το σάλιο του γλείφτη "αποτελεσματικού" υπουργού που τον απέφυγε μέχρι και το έλκος), μαζί με τα κλειστά σχολεία που δε θα ανοίξουν φέτος, μαζί με τους κινεζοποιημένους μισθούς των θεωρητικά υποψήφιων εργαζομένων και νυν ανέργων, μαζί με τις τεράστιες ενισχύσεις που δίνουν οι "σοσιαλιστές" στις τράπεζες κλέβοντας το ψωμί των παιδιών 'ηδη σε μορφή χρήματος από την τσέπη των γονιών, μαζί με τις χαμένες διακοπές για χιλιάδες οικογένειες, μαζί με την εξαθλίωση, μαζί με τη φτωχοποίηση, τι άλλο είναι αν δεν είναι πραγματική χρεοκοπία;
Η δυστυχία της χώρας είναι πως περιμένει την τυπική κήρυξη της κατάσταση χρεοκοπίας, σύμφωνα με νόρμες και τύπους που είναι αποτυπωμένοι σε βιβλία οικονομικής θεωρίας.
Η απόλυτη αποτυχία και της κυβέρνησης και της πολιτικής αλλά δυστυχώς και της ίδια της κοινωνίας, είναι το ότι η δυστυχία των ανθρώπων δεν υπολογίζεται ως χρεοκοπία. Μόνο όταν θα το πει το επίσημο άνω χείλος με μουστάκι ενός απίθανου πρωθυπουργού, θα ισχύει.
Δεν ισχύει όταν δεν υπάρχει ψωμί στο τραπέζι, δεν ισχύει όταν δεν υπάρχει μεροκάματο, δεν ισχύει όταν δεν υπάρχει σχολείο, δεν ισχύει όταν δεν υπάρχει νοσοκομείο. Ισχύει όταν ο υπέρβαρος αντιπρόεδρος (διαλέξτε όποιον θέλετε) αποφασίσει να το δηλώσει.
Και όσο περιμένει η χώρα την "επίσημη" ανακοίνωση, η δυστυχία κλιμακώνεται, η ανεργία καταπίνει τον πληθυσμό και κάποιοι παράλληλα κερδίζουν[1]
Πότε τελικά χρεοκοπεί μία χώρα; Όταν το ανακοινώσει η εκλεγμένη -αλλά με εξαιρετικά αμφίβολη νομιμοποίηση- κυβέρνηση ή όταν η δυστυχία είναι πια μόνιμος κάτοικος μίας χώρας; Ή μήπως όταν πάμε ακόμα παραπέρα και καταλυθεί πλήρως η αιώνια άρρωστη και ημιθανής δημοκρατία μας;
________________________________________________
[1] Δεν είναι τυχαίο πως η κα Μέρκελ κατά δήλωση της περιμένει έσοδα 10 δις μόνο από την "ελληνική υπόθεση" και ποιος ξέρει και τι περιμένουν και οι άλλοι πιστωτές της χρεοκοπήμένης (αλλά όχι ανακοινωμένης ως τέτοια) χώρας
