Αντιμέτωπη με τα λάθη της και την έλλειψη ουσιαστικής διαπραγμάτευσης βρίσκεται ακόμη μια φορά η κυβέρνηση. Η εμπλοκή που παρουσίασε η διαπραγμάτευση για το νέο δάνειο λόγω των εγγυήσεων που ζήτησε η Φινλανδία δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, διότι πολύ απλά δεν είναι ξαφνική, όπως θέλει να την παρουσιάσει το Μαξίμου, και σίγουρα δεν έχει να κάνει με την αναζωπύρωση της κρίσης στην Ε.Ε. τις τελευταίες εβδομάδες.
Το «Π» έγραψε λίγες μέρες μετά την απόφαση της Συνόδου Κορυφής της 21ης Ιουλίου ότι η απόφαση ανέφερε ρητά πως χώρες της ευρωζώνης θα είχαν δικαίωμα να ζητήσουν από την Ελλάδα εμπράγματες εγγυήσεις (collaterals). Μάλιστα, ενώ ο πρωθυπουργός έλεγε μέχρι τότε ότι θα ασκούσε βέτο και ότι οι εγγυήσεις ήταν «κόκκινη γραμμή», στις Βρυξέλλες το δέχθηκε χωρίς δεύτερη κουβέντα.
Τότε γράψαμε ότι η συμφωνία για το νέο πακέτο ήταν πολιτική και ότι οι διαπραγματεύσεις για τις λεπτομέρειες θα γίνονταν μέσα στο καλοκαίρι. Γράψαμε επίσης ότι η Φινλανδία, η Ολλανδία, η Αυστρία και σε δεύτερο λόγο η Σλοβακία και η Σλοβενία επέμειναν να συμπεριληφθεί η παράγραφος για τις εγγυήσεις στην απόφαση και διερωτηθήκαμε πώς θα κατάφερνε η κυβέρνηση να το «πασάρει» όταν θα έρθει η ώρα της υπογραφής της νέας δανειακής σύμβασης, αφού κάτι τέτοιο δεν κρύβεται.
Η ώρα ήρθε τώρα και οι κυβερνώντες αποφάσισαν να το «σώσουν» λέγοντας ότι οι ορέξεις των παραπάνω χωρών είναι… «ξαφνικές», έχουν να κάνουν με την αστάθεια στο παρόν οικονομικό σκηνικό και σε εσωτερικές πολιτικές επιδιώξεις των κυβερνήσεών τους.
Λάθος πρώτο
Η κυβέρνηση επιμένει να διαχειρίζεται το νέο πακέτο μόνο σε πολιτικό και επικοινωνιακό επίπεδο. Χαρακτηριστικό δείγμα το ότι ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος στέλνει επιστολές στην ηγεσία της Ε.Ε. και τηλεφωνεί στον Γερμανό ομόλογό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, από τον οποίο ζήτησε να μεσολαβήσει ώστε να υπαναχωρήσουν οι χώρες από τις επιδιώξεις τους για τις εγγυήσεις.
Όμως, πώς είναι δυνατόν η κυβέρνηση να μην προέβλεψε αυτή την εξέλιξη, αφού η απόφαση για τις εγγυήσεις εμπεριέχεται στα συμπεράσματα του συμβουλίου του Γιούρογκρουπ στις 11 Ιουλίου; Τα συμπεράσματα έλεγαν σαφώς: «(…) including through a collateral arrangement where appropriate ».
Στη συνέντευξη Τύπου του Γιούρογκρουπ, μάλιστα, ο επίτροπος για οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις Όλι Ρεν, ερωτώμενος περί της πρότασης αυτής, ξεκαθάρισε ότι η πρόταση μπήκε ύστερα από απαίτηση των Φινλανδών, οι οποίοι ήταν κάθετοι. Μερικές μέρες μετά, στη Σύνοδο Κορυφής των «17», η πρόταση αυτή όχι μόνο μπήκε στα συμπεράσματα της απόφασης, αλλά ενισχύθηκε καθώς και άλλες χώρες ζήτησαν να υπάρχει αυτό το «παράθυρο».
Και ενώ από τότε οι κυβερνήσεις τόσο της Φινλανδίας όσο και της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Σλοβακίας ξεκαθάριζαν με δηλώσεις τους ότι οι εγγυήσεις θα ζητηθούν, στην Ελλάδα η κυβέρνηση επέμενε να μιλάει για τελεσίδικη συμφωνία, για πανηγυρική νίκη και για ένα νέο δάνειο, χωρίς να διευκρινίζει τις λεπτομέρειές του. Αντιθέτως τις έκρυβε κάτω από το χαλί με την ανοχή των περισσότερων μέσων ενημέρωσης.
Μόνο ύστερα από απαίτηση κάποιων βουλευτών ο Ε. Βενιζέλος έκανε νύξη από το βήμα της Βουλής για τις εγγυήσεις που θα κληθεί να δώσει η χώρα μας. Όμως το θέμα έμεινε εκεί και περισσότερες λεπτομέρειες δεν δόθηκαν.
Λάθος δεύτερο
Το δεύτερο μεγάλο διαπραγματευτικό λάθος της κυβέρνησης έγινε κατά τη διάρκεια των συζητήσεων με τη φινλανδική κυβέρνηση. Προφανώς για να αποφύγουν το επικοινωνιακό Βατερλό που θα ερχόταν εάν δίνονταν εμπράγματες εγγυήσεις στους Φινλανδούς (ενέχυρο κρατικής περιουσίας, φυσικών πόρων κ.λπ.), η κυβέρνηση βρήκε τη… «λύση» των χρηματικών εγγυήσεων (cash collaterals), κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ παγκοσμίως!
Η πρωτοφανής αυτή λογική δημιούργησε ακόμη μεγαλύτερες ορέξεις στις χώρες που ήδη ήθελαν εγγυήσεις και τις οποίες δικαιούνται βάσει των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου. Εάν γίνει κάτι τέτοιο και δοθούν παρόμοιες εγγυήσεις σε όλες τις χώρες που τις ζητούν, τότε η Ελλάδα θα τιναχθεί στον αέρα, αφού ουσιαστικά θα κληθεί να βάλει… από την τσέπη της το δάνειο που θα της δοθεί!
Λάθος τρίτο
Το τρίτο μεγάλο διαπραγματευτικό λάθος της κυβέρνησης είναι η στάση πανικού που κρατά εκ των υστέρων και οι παρακλήσεις προς τη Γερμανία να βάλει πλάτη για να αλλάξει ουσιαστικά η στάση των χωρών που θέλουν επιπρόσθετες εγγυήσεις. Από μόνη της δηλαδή η Αθήνα ξανανοίγει τον κύκλο διαπραγματεύσεων για ένα δάνειο που υποτίθεται πως είχε εξασφαλιστεί και έμεναν να αποφασιστούν μόνο οι τεχνικές λεπτομέρειες. Και βεβαίως, για να ακυρωθούν οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου ως προς τις εγγυήσεις, θα χρειαστεί χρόνος και νέες παραχωρήσεις άλλου είδους. Εννοείται πως, εάν μεσολαβήσει η Γερμανία για να λήξει το θέμα, τότε η Αθήνα θα είναι υπόχρεη προς το Βερολίνο και θα αναγκαστεί να υπογράψει χωρίς δεύτερη κουβέντα τις προτάσεις των Γερμανών για τη νέα οικονομική διακυβέρνηση, που προνοεί όχι μόνο βαριά πρόστιμα εάν δεν επιτυγχάνουμε τους στόχους του μνημονίου, αλλά και πλήρη διαχείριση της οικονομίας της χώρας μας από το νέο ευρωπαϊκό διευθυντήριο που θα δημιουργηθεί. Το ερώτημα είναι λοιπόν γιατί η κυβέρνηση επιμένει να βάζει αυτογκόλ σε μια κρίσιμη περίοδο και δείχνει να διαπραγματεύεται επιδερμικά. Δείχνει επίσης να μην έχει καταλάβει ακόμη πώς κινούνται τα πράγματα σε επίπεδο Ε.Ε. ούτε να κατανοεί σε βάθος τις οικονομικές εξελίξεις και τις συνέπειες των αποφάσεων που λαμβάνονται. Όλα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», δείχνουν ότι το νέο δάνειο θα ληφθεί, στην καλύτερη των περιπτώσεων, τον Οκτώβριο και ότι τον Σεπτέμβριο θα λάβουμε ίσως τη μισή έκτη δόση του υπάρχοντος δανείου, μόνο και μόνο για να καλυφθούν οι ταμιακές ανάγκες του κράτους.
Η κυβέρνηση φαίνεται να μην έχει πάρει ακόμα σοβαρά τη σαφή αλλαγή στάσης των Ευρωπαίων προς την Ελλάδα και να ασχολείται μόνο με τις διαρροές για το εάν και πώς θα μιλήσει ο πρωθυπουργός στις παραγωγικές τάξεις στη ΔΕΘ. Όλη η διαχείριση της χώρας παραμένει μόνο επικοινωνιακή, ενώ τα τελεσίγραφα των Ευρωπαίων για να φέρουμε την ελληνική οικονομία σε διαχειρίσιμη κατάσταση λήγουν το ένα μετά το άλλο.
Η «αγριεμένη» τρόικα
Το οικονομικό επιτελείο βλέπει ότι η κάθοδος της τρόικας αυτή τη φορά θα είναι ακόμη πιο οδυνηρή, αλλά επιμένει να κινείται μόνο σε επίπεδο εντυπώσεων:
1.Ενώ όλοι γνωρίζαμε από τον περασμένο Μάιο, όταν γινόταν η διαπραγμάτευση για το μεσοπρόθεσμο, ότι πάλι τα νούμερα δεν βγαίνουν, η κυβέρνηση επέμενε ότι θα επιστρέψουμε στην ανάπτυξη από τον Σεπτέμβριο. Μιλούσε μάλιστα για μηδενισμό της ύφεσης μέχρι το τέλος του έτους! Τώρα ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και το οικονομικό επιτελείο αποφάσισε να διαρρεύσει ότι η ύφεση φέτος θα είναι τελικά μεγαλύτερη από το προβλεπόμενο. Το απέδωσε – πού αλλού; – στην επιβράδυνση του οικονομικού κλίματος διεθνώς!
Μόνο που οι πάντες γνωρίζουν και φωνάζουν πλέον την αλήθεια: ότι, με τη φορομπηχτική στρατηγική που αποφασίστηκε, η ύφεση φέτος θα ήταν της τάξεως του _% και ίσως υψηλότερη. Παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση επέμενε να διαστρεβλώνει το κλίμα και να παραπλανά τον κόσμο.
2.Όλοι γνωρίζαμε από τον περασμένο Μάιο ότι, λόγω των υπεραισιόδοξων προβλέψεων της κυβέρνησης, ο Σεπτέμβριος θα μας βρει με νέα επώδυνα μέτρα καθώς οι στόχοι θα παρέμεναν εκτός. Κι όμως, η κυβέρνηση επέμενε να παρουσιάζει μια σχεδόν ονειρική εικόνα ανάκαμψης.
Τώρα, με την έλευση της τρόικας, θα παίξει ακόμη μια φορά το προσφιλές κόλπο ότι «δεν φταίμε εμείς, η τρόικα τα ζητάει», ενώ ο υπουργός Οικονομικών άρχισε να ανοίγει τον κύκλο διαρροών για τα νέα μέτρα. Κάτι που γίνεται δηλαδή κάθε τρίμηνο, λίγο πριν και λίγο μετά την έλευση της τρόικας.
3.Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα είναι δύσκολα διότι, όσο και να συγκαλύπτονται οι εξελίξεις, το έλλειμμα έχει κολλήσει στο 10% και μόνο με θαύμα θα πέσει στα 17 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Το νέο πόρισμα της τρόικας θα είναι σκληρό, θα δείχνει την πραγματική αποτυχία της οικονομικής πολιτικής που ακολουθείται και, το κυριότερο, θα κατατεθεί στους δανειστές μας εν μέσω των διαπραγματεύσεων για το νέο δάνειο.
Όργιο σεναρίων
Περιμένουμε λοιπόν να δούμε σε… ποιους θα ρίξει το φταίξιμο αυτή τη φορά η κυβέρνηση για την πλήρη αποτυχία να καταφέρει να ελέγξει τα δημοσιονομικά της χώρας ακόμα και μετά τον βομβαρδισμό των σκληρών μέτρων που εφάρμοσε τα δύο χρόνια διακυβέρνησής της.
Πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι ο Ευάγγελος Βενιζέλος ετοιμάζεται να προσφύγει στην ύστατη λύση: να ζητήσει αλλαγή των στόχων, σε έσοδα, δαπάνες και βεβαίως έλλειμμα και χρέος, έχοντας ως πρόφαση τη βαθύτερη ύφεση και το αρνητικό οικονομικό κλίμα που επικρατεί εντός και εκτός της χώρας.
Άγνωστο εάν οι δανειστές και επιτηρητές θα ανταποκριθούν σε τέτοιο αίτημα, καθώς έκαναν ουκ ολίγες φορές τα στραβά μάτια το τελευταίο διάστημα. Διότι θα κληθούν και αυτοί να απολογηθούν στους ψηφοφόρους τους και μάλιστα εν όψει της έγκρισης ενός νέου δανείου από τα εθνικά κοινοβούλια, σε κάποιες περιπτώσεις εν μέσω ενός ήδη ανεβασμένου προεκλογικού θερμομέτρου: Πώς είναι δυνατόν, με δύο πακέτα «στήριξης», η Ελλάδα να έχει κάνει μόνο μια τρύπα στο νερό.
Και μην απορήσετε αν δείτε πάλι να ξαναβγαίνουν στον αέρα τα σενάρια περί εξόδου της χώρας μας από το ευρώ. Μόνο που αυτή τη φορά θα έχουν γερές βάσεις όχι μόνο στην αδυναμία της Ευρώπης να βάλει φρένο στην κρίση χρέους, αλλά και στην εσωτερική οικονομική μας κατάσταση, η οποία είναι, έτσι ή αλλιώς, δραματική…
Ως εκ τούτου μην απορείτε που ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s χαρακτηρίζει «χρεοκοπία» το δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας με τη συμμετοχή των ιδιωτών επειδή περιλαμβάνει «ελάφρυνση του χρέους» και υψηλόβαθμο στέλεχός της λέει ανοιχτά ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει έως τα τέλη του 2011.
Μην απορείτε επίσης για το ότι η Bundesbank εκτιμά πως η συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στο δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας αναμένεται να είναι πολύ περιορισμένη. Αυτό σημαίνει πως οι ιδιώτες αναμένουν κάτι… καλύτερο γι’ αυτούς σε επίπεδο διακανονισμού – δηλαδή θεωρούν ότι μπορούν να διεκδικήσουν ακόμη περισσότερες ρυθμίσεις υπέρ τους, ίσως και με τη μορφή εγγυήσεων. Καταλαβαίνετε τώρα γιατί η απόφαση της 21ης Ιουλίου και η συμπερίληψη σε αυτή νέων εγγυήσεων άνοιξε τον ασκό του Αιόλου.
Άντε τώρα η κυβέρνηση να ξαναμαζέψει τους ανέμους και να τους κλείσει στο σακούλι με… επικοινωνιακή διαχείριση. Γίνεται; Αμ δε…
