Δε
χρειάζεται πολύς χρόνος ώστε μια ιδέα να γίνει αποδεκτό γεγονός από τις
αγορές. Πριν 6 μήνες η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θεωρούνταν
απίθανη και κανείς δεν την έπαιρνε στα σοβαρά. Σήμερα έχει φτιαχτεί
ειδική λέξη για να περιγράψει την ελληνική έξοδο – Grexit – και
θεωρείται σχεδόν τετελεσμένο γεγονός. Οι αναλυτές της Citi θεωρούν πως
υπάρχουν 75% πιθανότητες η Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ μέσα στους
επόμενους 18 μήνες. Το βρετανικό γραφείο στοιχημάτων William Hill το
θεωρεί τετελεσμένο και δεν δέχεται πια στοιχήματα.
Δεν είναι δύσκολο να
καταλάβουμε γιατί.
Οι Έλληνες δεν είναι διατεθειμένοι να δεχτούν άλλη
λιτότητα και οι Γερμανοί δεν είναι διατεθειμένοι να δώσουν άλλα χρήματα
αν οι Έλληνες δεν υποκύψουν στη συνταγή τους. Άρα τέλος του παιχνιδιού,
άρα άναψε το σήμα της ελληνικής εξόδου από το ευρώ…
Κι όμως σε όλα αυτά
υπάρχει πρόβλημα. Η Ελλάδα δεν θα βγει από το ευρώ. Η Γερμανία
συνειδητοποιεί τους ενεχόμενους κινδύνους, έτσι θα καταπιεί τη γλώσσα
της και θα επανέλθει με μια νέα μεγάλη διάσωση. Κι αντί για την ελληνική
έξοδο – Grexit – θα δούμε ένα ελληνικό Σχέδιο Μάρσαλ – Grashall – που
θα στηρίξει την ελληνική οικονομία και θα κρατήσει το ευρώ ζωντανό
τουλάχιστον για τα επόμενα δύο - τρία χρόνια.
Είναι απολύτως
κατανοητό γιατί οι αγορές ξύπνησαν ξαφνικά και συνειδητοποίησαν ότι
είναι πολύ πιθανό η Ελλάδα να εγκαταλείψει το ενιαίο νόμισμα. Το
αποτέλεσμα των ελληνικών εκλογών σημαίνει πως οι Έλληνες απορρίπτουν
κάθετα το σχέδιο λιτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ. Μόνο που
αν η Ελλάδα απορρίψει το σχέδιο δεν έχει να παίρνει άλλα χρήματα.
Και η χώρα είναι
χρεοκοπημένη. Το δημόσιο έλλειμμά της παραμένει μεγάλο και δεν έχει
κανένα τρόπο να αντλήσει από μόνη της χρήματα από τις κεφαλαιαγορές. Τα
μετρητά για την πληρωμή των ομολογιούχων της δεν βρίσκονται υπό τον
έλεγχό της. Η αστυνομία, ο στρατός και οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν θα
πάρουν τους μισθούς τους. Δίχως την επόμενη δόση από τα χρήματα της
ευρωπαϊκής διάσωσης η Ελλάδα κυριολεκτικά θα κατεβάσει ρολά.
Οι εκλογές που θα
γίνουν στις 17 Ιουνίου δεν φαίνεται πιθανόν να δώσουν διαφορετικό
αποτέλεσμα από των πρώτων. Οι Έλληνες που ψήφισαν ενάντια στη λιτότητα
το Μάιο θα το ξανακάνουν τον Ιούνιο. Τίποτα ικανό να τους αλλάξει γνώμη
δε μεσολάβησε. Οι νέες εκλογές μπορεί να βγάλουν μια ακόμα πιο ισχυρή
πλειοψηφία κατά της λιτότητας.
Εν τω μεταξύ οι
Γερμανοί αξιωματούχοι μας λένε ότι έχουν γίνει επαρκείς προετοιμασίες,
ώστε μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ να είναι πλέον διαχειρίσιμο
γεγονός. Οι γερμανικές εφημερίδες είναι γεμάτες δηλώσεις ανώτατων
κρατικών αξιωματούχων που δηλώνουν ότι όλα είναι υπό έλεγχο. Σαφώς και
δεν θέλουν να βγει η Ελλάδα από το ευρώ και κανείς δεν την υποχρεώνει.
Αν όμως συμβεί, συνέβη. Μπορεί να υπάρξει χάος στις αγορές. Αλλά θα
υπάρξει και σχέδιο ώστε η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα γίνει με τον
πιο ομαλό τρόπο και η υπόλοιπη Ευρωζώνη να παραμείνει ακέραιη.
Κι όλα αυτά είναι που
καταλήγουν να εμφανίζουν την ελληνική έξοδο σαν τετελεσμένο γεγονός.
Αλλά δεν είναι. Οι Γερμανοί αρέσκονται στη σκληρή ρητορική. Αλλά την
κρίσιμη στιγμή θα κάνουν πίσω και θα προτείνουν ένα σχέδιο στα πρότυπα
του σχεδίου Μάρσαλ για να κρατήσουν την Ελλάδα στο ευρώ.
Γιατί; Γιατί απλούστατα η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ είναι μια στρατηγική υψηλού ρίσκου.
Δεν υπάρχει απολύτως
κανένας τρόπος να γνωρίζουμε αν μπορεί να ελεγχθεί η μόλυνση σε άλλα
κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Ναι, μπορείς να χτίσεις ‘τείχη
προστασίας’ για τις τράπεζες και να προσπαθήσεις να διασφαλίσεις ότι οι
ζημιές από τα ελληνικά ομόλογα δεν θα είναι καταστροφικές για το
χρηματοπιστωτικό σύστημα. Μπορείς επίσης να ενισχύσεις τους μηχανισμούς
διάσωσης της Ευρωζώνης και εξασφαλίσεις ότι το ΔΝΤ θα σε συνδράμει όταν
οι δικοί σου πόροι εξαντληθούν. Μπορείς να οργανώσεις και μια σειρά από
έκτακτες συναντήσεις κορυφής για να δηλώσεις σταθερά και αταλάντευτα ότι
ακόμη κι αν οι Έλληνες βγουν από το ευρώ, δεν θα βγουν σε καμία
περίπτωση οι Πορτογάλοι και οι Ιρλανδοί – και ούτε λόγος να γίνεται για
τους Ιταλούς και τους Ισπανούς.
Το πρόβλημα όμως είναι
ότι δεν μπορείς ποτέ να ξέρεις τι πραγματικά θα γίνει. Μέχρι στιγμής
κανείς δεν έχει προσπαθήσει να διαρρήξει ένα ενιαίο νόμισμα. Μπορεί να
δούμε φυγή κεφαλαίων από πολλές χώρες στον κίνδυνο διάρρηξης του ευρώ.
Μπορεί οι Ιταλοί να αρχίσουν να γεμίζουν τα αυτοκίνητά τους με
χαρτονομίσματα και να τα πηγαίνουν στις γερμανικές τράπεζες και οι
Ισπανοί στις γαλλικές. Δεν έχει νόημα να κρατάς μετρητά σε μια χώρα που
βρίσκεται σε κίνδυνο. Μια απόσυρση καταθέσεων και φυγή κεφαλαίων μεγάλης
εμβέλειας μπορεί εύκολα να βγάλει τα πράγματα εκτός ελέγχου και να
τινάξει στον αέρα ακόμα και τα καλύτερα σχέδια μέσα σε ελάχιστες ώρες.
Επιπλέον η ελληνική
οικονομία μπορεί να καταρρεύσει ολοκληρωτικά και μαζί με αυτήν να
καταρρεύσει και η ελληνική κοινωνία. Η επαναφορά της δραχμής υπό αυτές
τις συνθήκες θα καταβαράθρωνε την αξία της. Η Ελλάδα μπορεί να μη μπορεί
να πληρώσει για πετρέλαιο για τα περιπολικά της και για φάρμακα για τα
νοσοκομεία της. Ο νόμος και η τάξη θα διαρραγούν. Μπορεί να δούμε ουρές
προσφύγων στα σύνορα. Κανείς δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το τι
ακριβώς θα γίνει αλλά ό,τι κι αν γίνει, θα είναι πολύ άσχημο. Και
βεβαίως ποιος θα κατηγορηθεί για όλα αυτά; Η Ευρωπαϊκή Ένωση και
πρωτίστως η Γερμανία.
Σε όλα αυτά όμως
υπάρχει εναλλακτική λύση. Οι Έλληνες δεν μπορούν να συνεχίσουν άλλο με
τη λιτότητα που τους επιβλήθηκε. Δεν μπορείς να ζητάς από καμία χώρα να
αντέξει ετήσιες πτώσεις του ΑΕΠ της τάξης του 7% και πλέον και νεανική
ανεργία 50% για μια ολόκληρη δεκαετία. Απλά αυτό δεν είναι αποδεκτό.
Αλλά η Γερμανία και η
υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση μπορούν να επανέλθουν με ένα σχέδιο Μάρσαλ για
την Ελλάδα. Εξάλλου ελάχιστα από τα λεφτά της ελληνικής διάσωσης έχουν
πάει στην Ελλάδα. Όλα πήγαν στους τραπεζίτες. Ένα πακέτο 23 δις ευρώ –
το αντίστοιχο μιας συρρίκνωσης της τάξης του 10% του ελληνικού ΑΕΠ –
μπορεί να στηρίξει την ελληνική οικονομία και να δώσει στην Ελλάδα
χρόνο.
Βεβαίως δεν θα έχει
αποτελέσματα μεσοπρόθεσμα. Μάλιστα το πιθανότερο είναι πως θα κάνει
χειρότερα τα πράγματα. Αλλά σε μια κρίση οι πολιτικοί δουλεύουν στο
βραχυχρόνιο επίπεδο. Τι είναι προτιμότερο, ο κίνδυνος μιας ολοκληρωτικής
καταστροφής τώρα ή ένα πακέτο διάσωσης 23 δις ευρώ που αγοράζει χρόνο
για την Ευρώπη και την Ελλάδα;
Γι’ αυτό ξεχάστε τις συζητήσεις περί εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Θα έχουμε μια νέα μεγάλη διάσωση – ένα σχέδιο Μάρσαλ.
Και όταν έρθει, οι αγορές να ξανανέβουν.
http://www.banksnews.gr/portal/home-page/124-top-story/6267-grashall--grexit-
