Του Θεοδωρου Π. Λιανου
Η πολιτική ζωή στη χώρα μας, μετά τον πόλεμο, μπορεί να χωρισθεί σε δύο περιόδους. Η πρώτη, που τελειώνει το 1974 με την πτώση των συνταγματαρχών, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως περίοδος του «αποφασίζωμεν και διατάσσωμεν». Η δεύτερη, από τότε μέχρι σήμερα, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως εποχή του «ούτε αποφασίζουμε, ούτε διατάζουμε». Τα τελευταία 37 χρόνια, οι πολιτικές ηγεσίες αδιαφόρησαν για την πορεία του τόπου. Αφησαν τις δόλιες, αρπακτικές και καταστρεπτικές συντεχνίες των ΔΕΚΟ, τα κάθε είδους οργανωμένα συμφέροντα, μικρά ή μεγάλα, τις εντυπωσιακής ποικιλίας ομάδες παρανόμων, λαθρεμπόρων, απατεώνων και κακοποιών, καθώς επίσης και τις εκατοντάδες χιλιάδες των παράνομων μεταναστών να οργώνουν ανενόχλητοι τη χώρα και να τεμαχίζουν με βουλιμία το σώμα της ελληνικής κοινωνίας. Τέτοιο κανιβαλισμό επί της σαρκός της, δεν νομίζω ότι είχε γνωρίσει ποτέ η Ελλάδα στο παρελθόν.
Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, η κυβέρνηση Παπανδρέου εισήγαγε τη διαβούλευση στη δημόσια ζωή και ουσιαστικά κατήργησε τα χρονικά όρια του διαλόγου μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών. Υποθέτω πως ήλπιζε με τον τρόπο αυτό να βρει συναινετικές λύσεις. Αποτέλεσμα; Επί δύο χρόνια διαβουλευόμαστε και διαλεγόμαστε, χωρίς αποφάσεις και χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Βέβαια, μόνον οι υπερβολικά αισιόδοξοι πίστευαν ότι ο διάλογος μπορούσε να έχει θετικά αποτελέσματα. Εκ των υστέρων βλέπουμε ότι ο διάλογος, όπου έγινε, ήταν διάλογος μεταξύ κωφαλάλων.
Δεν υποστηρίζω ότι ο διάλογος είναι περιττός. Αντίθετα πιστεύω ότι μπορεί να είναι πολύ χρήσιμος, αλλά όταν γίνεται υπό προϋποθέσεις, ουσιαστικότερες των οποίων είναι η επιδίωξη κοινού συμφέροντος και η επιβολή χρονικού ορίου. Τέτοιες, όμως, προϋποθέσεις δύσκολα εξασφαλίζονται. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε χθες για τα ΑΕΙ, το οποίο θα λύσει ορισμένα από τα χρόνια προβλήματα των πανεπιστημίων. Τι διάλογο να κάνεις με τους αγράμματους καθηγητές (υπάρχουν πολλοί τέτοιοι) για την αξιολόγηση του ανύπαρκτου επιστημονικού τους έργου; Τι διάλογο να κάνεις με εκείνους που ζητούσαν αναβολή κατάθεσης του νομοσχεδίου και συνέχιση του διαλόγου, όταν τα ΑΕΙ βυθίζονται στην ανυπαρξία εδώ και τριάντα χρόνια;
Πάρτε άλλα παραδείγματα. Τι διάλογο να κάνεις με τους μικρούς ήρωες της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ (που έχει καταστρέψει οικονομικά πολλούς επιχειρηματίες με τις αδικαιολόγητες απεργίες της), όταν η πρώτη φράση που εκφωνούν είναι απειλή κατά της κοινωνίας; Τι διάλογο να κάνεις με τους ιδιοκτήτες ταξί, όταν αυτοί αδιαφορούν για τα πάντα εκτός από την ταρίφα τους; Τι διάλογο να κάνεις με τους αμβλύνοες που νομίζουν ότι η πλατεία Συντάγματος είναι κάμπινγκ;
Η εμπειρία έχει καταστήσει σαφές ότι ο διάλογος με τα οργανωμένα συμφέροντα είναι μάταιος. Οι ατέρμονες συζητήσεις είναι απώλεια χρόνου και δυνάμεων για την κυβέρνηση. Είναι καιρός να σταματήσουν ή να περιοριστούν δραστικά οι διάλογοι και η κυβέρνηση να πάρει αποφάσεις. Η ευθύνη της κυβέρνησης είναι να κυβερνά, όχι να συζητά ατελείωτα. Αν μια κυβέρνηση παγιδεύεται σε διαβουλεύσεις και διαλόγους, ουσιαστικά δεν κάνει τίποτα έστω κι αν το κάνει ωραία. Κάποιος ξένος παρατηρητής της ελληνικής κοινωνίας βλέποντας τα όσα συμβαίνουν στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, θα νόμιζε ότι η Ελλάδα είναι μια μεγάλη γαλαρία, άλλοτε εύθυμη άλλοτε δύσθυμη, που άλλοτε γελάει και άλλοτε δακρύζει, αλλά που ποτέ δεν ενδιαφέρεται πραγματικά για το έργο που παίζεται. Είναι ευθύνη της κυβέρνησης και της πολιτικής ηγεσίας του τόπου να αποδώσουν ευθύνες για τη φθηνή αυτή παράσταση, στην οποία φυσικά συμμετέχουν, και να επιβάλουν την απαιτούμενη σοβαρότητα παίρνοντας, επιτέλους αποφάσεις.
* Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
