Η ποιότητα της διατροφής χαρακτηρίζεται παράγοντας νευραλγικής σημασίας για την υγεία του οργανισμού. Δε θα μπορούσε, λοιπόν, να μη σχετίζεται με την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων και κακοήθων νεοπλασιών. Πράγματι, δεκάδες σχετικές μελέτες έχουν επισημάνει τη σπουδαιότητα ενός ισορροπημένου διαιτολογίου για την προστασία από διάφορες μορφές καρκίνου, και έχουν προσδιορίσει συγκεκριμένες τροφές ή πρότυπα διατροφής ως καρκινογόνα ή αντικαρκινικά.
Στο προκείμενο άρθρο... θα εξετάσουμε σύντομα τις περισσότερες από τις τροφές που θεωρείται πως συμβάλλουν αποτρεπτικά στην καρκινογένεση. Αξίζει, ωστόσο, να κάνουμε μια προκαταρκτική επισήμανση: κανείς δεν πρέπει να αλλάζει δραστικά το διαιτολόγιό του ή το πρόγραμμα φυσικής άσκησης που ακολουθεί χωρίς να συμβουλευτεί πρώτα τον προσωπικό του γιατρό. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες κάτι το οποίο δρα ευεργετικά για έναν οργανισμό, να επιβαρύνει κάποιον άλλο.
Αντικαρκινικές τροφές
Στόχος αυτού του άρθρου και των συγγενών ερευνών δεν είναι να κυκλοφορούμε συνεχώς με έναν κατάλογο στο χέρι, αναζητώντας το αν το ένα ή το άλλο είδος τροφής έχει αντικαρκινική ή καρκινογόνο δράση. Αντίθετα, στόχος μας είναι να επισημάνουμε ορισμένες βασικές κατευθυντήριες γραμμές βάσει των οποίων θα πρέπει να επιλέγουμε τι τρώμε και σε τι ποσότητες. Θα προσπαθήσουμε, λοιπόν, να περιγράψουμε σύντομα τα στοιχεία που καθιστούν ορισμένες τροφές εξαιρετικούς συμμάχους στην άμυνα του οργανισμού μας κατά του καρκίνου.
Αντιοξειδωτικά
Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που έχουν τη δυνατότητα να εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου στον οργανισμό. Οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου είναι τύποι οξυγόνου που απελευθερώνονται στο σώμα μας κυρίως από τη διαδικασία μεταβολισμού των τροφών ή προσλαμβάνονται από το περιβάλλον μέσω του καπνού των τσιγάρων, του μολυσμένου αέρα, των υπεριωδών ακτινών κτλ.
Έχει αποδειχτεί πως οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου προκαλούν βλάβες στα κύτταρα και το γενετικό τους υλικό, καθιστώντας δυνατή την καρκινογένεση, ενώ, παράλληλα, μετατρέπουν χημικές ουσίες σε καρκινογόνους παράγοντες. Συνεπώς, τα αντιοξειδωτικά, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να καταπολεμούν τις ρίζες οξυγόνου, μπορούν όντως να συμβάλλουν στην αποτροπή της καρκινογένεσης.
Στις αντιοξειδωτικές ουσίες περιλαμβάνονται βιταμίνες, όπως η C, η Ε και η Β – Καροτίνη, καθώς και ιχνοστοιχεία, όπως το σελήνιο, το μαγγάνιο και ο ψευδάργυρος. Πάμπολλες μελέτες έχουν καταδείξει πως ένα διαιτολόγιο πλούσιο σε φυσικές τροφές, κυρίως φρούτα, λαχανικά και ψάρια, με αντιοξειδωτικά στοιχεία είναι σε θέση να προστατέψει τον οργανισμό σε κάποιο βαθμό από την καρκινογένεση. Η τομάτα και τα πεπόνια, που περιέχουν άφθονες ποσότητες του αντιοξειδωτικού λυκοπίνη, έχουν επίσης συσχετιστεί με αντικαρκινική δράση. Η βιταμίνη D, την οποία λαμβάνουμε περισσότερο μέσω της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία και λιγότερο μέσω της διατροφής μας, επίσης διακρίνεται για την αντικαρκινική της δράση.
Αντίθετα, δεν έχει αποδειχτεί κατά πόσον τα συμπληρώματα διατροφής με αντιοξειδωτικά έχουν τις ίδιες αντικαρκινικές ιδιότητες με τις αντίστοιχες φυσικές τροφές. Μελέτες που εξέτασαν την επίδραση αυξημένων δόσεων Β – Καροτίνης μέσω συμπληρωμάτων διατροφής συμπέραναν πως σαφώς δεν ευεργετούν τον οργανισμό, σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις απεδείχθη πως τον επιβαρύνουν κιόλας.
Κάλιο
Έρευνες
έχουν επισημάνει πως η μετριοπαθής πρόσληψη καλίου από τον οργανισμό –
δηλαδή περί τα 1000 mg ημερησίως για τους ενήλικες μέχρι τα 50 τους
χρόνια και 1200 για όσους έχουν περάσει τα 50 - μπορεί να έχει
αντικαρκινική δράση, ιδιαίτερα όσον αφορά στην εμφάνιση πολύποδα και
καρκίνων στο πεπτικό σύστημα. Ωστόσο, είναι προτιμητέα η πρόσληψη αυτή
να γίνεται μέσω φυσικών τροφών και όχι μέσω συμπληρωμάτων, καθώς έχει
επίσης αποδειχτεί πως υψηλές ποσότητες καλίου στον οργανισμό
συσχετίζονται με καρκίνο στον προστάτη.
Τροφές
που περιέχουν κάλιο είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς και
ορισμένες φυτικές τροφές, όπως τα πορτοκάλια, τα γκρέϊπ-φρουτ, τα
μανταρίνια, τα ακτινίδια, οι μπανάνες, το σπανάκι, τα βερύκοκα, ο
αρακάς, τα καρότα, οι πατάτες, το τοματόζουμο, ο καφές και τα
αποξηραμένα σύκα.
«Βιταμίνη Β17» (αμυγδαλίνη ή λετρίνη)
Η επονομαζόμενη «βιταμίνη» Β17, γνωστή και ως αμυγδαλίνη ή λετρίνη,
είναι μία ουσία που εντοπίζεται στους πυρήνες των περισσότερων φρούτων,
ιδιαίτερα στα βερύκοκα, στα κεράσια, στα μήλα, τα μανταρίνια, τα
δαμάσκηνα, στα αχλάδια και τα αμύγδαλα. Έχει παρατηρηθεί πως δρα
ευεργετικά για τον οργανισμό, αναστέλλοντας την ανάπτυξη καρκινικών
κυττάρων.
Λίπη
Υπάρχουν
ορισμένες ενδείξεις πως ορισμένοι τύποι λιπών που εντοπίζονται στα
ψάρια (ωμέγα 3) και τα προϊόντα της ελιάς βοηθούν τον οργανισμό στην
αντιμετώπιση της καρκινογένεσης.
Φολικό οξύ
Πρόσφατες
μελέτες έχουν καταδείξει πως η πρόσληψη άφθονου φολικού οξέως συνδέεται
με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, ιδιαίτερα στο πεπτικό σύστημα
και το μαστό. Το φολικό οξύ είναι ένας τύπος υδροδιαλυτής Βιταμίνης Β,
που περιέχεται σε διάφορα φρούτα (πορτοκάλι, μπανάνα, αβοκάντο), στα
όσπρια (ιδιαίτερα στις φακές και τα φασόλια), στα φρέσκα λαχανικά
(σπανάκι, μπρόκολο), στους ξηρούς καρπούς, στα ζυμαρικά και σε άλλα
φυτικά είδη (μπύρα, χυμός πορτοκαλιού).
Σόγια
Αν
και δεν υπάρχουν αναμφισβήτητες αποδείξεις για πιθανές αντικαρκινικές
δράσεις της σόγιας, η μετριοπαθής κατανάλωση αυτής της πλούσιας σε
πρωτεΐνες φυτικής τροφής μπορεί να υποκαταστήσει τις περιττές μερίδες
κόκκινου κρέατος, και, συνεπώς, να συμβάλλει στη μείωση εμφάνισης
καρκίνου. Ωστόσο, οι ειδικοί εκτιμούν πως η υπερβολική κατανάλωση σόγιας
αυξάνει τη δράση των οιστρογόνων, που έχουν επανειλημμένα συσχετιστεί
με την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού και του ενδομητρίου.
Νερό
Το
νερό είναι το λίκνο της ζωής και δεν θα μπορούσε παρά να χαρακτηρίζεται
από αντικαρκινική δράση. Έχει παρατηρηθεί πως μειώνει τον κίνδυνο
εμφάνισης καρκίνου στην ουροδόχο κύστη και βοηθά τον οργανισμό να
διατηρεί χαμηλά τα επίπεδα λίπους του. Συστήνεται να πίνουμε τουλάχιστον
8 – 9 ποτήρια νερό ημερησίως, αρκεί να είμαστε βέβαιοι πως το νερό δεν
περιέχει αρσενικό, στοιχείο που αποδεδειγμένα ευνοεί την καρκινογένεση,
ιδιαίτερα στους πνεύμονες.
Συμπεράσματα
Με
βάση τα στοιχεία που παρατέθηκαν, η ευεργετική αντικαρκινική επίδραση
των φυτικών τροφών είναι μάλλον προφανής. Εκατοντάδες μελέτες έχουν
αποδείξει πως διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά λειτουργεί
αποτρεπτικά για αρκετές κακοήθεις νεοπλασίες, όπως αυτή των πνευμόνων,
του στόματος, του οισοφάγου, του στομάχου, και του κόλον, του φάρυγγα,
του λάρυγγα, του παγκρέατος, του ήπατος, της μήτρας και των ωοθηκών.
Οι
ειδικοί συστήνουν, λοιπόν, την πρόσληψη τουλάχιστον 5 μερίδων φρούτων
και λαχανικών σε ημερήσια βάση, δηλαδή περίπου 600 γραμμάρια φυτικής
τροφής. Σε γενικές γραμμές, η βρώση ολόκληρων των φρούτων κρίνεται ως
πιο ευεργετική από την πόση των χυμών τους, ενώ επισημαίνεται πως τα
κατεψυγμένα λαχανικά δεν είναι κατ’ ανάγκη λιγότερο θρεπτικά από τα
φρέσκα, αν καταψυχθούν αμέσως μετά τη συλλογή τους από τον αγρό.
Αντίθετα τα κονσερβοποιημένα λαχανικά χάνουν μέρος της θρεπτικής τους
αξίας. Τέλος, είναι σαφές πως τα βρασμένα λαχανικά έχουν μειωμένη
θρεπτική αξία (καθώς χάνουν βιταμίνες όπως η B και η C)σε σχέση με τα
ωμά ή τα λαχανικά που είναι μαγειρεμένα στον ατμό.
Ποιες είναι, λοιπόν, οι κυριότερες φυτικές τροφές που δρουν αντικαρκινικά;
Όλων
των ειδών τα φρούτα, ιδιαίτερα τα πορτοκάλια, τα μήλα, οι φράουλες, τα
ακτινίδια, το μάνγκο, τα μανταρίνια, τα γκρέιπ φρουτ, τα σύκα, τα
βατόμουρα, τα ακτινίδια, τα πεπόνια, τα βερύκοκα, τα ροδάκινα, τα
δαμάσκηνα και τα κουκούτσια φρούτων που περιέχουναμυγδαλίνη.
Επίσης,
τα λαχανικά, ιδιαίτερα όσα περιέχουν φολικό οξύ, όπως το σπανάκι, το
μπρόκολο, ο αρακάς, το κάρδαμο, τα φύτρα σίτου και οι φακές, αλλά και το
σκόρδο, η πιπεριά, τα μπρόκολα, το μαρούλι, η ντομάτα, το καρότο, το
κρεμμύδι, η πατάτα, το κουνουπίδι, το λάχανο, τα φασόλια, τα μανιτάρια.
Επίσης,
τα όσπρια, τα ψάρια, κάποιοι ξηροί καρποί, όπως τα αμύγδαλα, τα
φουντούκια, οι ηλιόσποροι και τα καρύδια, τα κάστανα, τα δημητριακά
(ιδιαίτερα η βρώμη), το ψωμί ολικής άλεσης, το παρθένο ελαιόλαδο και
ορισμένα είδη τσαγιού.
Φυσικά,
για κάθε μορφή καρκίνου δίνονται και πιο συγκεκριμένες συστάσεις, τις
οποίες, όποιος ενδιαφέρεται, θα πρέπει να αναζητά από το θεράποντα ιατρό
του. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει κάποιος που ασθενεί από καρκίνο ή
που έχει στην οικογένειά του ιστορικό κληρονομικότητας να διαμορφώνει
αυτόβουλα το προσωπικό του διαιτολόγιο.
ΠΗΓΗ |
