Ένα από τα πλέον δημοφιλή αίτια που αναφέρονται στην δημόσια συζήτηση για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα είναι ότι «τα έφαγαν οι πολιτικοί». Αυτό το επιχείρημα επιτρέπει σε έκαστον από εμάς να αρνείται να κάνει οποιαδήποτε προσπάθεια προσαρμογής στην σημερινή κατάσταση (είτε πληρώνοντας μεγαλύτερους φόρους είτε δεχόμενος μείωση μισθών/συντάξεων) με το δικαιολογητικό ότι στο βαθμό που τα «έφαγαν» άλλοι, δηλαδή οι πολιτικοί, αυτοί και μόνο αυτοί θα πρέπει να πληρώσουν το τεράστιο χρέος και τα ελλείμματα που έχουν συσσωρευθεί. Αυτή η άποψη πλέον σήμερα θεωρείται τόσο αυτονόητη ώστε, αν τολμήσει κανείς να την αμφισβητήσει, θα θεωρηθεί αυτόματα, αν όχι παράφρων, τότε τουλάχιστον «πράκτορας» της τρόικας, της Μέρκελ, των Εβραίων και γενικώς όλων όσων έχουν συσσωρεύσει τόσα δεινά για τον ελληνισμό -από τις Θερμοπύλες μέχρι σήμερα.
Φυσικά το ότι κάτι θεωρείται «αυτονόητο» δεν είναι και κατ' ανάγκη αληθές. Η άποψη ότι... ένας κύριος με μακριά γενειάδα εφτιάξε τον κόσμο σε επτά ημέρες θεωρείτο κάποτε από πολλούς ανθρώπους ως αυτονόητο, αλλά αυτή η άποψη -αν εξαιρέσουμε τις ΗΠΑ και την Ελλάδα- έχει μάλλον αρχίσει να υποχωρεί.
Υπάρχουν δυο κυρίως αντεπιχειρήματα που καταδεικνύουν πως ο ισχυρισμός ότι τα «έφαγαν» οι πολιτικοί είναι αναληθής. Το πρώτο αντεπιχείρημα το οποίο αναπτύσσει ο συνάδελφος Κώστας Στούπας του capital.gr, προσεγγίζει το πρόβλημα από την πλευρά του δημοσίου χρέους.
Το δεύτερο αντεπιχείρημα το οποίο προσεγγίζει το θέμα από την πλευρά του ετήσιου δημοσιονομικού ελλείμματος, προέρχεται από τον Κωνσταντίνο Γιαννόπουλο, πτυχιούχο Διοίκησης Επιχειρήσεων και τελειοφοιτο της Νομικής Σχολής Αθηνών.
Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι τα δυο κυριότερα πεδία στα οποία μπορούνε να «φάνε» οι πολιτικοί είναι τα δημόσια έργα και (σε μικρότερο βαθμό) οι καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου.
Αντεπιχείρημα 1: Τα συνολικά έξοδα για μεγάλα έργα στην Ελλάδα τα τελευταία 15 έτη δεν στοίχισαν μαζί με τις υπερτιμολογήσεις τους πάνω από 10 δις ευρώ (ΜΕΤΡΟ, Αττική Οδός, γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, αεροδρόμιο, Εγνατία κλπ.). Σ' αυτά πρέπει να προσθέσουμε και τα έργα της Ολυμπιάδας που στοίχισαν κατά την πιο απαισιόδοξη εκτίμηση 13 δις ευρώ. Τέλος, ας προσθέσουμε και τις εξοπλιστικές δαπάνες που στοίχισαν στην πιο ακραία περίπτωση 35 δις ευρώ. Το σύνολο λοιπόν όλων των δραστηριοτήτων που προσφέρουν ευκαιρίες πλουτισμού για τους πολιτικούς ανέρχεται σε 58 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ας υποθέσουμε τώρα ότι οι πολιτικοί είχαν την δυνατότητα να εισπράξουν ως μίζες το (εξωπραγματικό) ποσοστό του 15%. Αυτό μας δίνει σύνολο 8,7 δις ευρώ. Πρόκειται πράγματι για ένα πολύ σοβαρό ποσό, όμως είναι σταγόνα στον ωκεανό στο δημόσιο χρέος των 350 δις που χρωστάει το ελληνικό κράτος! Τα άλλα 341,3 δις ποιός τα «έφαγε»;
Αντεπιχείρημα 2: To 2011 o προϋπολογισμός των δημοσίων δαπανών ανήλθε σε 8,5 δις ευρώ. Οι καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου (προμήθειες) ανήλθαν σε 2,29 δις ευρώ. Το σύνολο λοιπόν αυτών των δυο δυνητικών πηγών αθέμιτου πλουτισμού ανήλθε σε 10,79 δις. Αν υποθέσουμε πάλι (εξωπραγματικές) μίζες της τάξης του 15% , τότε «φαγώθηκαν» συνολικά 1,615 δις. Όμως το ποσό αυτό ισοδυναμεί μετα βίας στο 0,7% του ΑΕΠ! Αλλά το έλλειμμα, αν δεν κάνω λάθος, ήταν 13% του ΑΕΠ. Τα άλλα 12,3% του ΑΕΠ ποιός τα “έφαγε”;
Προφανώς οι πολιτικοί έχουν τεράστια ευθύνη για την οικονομική κατάσταση που βρισκόμαστε. Όχι όμως επειδή «τα έφαγαν» όπως επιμένουν να διατείνονται πολλοί συμπολίτες μας. Η ευθύνη τους βρίσκεται κυρίως στην δημιουργία και διαιώνιση του πελατειακού κράτους. Και στο πελατειακό κράτος, όπως το λέει και ο όρος, ωφελούνται επίσης και κυρίως «οι πελάτες». Οι οποίοι σε ένα δημοκρατικό και «φιλολαϊκό» σύστημα όπως το ελληνικό, δεν αποτελούν ένα καθόλου ευκαταφρόνητο μέγεθος -πιθανότατα να είναι άνω του 50% των ψηφοφόρων των δυο μεγάλων κομμάτων.
