Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών κάνουν την ανωτερότητά μας σε σχέση με τους πιθήκους να φαίνεται αξιοθρήνητη. Όσοι, στο πλαίσιο τα συμβατικής σοφίας του τύπου «Μνημόνιο συν Μεσοπρόθεσμο, ειδάλλως δραχμή», «Σχέδιο Β για έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη του Ευρώ» ή, με εκβιασμό, «αν πτωχεύσουμε δεν θα πληρωθείτε» κ.λπ., πιστεύουν –με καλή πρόθεση δεν αμφισβητώ– ότι κάθε βία εξ ορισμού είναι...
κακή, αδυνατούν να κάνουν οποιαδήποτε συστηματική διάκριση ανάμεσα στα διάφορα είδη της βίας και να κατανοήσουν τα αποτελέσματά της τόσο σε αυτούς που την υφίστανται όσο και σε εκείνους που την ασκούν.
Οργανώνουν μια υπεραπλουστευτική ρητορική παιδαγωγικού ή, μάλλον, σωφρονιστικού χαρακτήρα για έναν ολόκληρο λαό, με αποτέλεσμα η ενθάρρυνση του «καλού» να εξασφαλίζει τις άριστες προϋποθέσεις για την κυριαρχία του «κακού». Αυτό κάνει αυτή τη στιγμή η Ευρώπη –ένας οργανισμός-μαμούθ, πολυδάπανος, βραδυκίνητος, υποκριτικός, υψηλής ρητορικής και χαμηλής δημοκρατικής νομιμοποίησης–, και αυτό αναπαράγουν οι πολιτικές ελίτ στην Ελλάδα.
Πρώτον, σε νοητικό επίπεδο, προσπαθούν να πείσουν ότι η αρπαγή είναι μια κοινωνική εθιμοτυπία που ωθεί τους εγωκεντρικούς των αγορών να διεκδικούν ολόκληρη την πίτα, αλλά και την ερμηνεία της αλήθειας. Δεύτερον, στην περίπτωση που δεν λειτουργήσει το πρώτο, τότε το ΔΝΤ, η ΕΕ και οι ελληνικές πολιτικές ελίτ, να αφεθούν στην αυτοεκπλήρωση της προφητείας: πτωχεύει η Ελλάδα.
Σημειώστε, ότι οι εγχώριες πολιτικές ελίτ συμπεριφέρονται σαν να έρχονται από άλλον πλανήτη. Η μείζων αντιπολίτευση ασκεί την ύπουλη επίδραση που ασκεί ένας κακός παρτενέρ σε έναν ατάλαντο πρωταγωνιστή. Θα μπορούσε, βέβαια σε τέτοιους καιρούς, να δίνει ένα μίνιμουμ συνοχής στην κυβερνητική ασυναρτησία, αλλά ομνύει, ως συνήθως, στην ασθένεια των κοινοβουλίων που ονομάζεται «απόλυτη πλειοψηφία». Χωρίς καμία δική της αυτοδημιουργία, ή έστω ίχνος αυτοκριτικής, η αντιπολίτευση επιδιώκει αρπαγή της κυβέρνησης, επιταχύνει διαδικασίες εκλογών, για «απόλυτη πλειοψηφία» (sic!), χαϊδεύοντας λαϊκά αυτιά (επαναλαμβάνει, δηλαδή, τη συνταγή Παπανδρέου του 2009).
Όσο για την κυβέρνηση; Κάνει αυτό που ήξερε να κάνει πάντα: Να ελέγχει το γκουβέρνο και να κάνει πολύ λίγα πράγματα με πάρα πολλά χρήματα. Από κοινού, φροντίζουν να αποκρύπτεται η κακοδιαχείριση των δικών τους διακυβερνήσεων, με την αξίωση του τραπεζικού τομέα να διασώζεται από το αδιέξοδο της δικής του πλεονεξίας, μεταθέτοντας τα χρέη στο κράτος και, σε κάθε περίπτωση, με λάφυρο την κοινωνία.
Από την άλλη, ο παγκόσμιος-δυτικού τύπου, χρηματοπιστωτικός τομέας «ανακουφίζει» τον καπιταλισμό και, στη συνέχεια, τον αποδομεί, εκποιώντας και εξαγοράζοντας σε τιμές ευκαιρίας τα περιουσιακά στοιχεία του με τα συνήθη θύματα. Με άλλα λόγια, βραχυπρόθεσμα, συντηρείται με τις σάρκες του. Και οι κάτοικοι της χώρας αυτής; Αντιλαμβάνονται, πλέον, τη θεσμική βοήθεια, τα δάνεια διαρθρωτικής προσαρμογής, σαν τον προειδοποιητικό ήχο ενός δολίου ασθενοφόρου, που βρίσκεται εγκαίρως στον τόπο του δυστυχήματος, … ακριβώς επειδή το προξενεί.
Οδηγούμενος στην αποϊδεολογικοποίηση τους πράγματος, διότι σήμερα η ιδεολογικοποίηση κάθε άλλο παρά παραγωγική είναι, βρίσκομαι στη δυσάρεστη θέση να παραδεχθώ ότι μόνον ο άνθρωπος, στη φάρμα των ζώων, έχει το πλεονέκτημα της σχετικής ιδιότητας: της βλακείας.
Παραδέχομαι επίσης, ότι και ο θεός της βλακείας είναι αθάνατος και ότι η ανοησία είναι όχι απλώς εφτάψυχη σαν τη γάτα αλλά πολύ ανθεκτικότερη. Βέβαια, καθώς διαπίστωνε ο Ανατόλ Φρανς, ο βλάκας είναι πολύ χειρότερος από τον κακό, επειδή ο κακός ξεκουράζεται καμιά φορά. Ο βλάκας ποτέ.
Μια ιδέα που θα συνυπέγραφε ο εμβριθής καθηγητής Carlo M. Cipolla. Στο έργο του The Basic Laws ofHuman Stupidity όπου δίνει μια ολοκληρωμένη θεωρία της ανθρώπινης βλακείας, το λέει ξεκάθαρα στον τρίτο νόμο: a stupid person is more dangerous than a bandit. Έτσι, αναγκαστικά καταλήγω σ’ αυτό που ο Ορτέγκα Υ Γκασσέτ είχε ονομάζει «επικινδυνότητα των μορφωμένων ηλιθίων». Όλοι αυτοί οιμορφωμένοι ηλίθιοι, κάθε μέρα μας κοιτούν από τις οθόνες της τηλεόρασης –γιατί, βλέπετε, στην εικονική δημοκρατία αδυνατούν να πουν κάτι δια ζώσης. Πιθανολογώ πως αυτό που βλέπουν, πίσω από το φακό της τηλεόρασης, το αντιλαμβάνονται ως μια ομήγυρη ουραγκοτάγκων, που ουρλιάζουν, και που πιθανώς να είναι Έλληνες.
Και τι τους λένε; «Φωνάξτε εσείς, φωνάξτε όσο θέλετε. Εμείς θα σας μεταρρυθμίσουμε! Για το καλό σας». Και νομοθετούν σχετικά.
Εγώ να θυμίσω ότι «ο νόμος είναι για τον ισχυρό επιθετικό όπλο και ταυτόχρονα ασπίδα ενάντια στον αδύναμο, ενώ το πρόσχημα του δημόσιου αγαθού και του δημοσίου συμφέροντος είναι πάντοτε το πιο επικίνδυνο μαστίγιο για τον λαό». Δεν το λέω εγώ. Το είχε πει ο Ζ.-Ζ. Ρουσσώ, που συμπλήρωνε ότι «ο λαός από την πλευρά του, που αντιλαμβάνεται περισσότερο την απληστία των ηγετών και τις εξωφρενικές τους δαπάνες, κι όχι τις δημόσιες ανάγκες, δυσανασχετεί όταν βλέπει να στερείται τα αναγκαία για να καλύψει τα περιττά των άλλων», δηλαδή, τη βλακεία και την ανικανότητά τους.
tvxs.gr
