Έκτακτες ανάγκες, Οφείλουμε να ετοιμαστούμε
- Γράφει ο Νίκος Κοτζιάς
Η κατάσταση της χώρας είναι χειρότερη απ’ ό,τι δύο χρόνια πριν: ύφεση της οικονομίας· αύξηση του χρέους και της ανεργίας· διάλυση του κοινωνικού ιστού· κυριαρχία απαισιοδοξίας και φόβου για το αύριο στην κοινωνική ατμόσφαιρα. Όλα αυτά δυσκολεύουν την ουσιαστική έξοδό της από την κρίση. Ταυτόχρονα, ενώ η χώρα έχει πολλαπλά αποδυναμωθεί, η ίδια η ΕΕ βρίσκεται σε κρίση υπό την ηγεμονία μιας Γερμανίας, η οποία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τα προβλήματα με στενή εθνικιστική οπτική. Συνολικά, η κατάσταση της Ελλάδας χειροτερεύει. Ταυτόχρονα, το ευρωπαϊκό περιβάλλον, αντί να λειτουργεί ως πλαίσιο διευ κόλυνσης της εξόδου της χώρας από την κρίση, τη δυσκολεύει όλο και περισσότερο. Τόσο λόγω της πολιτικής που επιλέχθηκε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής όσο και εξαιτίας της δυσλειτουργίας ή της απου σίας σειράς μέσων και μηχανισμών εξόδου από την κρίση, όπως δανεισμοί, κόψιμο χρήματος, επιτόκια, εν δυνάμει μοχλεύσεις του μηχανισμού.
Οι πρόσφατες διαπραγματεύσεις που έγιναν στην ΕΕ πραγματοποιήθηκαν ερήμην της Ελλάδας. Η κυβέρνηση δεν υπέβαλε προτάσεις και διαπραγματευτικά κείμενα ούτε διαμόρφωσε και, πολύ λιγότερο, δεν δημοσιοποίησε «κόκκινες γραμμές». Περιορίζεται στο να διεκπεραιώνει τα καθήκοντα που της αναθέτουν οι τροϊκανοί. Η χώρα, αφοπλισμένη, δεν διαθέτει στρατηγική γραμμή για το πώς θα πρέπει να αναπτυχθεί η ίδια, η ΕΕ, καθώς και το ποιες μπορεί να είναι οι λύσεις σε τυχόν έκτακτες ανάγκες που προβάλλει όλο και πιθανότερο να προκύψουν.
Μια περίπτωση έκτακτης ανάγκης –απίθανης, αλλά όλα μπορούν να συμβούν– είναι να μην διασφαλίσουν Ιταλία και Ισπανία τα 426 δις ευρώ δανείων που χρειάζονται στους επόμενους έξι μήνες. Ακόμη πιο σοβαρή θα ήταν η περίπτωση διάλυσης της Ευρωζώνης ή διάσπασής της σε Βορρά και Νότο. Ασφαλώς και δεν είναι ώρα προβολής θέσεων εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Η χώρα, όμως, οφείλει να δια θέτει ένα «σχέδιο Β» για την περίπτωση που υπάρξει βαθύτερη κρίση και σενάρια κατάρρευσης της ΕΕ συνολικά. Δεν θα πρέπει να αιφνιδιαστεί, αν προκύψουν απευκταίες καταστάσεις. Όμως, άλλο είναι δεν θέλω μια εξέλιξη κι άλλο είμαι γυμνός αν τυχόν αυτή προκύψει.
Συνδυασμένη με την προηγούμενη περίπτωση, είναι μια κατάσταση στην οποία η Ελλάδα δεν θα διαθέτει επάρκεια σε είδη πρώτης ανάγκης, εάν τυχόν παρουσιαστεί έλλειψη τροφίμων ή φαρμάκων. Για να μην συμβεί κάτι τέτοιο, απαιτείται άμεσα ένας ελάχιστος σχεδιασμός διατροφικής και φαρμακευτικής επάρκειας της χώρας, καθώς και ειδικές συμφωνίες τροφοδοσίας της με πετρέλαιο και αέριο από τις αναδυόμενες αγορές, με ανταλλαγή σε προϊόντα και υπηρεσίες. Η Ελλάδα οφείλει, δηλαδή, να έχει τακτοποιημένο το νοικοκυριό της, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει και τις χειρότερες των καταστάσεων. Καταστάσεις που απεύχομαι, αλλά μπορεί να προκύψουν.
Στην ίδια γραμμή, επειδή η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί ακόμα περισσότερο στη δίνη της κρίσης, οφείλει σε κάθε περίπτωση να φυλάξει τα νώτα της. Να μην πάθει κάποια ζημιά, ιδιαίτερα στα εθνικά της ζητήματα. Αυτό σημαίνει άμεση αξιολόγηση και ιεράρχηση των δυνητικών δύσκολων καταστάσεων σε αυτά, καθώς και συγκέντρωση απαραίτητων πόρων και δυνάμεων στα μελλοντικά «επίμαχα σημεία».
Τα μεγάλα προβλήματα διαθέτουν αυταρχικές και δημοκρατικές λύσεις. Οι πρώτες φαντάζουν ευκολότερες – συχνά ακούω κάποιους ανόητους που εκθειάζουν ακόμα και τα άμεσα εγκλήματα της χούντας του 1967-1974. Αυτές τις διαθέσεις πρέπει να τις αντικρούσουμε. Οφείλουμε, δε, να αποδείξουμε τον ανόητο χαρακτήρα εκείνων των επιχειρημάτων, σύμφωνα με τα οποία οι εκλογές και η άσκηση από το λαό των δημοκρατικών δικαιωμάτων του είναι πράξεις επικίνδυνες.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα"
