Του Γιώργου Καισάριου
Νομίζω ότι είναι καιρός να αρχίσω μια σειρά από άρθρα για την επόμενη μέρα. Την επόμενη μέρα βέβαια μετά από μια αναδιάρθρωση (κούρεμα κτλ).
Προς το παρόν και αν δεν αλλάξει τίποτα με τον μελλοντικό μηχανισμό του ESM, η λογική των πραγμάτων λέει ότι το κούρεμα θα γίνει το 2013. Προσωπικά όμως θα ήθελα να γίνει σήμερα. Το αν δεν έχουν (οι της Ευρώπης) σκοπό να γίνει ούτε το 2013 (με όλα αυτά που βλέπουμε και ακούμε), αυτό είναι άλλο θέμα και δεν το ξέρω. Προς το παρόν πορευόμαστε με τις υπάρχουσες συμφωνίες.
Το γιατί αναγκαστικά πρέπει να γίνει αυτό το κούρεμα το 2013, διαβάστε το άρθρο με τίτλο: Το θέμα του κουρέματος είναι ακόμα ανοιχτό.
Το μεγάλο ερώτημα όσον αφορά το κούρεμα είναι ποιος θα κουρευτεί; Η αλήθεια είναι ότι η κρατική οντότητα έχει την ευχέρεια να αθετήσει την υπόσχεση πληρωμής επιλεκτικά. Αν και θεωρητικά δεν είναι καλή ιδέα να κουρέψεις μονο τους ξένους πιστωτές, εντούτοις είναι στη διακριτική ευχέρεια του κάθε κράτος να κάνει διακρίσεις και συνήθως αποτελεί πάγια τακτική.
Για παράδειγμα, το πιο πιθανό είναι ότι οι κάτοχοι ομολόγων που είναι εγχώρια φυσικά πρόσωπα να γλιτώσουν το όποιο κούρεμα. Επίσης, το τραπεζικό σύστημα, καθώς και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, ίσως έχουν μια διαφορετική μεταχείριση.
Αν και κάτι τέτοιο ακούγετε άδικο, εντούτοις έχει μια απλή λογική. Ο λόγος που συνήθως οι εγχώριοι πιστωτές έχουν καλύτερη μεταχείριση σε ένα κούρεμα, είναι διότι οι εγχώριοι πιστωτές νιώθουν τον πόνο μιας αναδιάρθρωσης με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
Για παράδειγμα, η ύφεση, η ανεργία, η μείωση των τιμών των ακινήτων, η μείωση των κυβερνητικών δαπανών, η αύξηση φόρων, η μείωση εισοδημάτων, η μείωση συντάξεων, η έκτατη φορολογία και πολλά άλλα (όλα τα οποία βλέπουμε να διαδραματίζονται) αποτελούν μέρος της προσαρμογής και του πόνου που βιώνουν οι εγχώριοι πιστωτές. (είτε κατέχουν ομόλογα είτε όχι).
Ένας ξένος πιστωτής όμως δεν τα βιώνει αυτά. Μάλιστα, οι εγχώριοι πιστωτές μακροπρόθεσμα θα πληρώσουν πολύ περισσότερα προκειμένου να εξυγιανθεί η οικονομία από το ποσό το οποίο θα κουρευτεί από τους ξένους πιστωτές.
Άρα μια λογική λέει ότι προκειμένου να υπαρχει ισορροπία μεταξύ του πόνου των ξένων και των εγχώριων πιστωτών, οι ξένοι πιστωτές συνήθως έχουν διαφορετική μεταχείριση από τους εγχώριους.
Επίσης, κουρεύοντας δυσανάλογα τους ξένους πιστωτές εξομαλύνεις έως ένα βαθμό και το έλλειμμα στις τρέχουσες συναλλαγές, διότι λιγότεροι τόκοι θα φεύγουν στο εξωτερικό.
Σε ένα κούρεμα θα πρέπει να ζυγίσει κανείς το όφελος σε σχέση με τον πόνο που θα προκαλέσει. Για παράδειγμα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν περίπου 50 δισ. σε ομόλογα. Ναι μεν με ένα κούρεμα θα γλιτώσεις 25 δισ. (το κράτος δηλαδή), αλλά από την άλλη θα πρέπει να αναπληρώσεις αυτό το ποσό να ανακεφαλαιοποιηθεί το τραπεζικό σύστημα. Είναι δηλαδή περίπου μια η άλλη. Από την άλλη όμως, δεν έχεις κανένα λογο να μην κουρέψεις κατά 70% μια ξένη τράπεζα.
Η κατάληξη των σημερινών σκέψεων έχει κυρίως να κάνει με το εξής ερώτημα: ακόμα και να πέσει ένα γερό κούρεμα, υπαρχει περίπτωση οι εγχώριες τράπεζες να γλιτώσουν τη λαίλαπα;;
Η απάντηση είναι ότι ναι υπάρχει περίπτωση. Και αν υποθέσουμε ότι οι πιθανότητες αυτές είναι και μεγάλες (κάτι το οποίο θα επανεξετάσω μελλοντικά), τότε ενδέχεται να χρειαστεί να κοιτάξω ξανά το που στεκόμαστε επενδυτικά στο θέμα.
Διότι ναι μεν είμαι αρνητικός για τις τράπεζες εδώ και τουλάχιστον 2 χρόνια, αλλά λαμβάνοντας υπόψη ότι είμαστε κοντά σε εξελίξεις (υπό την έννοια ότι θα έχουμε κάποιο κούρεμα μελλοντικά), θα πρέπει να ξανακοιτάξω το που στέκονται οι τράπεζες σε περίπτωση που, επιλεκτικά, το ελληνικό κράτος, επιλέξει να μην τις κουρέψει.
Προς το παρόν και αν δεν αλλάξει τίποτα με τον μελλοντικό μηχανισμό του ESM, η λογική των πραγμάτων λέει ότι το κούρεμα θα γίνει το 2013. Προσωπικά όμως θα ήθελα να γίνει σήμερα. Το αν δεν έχουν (οι της Ευρώπης) σκοπό να γίνει ούτε το 2013 (με όλα αυτά που βλέπουμε και ακούμε), αυτό είναι άλλο θέμα και δεν το ξέρω. Προς το παρόν πορευόμαστε με τις υπάρχουσες συμφωνίες.
Το γιατί αναγκαστικά πρέπει να γίνει αυτό το κούρεμα το 2013, διαβάστε το άρθρο με τίτλο: Το θέμα του κουρέματος είναι ακόμα ανοιχτό.
Το μεγάλο ερώτημα όσον αφορά το κούρεμα είναι ποιος θα κουρευτεί; Η αλήθεια είναι ότι η κρατική οντότητα έχει την ευχέρεια να αθετήσει την υπόσχεση πληρωμής επιλεκτικά. Αν και θεωρητικά δεν είναι καλή ιδέα να κουρέψεις μονο τους ξένους πιστωτές, εντούτοις είναι στη διακριτική ευχέρεια του κάθε κράτος να κάνει διακρίσεις και συνήθως αποτελεί πάγια τακτική.
Για παράδειγμα, το πιο πιθανό είναι ότι οι κάτοχοι ομολόγων που είναι εγχώρια φυσικά πρόσωπα να γλιτώσουν το όποιο κούρεμα. Επίσης, το τραπεζικό σύστημα, καθώς και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, ίσως έχουν μια διαφορετική μεταχείριση.
Αν και κάτι τέτοιο ακούγετε άδικο, εντούτοις έχει μια απλή λογική. Ο λόγος που συνήθως οι εγχώριοι πιστωτές έχουν καλύτερη μεταχείριση σε ένα κούρεμα, είναι διότι οι εγχώριοι πιστωτές νιώθουν τον πόνο μιας αναδιάρθρωσης με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
Για παράδειγμα, η ύφεση, η ανεργία, η μείωση των τιμών των ακινήτων, η μείωση των κυβερνητικών δαπανών, η αύξηση φόρων, η μείωση εισοδημάτων, η μείωση συντάξεων, η έκτατη φορολογία και πολλά άλλα (όλα τα οποία βλέπουμε να διαδραματίζονται) αποτελούν μέρος της προσαρμογής και του πόνου που βιώνουν οι εγχώριοι πιστωτές. (είτε κατέχουν ομόλογα είτε όχι).
Ένας ξένος πιστωτής όμως δεν τα βιώνει αυτά. Μάλιστα, οι εγχώριοι πιστωτές μακροπρόθεσμα θα πληρώσουν πολύ περισσότερα προκειμένου να εξυγιανθεί η οικονομία από το ποσό το οποίο θα κουρευτεί από τους ξένους πιστωτές.
Άρα μια λογική λέει ότι προκειμένου να υπαρχει ισορροπία μεταξύ του πόνου των ξένων και των εγχώριων πιστωτών, οι ξένοι πιστωτές συνήθως έχουν διαφορετική μεταχείριση από τους εγχώριους.
Επίσης, κουρεύοντας δυσανάλογα τους ξένους πιστωτές εξομαλύνεις έως ένα βαθμό και το έλλειμμα στις τρέχουσες συναλλαγές, διότι λιγότεροι τόκοι θα φεύγουν στο εξωτερικό.
Σε ένα κούρεμα θα πρέπει να ζυγίσει κανείς το όφελος σε σχέση με τον πόνο που θα προκαλέσει. Για παράδειγμα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν περίπου 50 δισ. σε ομόλογα. Ναι μεν με ένα κούρεμα θα γλιτώσεις 25 δισ. (το κράτος δηλαδή), αλλά από την άλλη θα πρέπει να αναπληρώσεις αυτό το ποσό να ανακεφαλαιοποιηθεί το τραπεζικό σύστημα. Είναι δηλαδή περίπου μια η άλλη. Από την άλλη όμως, δεν έχεις κανένα λογο να μην κουρέψεις κατά 70% μια ξένη τράπεζα.
Η κατάληξη των σημερινών σκέψεων έχει κυρίως να κάνει με το εξής ερώτημα: ακόμα και να πέσει ένα γερό κούρεμα, υπαρχει περίπτωση οι εγχώριες τράπεζες να γλιτώσουν τη λαίλαπα;;
Η απάντηση είναι ότι ναι υπάρχει περίπτωση. Και αν υποθέσουμε ότι οι πιθανότητες αυτές είναι και μεγάλες (κάτι το οποίο θα επανεξετάσω μελλοντικά), τότε ενδέχεται να χρειαστεί να κοιτάξω ξανά το που στεκόμαστε επενδυτικά στο θέμα.
Διότι ναι μεν είμαι αρνητικός για τις τράπεζες εδώ και τουλάχιστον 2 χρόνια, αλλά λαμβάνοντας υπόψη ότι είμαστε κοντά σε εξελίξεις (υπό την έννοια ότι θα έχουμε κάποιο κούρεμα μελλοντικά), θα πρέπει να ξανακοιτάξω το που στέκονται οι τράπεζες σε περίπτωση που, επιλεκτικά, το ελληνικό κράτος, επιλέξει να μην τις κουρέψει.
