προστασίας στις επαγγελματικές μισθώσεις και «παρακράτηση» των κοινοτικών επιδοτήσεων σε αγρότες που χρωστούν στον ΟΓΑ περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ο δεκάλογος των απαιτήσεων της τρόικας προς την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών. Τα θέματα αυτά θα ανοίξουν διάπλατα κατά τον νέο έλεγχο της οικονομίας από τους επικεφαλής της τρόικας, που καταφθάνουν μέσα στις επόμενες ημέρες στην Αθήνα.
Η τρόικα θέλει, επίσης, να καθοριστούν τον Δεκέμβριο του 2013 νέα μέτρα 2 δισ. ευρώ, τα οποία θα εφαρμοστούν στον Προϋπολογισμό του 2014. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών θα βρεθεί επίσης στη δυσάρεστη θέση να συζητήσει με την τρόικα και την εξειδίκευση άλλων 4 δισ., μέτρων τα οποία είχαν ψηφιστεί με το δεύτερο Μνημόνιο και τα οποία αφορούν το χρονικό διάστημα έως το 2017. Με λίγα λόγια, σε λιγότερο από τρεις μήνες πρέπει να καθοριστούν μέτρα 6 δισ. ευρώ, που θα πληρώσει η ελληνική κοινωνία.
Στην κυβέρνηση ανησυχούν και για την «υποδοχή» που θα τύχει από την τρόικα το νομοσχέδιο για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων, καθώς οι δανειστές αμφισβητούν ευθέως τους στόχους εισπράξεων. Εξάλλου, το οικονομικό επιτελείο και η τρόικα πρέπει να καταλήξουν στον ποσοτικό στόχο για τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις εντός του 2014. Ειδικότερα, τα ζητήματα στα οποία αναζητείται η «χρυσή τομή» είναι τα ακόλουθα:
1) Η «μαύρη τρύπα» στο ασφαλιστικό σύστημα, με τις εκτιμήσεις των εταίρων μας να αποκλίνουν κατά 1,2 δισ. ευρώ σε σχέση με τις αντίστοιχες του υπουργείου Οικονομικών. Η τρόικα ζητεί να καλυφθεί η μείωση των εισφορών με περικοπές στις κύριες συντάξεις στα ευγενή ταμεία (ΔΕΚΟ - τράπεζες) και στον ΟΑΕΕ. Επίσης, στο τραπέζι έχει πέσει και μείωση επικουρικών συντάξεων. Στο υπουργείο Οικονομικών μιλούν για «οργανωτικές παρεμβάσεις», ώστε να αυξηθούν οι εισφορές.
2) Το όριο απολύσεων. Η τρόικα έχει προτείνει να αυξηθεί το όριο των μαζικών απολύσεων από το 5% στο 10% (ή και να καταργηθεί εντελώς) και να εφαρμοστεί ένα πιο ευέλικτο πλαίσιο λήψης αποφάσεων, καθώς σήμερα απαιτείται απόφαση του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας.
3) Οι αμυντικές βιομηχανίες. Η τρόικα και η κυβέρνηση έχουν έλθει σε καταρχήν συμφωνία για την εκκαθάριση εν λειτουργία της ΕΛΒΟ και την ιδιωτικοποίηση της ΠΥΡΚΑΛ. «Αγκάθι» παραμένουν τα ΕΑΣ. Ακόμη κι αν δεν περάσει η απαίτηση της τρόικας για «λουκέτο», το λειτουργικό έργο της εταιρίας θα μειωθεί δραστικά, με αποτέλεσμα να απολυθεί το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού της. Μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα θα γίνει τηλεδιάσκεψη με εκπροσώπους της τρόικας για να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αριθμός των απολύσεων και στις τρεις επιχειρήσεις θα φτάσει τα 1.000 άτομα.
4) Ο προσδιορισμός των 4.000 απολύσεων από το Δημόσιο. Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί 2.662 απολύσεις από την ΕΡΤ, όμως δεν έχει προσδιοριστεί ο τελικός αριθμός τους, καθώς αναμένεται να πραγματοποιηθούν προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση τους επόμενους μήνες. Επίσης, δεν έχει προσδιοριστεί αν θα συνυπολογιστούν στις 4.000 υποχρεωτικές απομακρύνσεις του 2013 οι απολύσεις από τις αμυντικές βιομηχανίες και οι απολύσεις συμβασιούχων που εργάζονται με προσωρινές δικαστικές διαταγές.
5) Η απελευθέρωση των επαγγελματικών μισθώσεων. Εδώ η τρόικα είναι κάθετη. Δεν αποδέχεται την πρόταση του υπουργείου Ανάπτυξης για τριετή υποχρεωτική διάρκεια των νέων συμβάσεων μίσθωσης, καθώς και τη διατήρηση των ισχυουσών μέχρι τη λήξη τους. Ζητεί την πλήρη άρση των εμποδίων, δηλαδή να ισχύει ό,τι συμφωνούν οι ιδιοκτήτες ακινήτων με τους ενοικιαστές - επιχειρηματίες.
6) Η κάλυψη ελλείμματος ΟΓΑ από κοινοτικές επιδοτήσεις. Η «μαύρη τρύπα» του ΟΓΑ φτάνει τα 500.000.000 ευρώ και η τρόικα ασκεί πιέσεις για την προώθηση νομοθετικής ρύθμισης, που θα επιτρέπει να εισπραχθούν οι οφειλόμενες ληξιπρόθεσμες εισφορές προς τον ΟΓΑ με απευθείας παρακράτηση των επιδοτήσεων που δικαιούνται οι αγρότες, οι οποίοι χρωστούν στον οργανισμό και δεν ρυθμίζουν τα βεβαιωμένα χρέη τους. Οπως είναι γνωστό, η Ε.Ε. προωθεί τα κονδύλια των επιδοτήσεων στην Ελλάδα μέσω του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ). Στη συνέχεια, τα χρήματα διανέμονται στους δικαιούχους μέσω ατομικών λογαριασμών που διατηρούν στην Τράπεζα Πειραιώς. Ο κεντρικός μηχανισμός της πρότασης θέλει να παρακρατούνται τα χρήματα στον ΟΠΕΚΕΠΕ, από τον φορέα δηλαδή που καταβάλλονται οι επιδοτήσεις και οι ενισχύσεις προς όλους τους δικαιούχους.
7) Η απελευθέρωση των πλειστηριασμών για μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια. Με δεδομένη την επιμονή της τρόικας στο θέμα των επαγγελματικών συμβάσεων, κυβερνητικοί παράγοντες εκτιμούν ότι ανάλογη θα είναι και η στάση της στο ζήτημα της άρσης της απαγόρευσης των πλειστηριασμών των ακινήτων για οφειλές των ιδιοκτητών στις τράπεζες. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα ζητήσουν στην ερχόμενη επίσκεψή τους την οριζόντια άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών, ακόμη και της κύριας κατοικίας.
8) Ο καθορισμός του αναθεωρημένου στόχου για τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις το 2014. Οι δύο πλευρές δεν έχουν προσδιορίσει με ακρίβεια τον στόχο των εσόδων για το επόμενο έτος. Εκτιμάται ότι θα ανέλθουν μεταξύ 3,5 και 4 δισ. ευρώ, για να μην προκύψουν μεγαλύτερα προβλήματα με το πρόγραμμα χρηματοδότησης. Ο οριστικός στόχος αναμένεται να προσδιοριστεί στο τελικό σχέδιο του Προϋπολογισμού του 2014.
9) Η κατάρτιση επικαιροποιημένου Μεσοπρόθεσμου, με κάλυψη του δημοσιονομικού κενού για τη διετία 2015-2017 και παράλληλα του χρηματοδοτικού κενού έως τον Δεκέμβριο του 2015.
10) Ο Ενιαίος Φόρος Ακινήτων. Το τελικό σχέδιο για τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων θα πρέπει να εγκριθεί από τους τροϊκανούς. Οι αλλαγές που αποφασίστηκαν στους συντελεστές (σε σχέση με το αρχικό σχέδιο) θα ωφελήσουν ελάχιστους ιδιοκτήτες και μόνο όσους κατέχουν μικρά ακίνητα στις λεγόμενες «υποβαθμισμένες» περιοχές. Τα μεσαία σπίτια θα πληρώσουν κανονικά τη νύφη, προς δόξα του Μνημονίου αλλά και του γεννήτορά του, του Βαγγέλη Βενιζέλου.
Στα κτίσματα εντός σχεδίου ή εντός οικισμού τροποποιείται η κλίμακα του βασικού φόρου ως εξής:
-Παραμένει το πρώτο κλιμάκιο του βασικού συντελεστή φόρου για τα εντός σχεδίου και εντός οικισμού κτίσματα (2,3 ευρώ/τ.μ. για περιοχές με τιμή ζώνης έως 500 ευρώ/τ.μ.).
-Για κτίσματα με τιμή ζώνης από 501 έως 1.750 ευρώ προβλέπεται μείωση του συντελεστή.
-Ο βασικός φόρος διατηρείται στα ίδια επίπεδα για τα κτίσματα αντικειμενικής αξίας από 1.751 έως 3.250 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Δηλαδή στις περιοχές στις οποίες υπάρχουν οι κατοικίες της μεσαίας τάξης!
-Για κατοικίες αντικειμενικής αξίας από 3.251 έως 4.500 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο αυξάνονται ελαφρά οι συντελεστές, χωρίς να προστίθενται ιδιαίτερες επιβαρύνσεις.
Οσον αφορά τα οικόπεδα εντός σχεδίου και εντός οικισμού, το νέο σχέδιο:
-μειώνει τον βασικό συντελεστή φόρου από 18% έως 60% για οικόπεδα με μοναδιαία αξία 2-150 ευρώ/τ.μ. και
-αυξάνει τον συντελεστή από 20% έως 67% σε οικόπεδα αξίας άνω των 200,01 ευρώ/τ.μ.
-Οι μεγαλύτερες αυξήσεις αφορούν τα οικόπεδα που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενική αξία 3.000-5.000 ευρώ/τ.μ. Αμετάβλητος παραμένει ο συντελεστής για οικόπεδα με μοναδιαία αξία 150,01-200 ευρώ/τ.μ.
Η «μαύρη τρύπα» στο ασφαλιστικό σύστημα
Οι εκτιμήσεις της τρόικας και των υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου Εργασίας είναι ότι έως το τέλος του επόμενου χρόνου η «μαύρη τρύπα» στα ασφαλιστικά ταμεία θα φτάσει τα 2,5 δισ. ευρώ. Μόνο για το ΙΚΑ υπάρχει η πρόβλεψη ότι το 2014 θα καταγράψει έλλειμμα 1,3 δισ. ευρώ με τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις. Επίσης, άλλα 400.000.000 ευρώ είναι η εκτίμηση για το έλλειμμα που αναμένεται να καταγραφεί στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), που χορηγεί το 95% των επικουρικών συντάξεων. Τα ασφαλιστικά ταμεία αντιμετωπίζουν κυρίως πρόβλημα εσόδων, αφού λόγω ύφεσης, υψηλής ανεργίας, αδήλωτης εργασίας και μειωμένων μισθών εισπράττουν ολοένα και λιγότερες εισφορές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), που σχεδόν οι μισοί από τους 740.000 ασφαλισμένους δεν αποδίδουν τις εισφορές τους. Ταυτόχρονα όμως το ασφαλιστικό σύστημα θα κληθεί να βρει λύσεις την επόμενη χρονιά και απέναντι στη μειωμένη κρατική χρηματοδότηση. Υπολογίζεται ότι για την Κοινωνική Ασφάλιση και τις παροχές Υγείας το κράτος θα προσφέρει ως χρηματοδότηση ποσό 13,271 δισ. ευρώ το επόμενο έτος, μειωμένο κατά 2,66 δισ. ευρώ σε σχέση με τα 15,935 δισ. ευρώ που αναμένεται να φτάσει φέτος. Τα ασφαλιστικά ταμεία θα πρέπει να καταφέρουν να καταβάλουν τις συντάξεις το 2014, με περίπου 1,7 δισ. ευρώ λιγότερη χρηματοδότηση. Ηδη έχει αποφασιστεί να τεθεί σε εφαρμογή η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος από 1/1/14, μέτρο που σημαίνει ότι οι επικουρικές συντάξεις αλλά και τα εφάπαξ πρόκειται να μειωθούν έως 30%. Αντίστοιχα, για τον ΟΑΕΕ το υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται σενάριο μείωσης των συντάξεων που χορηγεί στους συνταξιούχους του πρώην ΤΕΒΕ. Για το ΙΚΑ, όλα θα εξαρτηθούν με την πορεία των εσόδων το α' εξάμηνο του επόμενου έτους. Εάν δεν περιοριστεί η εισφοροδιαφυγή και δεν αυξηθούν τα έσοδα από ληξιπρόθεσμες οφειλές και μείωση της αδήλωτης εργασίας, ανοίγει ο δρόμος για περικοπές έως 10% στις κύριες συντάξεις το β' εξάμηνο του επόμενου έτους.
Ο γρίφος με τις ομαδικές απολύσεις και οι φόβοι για μαζικές αποχωρήσεις
Οι ομαδικές απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα αποτελούν ένα μεγάλο «αγκάθι» στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα. Στο υπουργείο Εργασίας έχουν αναλάβει την υποχρέωση έως το τέλος του έτους να ετοιμάσουν μελέτη στην οποία θα αναφέρεται τι ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη για το συγκεκριμένο θέμα και ανάλογα θα τροποποιηθεί το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Υπενθυμίζεται ότι έως τώρα επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 έως 150 εργαζομένους έχουν δικαίωμα να πραγματοποιούν έως έξι απολύσεις τον μήνα. Το «αγκάθι» όμως βρίσκεται στις πιο μεγάλες επιχειρήσεις, π.χ. πολυεθνικές ή τραπεζικούς ομίλους, οι οποίες θέλουν να οδηγήσουν στην έξοδο μεγάλο αριθμό εργαζομένων, αλλά η νομοθεσία που ισχύει έως τώρα λειτουργεί περιοριστικά. Εκτός από το όριο του 5% ή των 30 εργαζομένων που υπάρχει σήμερα (κεντρικό κατάστημα και υποκαταστήματα μαζί, εάν υπάρχουν), με βάση τον νόμο θα πρέπει να υπάρχει δικαστική απόφαση, ενώ προβλέπεται και διαδικασία ενημέρωσης όσων απολύονται, τουλάχιστον 20 μέρες νωρίτερα. Η τρόικα φαίνεται ότι όλα αυτά τα θεωρεί «στρεβλώσεις» για την αγορά εργασίας. Αυτός είναι και ο λόγος που η τρόικα, διά των τεχνικών κλιμακίων της, έχει στείλει το μήνυμα ότι απαιτεί οι ομαδικές απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα να γίνονται χωρίς όρια. Ταυτόχρονα όμως, οι πιέσεις που ασκούνται έχουν ως απώτερο σκοπό να μην υπάρχει στο μέλλον η δυνατότητα άσκησης βέτο από την πλευρά του υπουργού Εργασίας, όπως ισχύει σήμερα. Επίσης, θέλουν να μην μπορεί να παρεμβαίνει ούτε το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας, που έως τώρα γνωμοδοτεί για το εάν θα πρέπει ή όχι να κάνει αποδεκτές ο εκάστοτε υπουργός Εργασίας τυχόν ομαδικές απολύσεις.
«Καυτή πατάτα» οι πλειστηριασμοί και οι όροι για άρση της προστασίας
Λάδι στη φωτιά που έχουν ανάψει τα σενάρια της κυβέρνησης για την άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών στα ακίνητα (για τραπεζικές όφειλες) έρχεται να ρίξει η τρόικα. Οι τροϊκανοί καταφθάνουν στην Αθήνα για να επιβάλουν τον ξεκάθαρο όρο του Μνημονίου, που προβλέπει άρση του καθεστώτος προστασίας των ακινήτων από κατασχέσεις λόγω τραπεζικών οφειλών.
Η κυβέρνηση σκοπίμως δημιουργεί σύγχυση γύρω από το θέμα των πλειστηριασμών, καθώς έχει δεσμευτεί με το αναθεωρημένο Μνημόνιο να μην επεκτείνει την αναστολή των πλειστηριασμών ακινήτων πέρα από τις 31 Δεκεμβρίου 2013.
Τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης προετοιμάζονται να προτείνουν στην τρόικα ένα μοντέλο με το οποίο θα προστατεύεται η πρώτη κατοικία, εφόσον είναι το μοναδικό ακίνητο που διαθέτει ο πολίτης. Επίσης, εξετάζεται και η θέσπιση τεσσάρων κοινωνικών κριτηρίων, προκειμένου να προστατεύονται τα φτωχότερα στρώματα:
Θα μείνουν εκτός πλειστηριασμών τα σπίτια με αντικειμενική αξία έως 150.000 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι έως 31/12/2013 το όριο για να μη βγει ένα σπίτι σε πλειστηριασμό είναι η αντικειμενική αξία να ισούται με το αφορολόγητο για την αγορά της (200.000 ευρώ), προσαυξημένο κατά 50%. Π.χ. για έναν άγαμο είναι 300.000 ευρώ, για ζευγάρι 375.000 ευρώ, ενώ για κάθε παιδί το όριο ανεβαίνει κατά 25.000 ευρώ.
Επίσης, το σπίτι των ανέργων και πολύτεκνων δανειοληπτών με χαμηλά εισοδήματα δεν κινδυνεύει να βγει σε πλειστηριασμό.
Στην «ασυλία» θα βρίσκονται και όσοι έχουν αποπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του δανείου, άνεργοι, πολύτεκνοι και με χαμηλά εισοδήματα.
Εξίσου προστατευμένοι θα είναι και οι δανειολήπτες οι οποίοι εντάσσονται σε προγράμματα ρυθμίσεων των δανείων τους κι εφόσον είναι συνεπείς.
Μπάχαλο με τα εμπορικά μισθώματα και τη νομοθεσία περί απελευθέρωσής τους
Την πλήρη απελευθέρωση των επαγγελματικών μισθώσεων αναμένεται να προωθήσει η κυβέρνηση, στο πλαίσιο της προσαρμογής της νομοθεσίας στις απαιτήσεις της τρόικας! Η απελευθέρωση των επαγγελματικών μισθώσεων αποτελεί ακόμη ένα θέμα το οποίο έχει θέσει η τρόικα και αναμένει την απάντηση του υπουργείου Ανάπτυξης.
Η νομοθεσία που διέπει τις εμπορικές και επαγγελματικές μισθώσεις προβλέπει ότι τα συμβόλαια ενοικίασης των καταστημάτων και των γραφείων έχουν 12ετή ισχύ και στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης θέλει να διώξει τον επιχειρηματία, θα πρέπει να του καταβάλει αποζημίωση 24 μηνών. Επιπλέον, αν δεν καταγγελθεί το μισθωτήριο μέσα σε εννέα μήνες μετά το πέρας της 12ετίας, τότε αυτόματα παρατείνεται για άλλα τέσσερα χρόνια, δηλαδή στα 16.
Το επιχείρημα όσων προωθούν την απελευθέρωση των μισθωμάτων είναι η επανεκκίνηση της αγοράς ακινήτων, καθώς, όπως υποστηρίζεται, με τον τρόπο αυτό θα διευκολυνθεί η είσοδος ξένων επενδυτών στην αγορά των εμπορικών και επαγγελματικών ακινήτων. Με πιο απλά λόγια, θα αγοράσουν καταστήματα και γραφεία και στη συνέχεια θα τα ενοικιάζουν χωρίς το προστατευτικό καθεστώς, με σύμβαση απεριόριστη ως προς τη χρονική διάρκεια.
