της Δέσποινας Ιωαννίδου
Σε μια απέραντη «μαύρη τρύπα», που
καταπίνει μικρά και μεγάλα καταστήματα, μετατρέπεται μέρα με τη μέρα το
ιστορικό εμπορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης. Η περιοχή στην οποία επί
δεκαετίες χτυπούσε η καρδιά του εμπορίου και της κατανάλωσης
μεταμορφώνεται σε μια «νεκρή ζώνη», που θα αργήσει να δει την… Ανάσταση.
Οι
άλλοτε λαμπεροί και πολυσύχναστοι εμπορικοί δρόμοι, που φιλοξενούσαν
παραδοσιακές οικογενειακές επιχειρήσεις συνυφασμένες με την εξέλιξη της
τοπικής οικονομίας και κοινωνίας, αλλά και διάσημους οίκους ένδυσης και
υπόδησης, βρίσκονται πλέον μόνο στις αναμνήσεις των καταναλωτών και των
εμπόρων, ενώ οι ελλείψεις εμπορευμάτων είναι εμφανείς στα ράφια των
επιχειρήσεων, που προς το παρόν επιβιώνουν και με δυσκολία
ανταποκρίνονται στις πάγιες οικονομικές υποχρεώσεις. «Σπασμένα» νούμερα,
πολύ στοκ και ελάχιστες νέες αφίξεις σε ένδυση και υπόδηση συναντά
κανείς ακόμη και σε επιχειρήσεις που πρωταγωνιστούσαν κάποτε στο χώρο
τους.
Τα νέα λουκέτα που προστίθενται στην αγορά δεν προκαλούν
πλέον έκπληξη στους Θεσσαλονικείς ούτε συνιστούν είδηση. Σαν να έχουν
συνηθίσει στη θέα των κλειστών καταστημάτων και της ασχήμιας των αφισών
και των συνθημάτων που έχουν ντύσει ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα. Το
μόνο ισχυρό σοκ που ένιωσαν τις τελευταίες μέρες καταναλωτές και
καταστηματάρχες ήταν το λουκέτο στην πιο διάσημη γωνία του κέντρου, τη
«γωνία Φωκά» στην οδό Ερμού και Βενιζέλου, η οποία προστέθηκε σε άλλες
«γωνίες» της εμπορικής Θεσσαλονίκης που ρημάζουν άδειες περιμένοντας
-κάποιες για χρόνια- τον επόμενο ιδιοκτήτη.
Η πραγματικότητα των
αριθμών είναι αδυσώπητη για τα κλειστά μαγαζιά στους πιο εμπορικούς
δρόμους του κέντρου αλλά και των περιφερειακών αγορών, όπου η κατάσταση
είναι ακόμη χειρότερη. Ολόκληρα τετράγωνα έχουν νεκρώσει στέλνοντας στην
ανεργία όχι μόνο εκατοντάδες εργαζομένους αλλά και τους μικρούς
εμπόρους και επαγγελματίες, ενώ η απόγνωση εντείνεται, καθώς δεν
φαίνεται φως στο τούνελ.
Παράλυση
Σε
254 ανέρχονται τα κενά ισόγεια καταστήματα που κατέγραψε η αυτοψία του
«ΑτΚ» σε 13 βασικές για το χονδρικό ή λιανικό εμπόριο οδούς του κέντρου,
που πλέον τα βράδια βυθίζονται στο σκοτάδι, αφού οι φωτεινές επιγραφές
έχουν σβήσει. Τα 203 βρίσκονται μόνο σε επτά δρόμους, ενώ το σκηνικό της
«παράλυσης» που βιώνει η αγορά συμπληρώνουν οι εκατοντάδες κενοί
επαγγελματικοί χώροι που βρίσκονται σε ορόφους οικοδομών. Οι
ραπτομηχανές μεγάλων βιοτεχνιών ένδυσης έσβησαν και η νεκρική σιγή και
το σκοτάδι τυλίγουν πλέον δρόμους όπως η Πτολεμαίων και η Συγγρού.
Η
συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, η δραματική μείωση της αγοραστικής
δύναμης συνεπεία των υπέρμετρων φορολογικών επιβαρύνσεων και η
ανασφάλεια που ενέσκηψε μετά και το πρόσφατο κούρεμα των καταθέσεων στην
Κύπρο φαίνεται να δίνουν τη χαριστική βολή σε μια αγορά που, όπως λέει ο
πρόεδρος της Ομοσπονδίας Βιοτεχνικών Σωματείων Θεσσαλονίκης, Γιάννης
Παπαργύρης, βρίσκεται σε «παρατεταμένη χειμερία νάρκη».
Τα
λουκέτα, όπως επισημαίνουν οι έμποροι, άρχισαν να πέφτουν βροχή στη
Θεσσαλονίκη πολύ πριν ξεσπάσει η κρίση, με τις αιτίες να διαφέρουν από
περιοχή σε περιοχή αλλά και από κλάδο σε κλάδο. Το πλήγμα ήταν ιδιαίτερα
βαρύ για εκατοντάδες καταστήματα που είχαν την… ατυχία να βρίσκονται
πάνω στον άξονα κατασκευής του μετρό και να μισθώνουν ακίνητα των οποίων
οι ιδιοκτήτες όχι μόνο δε μείωσαν τα ενοίκια αλλά επέμειναν στις
παράλογες απαιτήσεις τους (κάποιος ζητούσε 3.600 ευρώ για ένα χώρο 8
τ.μ. σε στοά), με το επιχείρημα της… μελλοντικής λειτουργίας των σταθμών
του μετρό.
Ο χάρτης της κτηματαγοράς έχει επηρεαστεί σαφώς και
από τις ραγδαίες εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα, αφού η εξυγίανση
των τραπεζών επέβαλε συρρίκνωση των δικτύων και κλείσιμο πολλών
καταστημάτων ακόμη και στο κέντρο. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι πως
κλείνουν ακόμη και καφέ, ενώ κρεπερί και καταστήματα με φτηνά ρούχα και
παπούτσια ξεφυτρώνουν σε δρόμους που κάποτε ήταν απλησίαστοι για τους
«μικρούς» εμπόρους, λόγω των ακριβών ενοικίων και του υπέρογκου «αέρα». Ο
μόνος κλάδος που φαίνεται πως ανθεί αυτήν την περίοδο και αναπτύσσεται
με ευκολία σε όλες τις γωνιές της πόλης είναι αυτός της αγοράς χρυσού
και των ενεχυροδανειστηρίων, που βρίσκονται πλέον παντού.
Οι αριθμοί
«Πρωταθλήτρια»
στα ισόγεια ξενοίκιαστα μαγαζιά είναι η «μετρόπληκτη» Εγνατία, με 38
λουκέτα, ενώ «ρολά» έχει κατεβάσει και η Μητροπόλεως, με 32 κενά
καταστήματα. Η Τσιμισκή «μετρά» 29 κενά καταστήματα, ωστόσο εξακολουθεί
να έλκει νέες -πολλές φορές εξ ανάγκης- επιχειρηματικές κινήσεις, οι
οποίες ωστόσο δεν ανταποκρίνονται πάντα στο προφίλ που είχε χτίσει ο
συγκεκριμένος δρόμος όλα τα προηγούμενα χρόνια. Δεκαοκτώ κενά ισόγεια
καταστήματα υπάρχουν στην Ερμού, 31 στη Βαλαωρίτου, 28 στη Βενιζέλου, 27
στην Ιωνος Δραγούμη και 14 στη Δωδεκανήσου. Οκτώ κλειστά καταστήματα
υπάρχουν και στην Αγίας Σοφίας, όπου οι μπουτίκ δίνουν τη θέση τους στα
καφέ.
Η κατάσταση είναι δραματική και στους δρόμους πέριξ των
κεντρικών οδικών αρτηριών (για παράδειγμα έξι είναι τα κλειστά
καταστήματα στη μήκους περίπου 200 μέτρων οδό Αγίας Θεοδώρας και δύο στη
Γ. Σταύρου), αλλά και στις στοές της Θεσσαλονίκης, που κάποτε
φιλοξενούσαν δεκάδες εμπορικές επιχειρήσεις. Πολλά είναι τα λουκέτα και
στην περιοχή του Καραβάν Σαράι (έντεκα στην οδό Κλεισούρας και 10 στην
Ιουστινιανού), όχι μόνο λόγω των έργων του μετρό, αλλά κυρίως λόγω της
μετεγκατάστασης του δημαρχείου, των υψηλών ενοικίων, της συρρίκνωσης της
κατανάλωσης και της διάλυσης του κλάδου ένδυσης, αφού πολλές βιοτεχνίες
-που κάλυπταν εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα πολυώροφων κτιρίων-
διέκοψαν τη δραστηριότητά τους ή υπολειτουργούν, βάζοντας παράλληλα
λουκέτο και στα ισόγεια καταστήματα ή τις αποθήκες χονδρικής που
διατηρούσαν στην περιοχή.
«Κάποτε εδώ γινόταν λαϊκό προσκύνημα. Οι
έμποροι παρακαλούσαν να βρουν μαγαζί κι έδιναν εκατομμύρια δραχμές για
αέρα. Και τώρα, βλέπετε πόσα ξενοίκιαστα μαγαζιά υπάρχουν», λέει
Θεολόγος Ποτούρογλου, ο οποίος διατηρεί μια από τις πιο παλιές
επιχειρήσεις της περιοχής: ένα μανάβικο, που λειτουργεί στην οδό
Βενιζέλου από το 1948. Η κίνηση, όπως λέει, έχει μειωθεί σημαντικά και ο
ίδιος καταφέρνει να επιβιώνει, διότι αφενός δεν έκανε εκπτώσεις στην
ποιότητα των προϊόντων του και αφετέρου διότι ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού
τού μείωσε πολύ το ενοίκιο. Σύμφωνα με τον κ. Ποτούρογλου, όσο στένευε
-λόγω των εργασιών για το μετρό- το πεζοδρόμιο στην άνοδο της Βενιζέλου
(πάνω από την Εγνατία), τόσο η κίνηση μειωνόταν. Αλλά εκείνο που, όπως
λέει ο κ. Ποτούρογλου, τον στενοχωρεί περισσότερο είναι πως δε βλέπει
πλέον χαρούμενα πρόσωπα.
Απελπισία
«Η
κατάσταση στην αγορά πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Είναι
απελπιστική. Ολόκληροι κλάδοι κατέρρευσαν και η κυβέρνηση δείχνει να μην
έχει επαφή με την πραγματικότητα. Μιλούν για ανάπτυξη κλείνοντας τα
αφτιά στην κραυγή αγωνίας των φορέων που εκπροσωπούν τη μεταποίηση και
το εμπόριο», σημειώνει ο κ. Παπαργύρης, ο οποίος φοβάται πως η
καταστροφή θα είναι ολοκληρωτική, αν δεν υπάρξει αλλαγή αναπτυξιακής και
φορολογικής πολιτικής, που θα ευνοεί τις επενδύσεις και δε θα διαλύει
τον κοινωνικό ιστό.
Λουκέτα, λουκέτα…
«Σε
περιοχές που έσφυζαν από ζωή, σήμερα όπου γυρίσουμε το μάτι μας
βλέπουμε λουκέτα, λουκέτα, λουκέτα», είπε στον «ΑτΚ» ο πρόεδρος του
Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, Μιχάλης Ζορπίδης, και
πρόσθεσε: «Το κερασάκι που προστέθηκε στην τούρτα και απαξίωσε τους
εμπορικότερους δρόμους της πόλης μας είναι και οι καθυστερήσεις και οι
παλινωδίες στο έργο του μετρό, του οποίου τα εργοτάξια έχουν
στραγγαλίσει εδώ και πέντε χρόνια κάθε εμπορική δραστηριότητα».
Για
πρωτόγνωρη κατάσταση κάνει λόγο ο Αντώνης Φακίδης, ο οποίος διατηρεί
κατάστημα με μπιζού, ζώνες και άλλα αξεσουάρ από το 1990. «Δεν έχω
ξαναδεί την αγορά σε τόσο απελπιστική κατάσταση και την ψυχολογία των
καταναλωτών τόσο άσχημη», λέει χαρακτηριστικά. Η επιχείρησή του δεν
επηρεάστηκε από τις εργασίες του μετρό αλλά από τη μείωση της
κατανάλωσης, αφού η αγοραστική δύναμη μειώθηκε σημαντικά. «Οι
καταναλωτές ψωνίζουν τα απολύτως απαραίτητα για να ζήσουν. Οι ζώνες, τα
μπιζού, ακόμη και τα μπαλωματάκια, φαντάζουν ως είδη πολυτελείας»,
προσθέτει ο κ. Φακίδης, υπογραμμίζοντας πως αντέχουν όσοι έμποροι έχουν
ακόμη την οικονομική δυνατότητα να χρηματοδοτούν τις επιχειρήσεις τους
από τα «έτοιμα», αλλά κι όσοι πέτυχαν μείωση των υψηλών ενοικίων. Ο
ίδιος υποχρεώθηκε -λόγω του υψηλού ενοικίου- να μετακινηθεί στη Βασ.
Ηρακλείου, λίγα μέτρα μακριά από το πρώτο του μαγαζί στη στοά,
πετυχαίνοντας σημαντική μείωση του λειτουργικού του κόστους. Σύμφωνα με
τον κ. Φακίδη, τα περισσότερα μαγαζιά είναι ξενοίκιαστα λόγω των υψηλών
ενοικίων, καθώς μόνο ένα 3% των ιδιοκτητών προχώρησε σε εξορθολογισμό
των μισθωμάτων.
(ΠΗΓΗ: http://www.agelioforos.gr/)
