Το
Αιγαίο ως Αρχιπέλαγος στο Διεθνές Δίκαιο και οι κυριαρχικές ζώνες της
Ελλάδας: Χωρικά Ύδατα, Υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Το κείμενο που μας έστειλε
ο δικηγόρος Γιώργος Χρήστου είναι ένα πολύ καλό “εργαλείο”
για να καταλάβουμε τι σημαίνουν όλοι αυτοί οι όροι που συχνά
επικαλούμαστε χωρίς ίσως να καταννοούμε απολύτως την σημασία τους.
Ειδικά τώρα που η Τουρκία δείχνει να προσπαθεί διαρκώς να ανεβάζει την
θερμοκρασία στο Αιγαίο.Γράφει ο
Γιώργος Χρήστου
Δικηγόρος LLM Kent
Υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ...
- Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε έκθεση (final report) σχετικά με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στη Μεσόγειο. Τα ελληνικά Μ.Μ.Ε. μετέδωσαν θριαμβευτικά για την έννοια της ΑΟΖ την έκθεση αυτή, χωρίς, όμως, να αναφερθούν στο περιεχόμενό της.
Ας δούμε, πολύ σύντομα, το κείμενο της έκθεσης με τίτλο «Costs and benefits arising from the establishment of maritime zones in the Mediterranean Sea» Final Report, ήτοι «Κόστη και οφέλη από τη δημιουργία θαλασσίων ζωνών στη Μεσόγειο Θάλασσα», Τελική Έκθεση.
Α) Πετρέλαιο και φυσικό αέριο
Παράγραφος 4.6
«Exploitation of non-living resources
It is hard to see how the establishment of EEZs would have any significant impact as regards the exploitation of non-living resources (such as oil and gas) for the simple reason that the continental shelf regime confers what is for most purposes an identical bundle of exclusive ‘sovereign rights’ as regards the exploring and exploiting minerals and other non-living resources of the seabed and subsoil.
Coastal Mediterranean States already make use of such rights in terms of, for example, gas abstraction in the Adriatic Sea. As already noted the rights of coastal States to make navigation/safety rules around such structures are identical, irrespective of whether such platforms are established on the basis of EEZ or continental shelf rights.»
«Εκμετάλλευση των μη ζώντων πόρων
Είναι δύσκολο να δει κανείς πώς η δημιουργία των ΑΟΖ θα είχε οποιαδήποτε σημαντική επίπτωση σε ό,τι αφορά στην εκμετάλλευση των μη ζώντων πόρων (όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο), για τον απλό λόγο ότι το καθεστώς της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας παρέχει μία πανομοιότυπη δέσμη αποκλειστικών «κυριαρχικών δικαιωμάτων» όσον αφορά στην εξερεύνηση και εκμετάλλευση ορυκτών και άλλων μη έμβιων πόρων του θαλασσίου βυθού και υπεδάφους. Τα παράκτια μεσογειακά κράτη κάνουν ήδη χρήση των δικαιωμάτων αυτών, για παράδειγμα, με την άντληση φυσικού αερίου στην Αδριατική Θάλασσα. Όπως έχει ήδη σημειωθεί τα δικαιώματα των παρακτίων κρατών να θεσπίσουν κανόνες πλοήγησης / ασφαλείας γύρω από τέτοιες δομές είναι τα ίδια, ανεξάρτητα από το αν οι εν λόγω πλατφόρμες εγκαθίστανται βάσει της ΑΟΖ ή της υφαλοκρηπίδας.»
Β) Τοποθέτηση αγωγών και καλωδίων
Παράγραφος 4.8
«Laying of pipelines and cables
Given that the rules relating to the laying by a third country of pipelines and cables on the seabed within an EEZ are essentially identical to those applicable to the continental shelf it is difficult to see what additional legal consequences would arise from the establishment of EEZs in the Mediterranean with respect to this issue.»
«Τοποθέτηση αγωγών και καλωδίων
Δεδομένου ότι οι κανόνες σχετικά με την τοποθέτηση από τρίτη χώρα αγωγών και καλωδίων στο βυθό της θάλασσας μέσα σε μία ΑΟΖ είναι ουσιαστικά ίδιοι με εκείνους που ισχύουν για την υφαλοκρηπίδα, είναι δύσκολο να δούμε ποιες πρόσθετες νομικές συνέπειες θα προκύψουν από τη δημιουργία ΑΟΖ στην Μεσόγειο σε σχέση με αυτό το θέμα.»
Γ) Απόρριψη αποβλήτων στη θάλασσα – Ντάμπινγκ
Παράγραφος 4.7
«Dumping
The legal regime for the dumping of wastes at sea is essentially the same as regards dumping within the EEZ as it is in relation to dumping onto the continental shelf: in both cases the express permission of the coastal State is required.
Leaving aside the fact that as far as the EU Mediterranean States are concerned there are strict limits on at-sea waste disposal under EU environmental law, the overall impact of claiming an EEZ would be negligible given that any such EEZ would lie directly above the continental shelf of the coastal Member State concerned.»
«4.7 Ντάμπινγκ
Το νομικό καθεστώς για την απόρριψη αποβλήτων στη θάλασσα είναι ουσιαστικά το ίδιο, όσον αφορά το ντάμπινγκ εντός της ΑΟΖ, σε σχέση με το ντάμπινγκ επάνω στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα: και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται η ρητή άδεια του παράκτιου κράτους. Αφήνοντας κατά μέρος το γεγονός ότι, σε ό,τι αφορά στα μεσογειακά κράτη μέλη της ΕΕ, υπάρχουν αυστηρά όρια για τη διάθεση αποβλήτων στη θάλασσα σύμφωνα με την περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ, ο συνολικός αντίκτυπος για τη διεκδίκηση μίας ΑΟΖ θα ήταν αμελητέος, δεδομένου ότι οποιαδήποτε τέτοια ΑΟΖ θα βρίσκεται ακριβώς πάνω από την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα του εν λόγω παρακτίου κράτους μέλους .»
…
Συνοδευτικό της έκθεσης είναι το Executive Summary, στο οποίο γίνεται περίληψη, κατά περίπτωση με πίνακες, των συμπερασμάτων της. Στο κεφάλαιο 4, στον Πίνακα 1, αναγράφεται:
«4. The potential impacts of establishing EEZs and/or derivative zones in the Mediterranean Sea
4. Οι πιθανές επιπτώσεις της θέσπισης ΑΟΖ ή /και παράγωγων ζωνών στην Μεσόγειο Θάλασσα
Table 1 Legal impacts of establishing EEZs in the Mediterranean
Πίνακας 1 Νομικές συνέπειες της θέσπισης ΑΟΖ στη Μεσόγειο
…
«Exploitation of non-living resources
The establishment of an EEZ or relevant derivative zone would have no substantive legal impact given that these activities, namely oil and gas extraction, are already subject to the continental shelf regime.»
«Εκμετάλλευση των μη-ζώντων πόρων
Η θέσπιση μίας ΑΟΖ ή σχετικής παράγωγης ζώνης δεν θα είχε κανένα ουσιαστικό νομικό αντίκτυπο, δεδομένου ότι οι δραστηριότητες αυτές, ήτοι η εξαγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, υπόκεινται ήδη στο καθεστώς της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας.»
…
Δίπλα από τα συμπεράσματα στον Πίνακα 1, οι συντάκτες του κειμένου αξιολογούν με σύμβολα τη νομική σημασία ανακήρυξης ΑΟΖ για κάθε διαφορετική ενέργεια που περιγράφεται. Στην «Εκμετάλλευση των μη-ζώντων πόρων» υπάρχει το σύμβολο (Ʈ), το οποίο σημαίνει «No identifiable substantive impact», ήτοι «Καμία αναγνωρίσιμη ουσιαστική επίπτωση».
Η ίδια φράση, αυτολεξεί, και το ίδιο σύμβολο, υιοθετούνται και για την «Τοποθέτηση αγωγών και καλωδίων», αλλά και για την «Απόρριψη αποβλήτων στη θάλασσα - Ντάμπινγκ».
Ένα ερώτημα που θα έπρεπε να έχει τεθεί εξ αρχής είναι το εξής: Για ποιούς ακριβώς λόγους πήραν κάποιοι τους χάρτες της Υφαλοκρηπίδας και έγραψαν από κάτω «ΑΟΖ»?
- Εάν ένα κράτος έχει κηρύξει ΑΟΖ χωρίς να έχει οριοθετήσει Υφαλοκρηπίδα, ΔΕΝ μπορεί να κάνει εξόρυξη του πετρελαίου της.
Με απλά λόγια, εάν η Ελλάδα κηρύξει AOZ, δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί τους υδρογονάνθρακές της, παρά μόνο αν οριοθετήσει την Υφαλοκρηπίδα της.
Στη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, στο κομμάτι της ΑΟΖ, και συγκεκριμένα εκεί που αφορά στους υδρογονάνθρακες, ο νομοθέτης παραπέμπει μονολεκτικά, για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, στις διατάξεις για την Υφαλοκρηπίδα.
«Άρθρο 56 παρ.3
The rights set out in this article with respect to the seabed and subsoil shall be exercised in accordance with Part VI» ->[την Υφαλοκρηπίδα]
Τα άρθρα που αφορούν στην εξόρυξη υδρογονανθράκων δεν συμπεριλαμβάνονται στην ΑΟΖ. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα στο βυθό και το υπέδαφος, αν δεν χρησιμοποιήσεις το καθεστώς της Υφαλοκρηπίδας. Η ΑΟΖ δεν συμπεριλαμβάνει την Υφαλοκρηπίδα σε επίπεδο ουσίας δικαίου και συνεπαγόμενων δικαιωμάτων, παρά μόνο ονομαστικά. Το άρθρο 56 (3) είναι σαφές. Για να εξορύξει μία χώρα υδρογονάνθρακες, είναι απαραίτητο να οριοθετήσει την Υφαλοκρηπίδα. Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το 1982 στην υπόθεση Λιβύης - Μάλτας ήταν επίσης σαφές : Υφαλοκρηπίδα χωρίς ΑΟΖ γίνεται. ΑΟΖ χωρίς Υφαλοκρηπίδα ΔΕΝ γίνεται.
Χωρικά Ύδατα
12 Νοεμβρίου 2013 : Σύμφωνα με τους τίτλους στα δημοσιεύματα, «Σε ελληνικά χωρικά ύδατα μπήκε τουρκική φρεγάτα», έφτασε, δε, μέχρι τη Σκύρο και την Εύβοια.
Με μια προσεκτικότερη ματιά, βέβαια, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει ότι η παραβίαση των χωρικών υδάτων δεν έγινε παρά μόνο για μισή ώρα, δηλαδή για 13 περίπου μίλια, όση ήταν και η διαδρομή του στα σημεία των χωρικών υδάτων των δύο αυτών νησιών που εφάπτονται, λόγω απόστασης μικρότερης των 12 νμ μεταξύ τους, έχοντας 6 ν.μ. το καθένα. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ: «Η τουρκική φρεγάτα «TGS ORUC REIS» … εισήλθε το βράδυ 22:32 στις 12 Νοεμβρίου, σε ελληνικά χωρικά ύδατα μεταξύ Ν. Ευβοίας και Ν. Σκύρου. Στη συνέχεια, κινούμενη με πορεία νοτιοανατολική εξήλθε από τα Ελληνικά Χωρικά Ύδατα νοτίως Ν. Σκύρου στις 23:04, συνεχίζοντας τον πλου του προς νοτιοανατολικό Αιγαίο.»

Στον παραπάνω χάρτη μπορείτε κι εσείς να διαπιστώσετε ότι οι τίτλοι «Σε ελληνικά χωρικά ύδατα τουρκική φρεγάτα» αναφέρονται ουσιαστικά μόνο στο σημείο που είναι τόσο μικρό στο χάρτη, ώστε να είναι δυσδιάκριτο. Πάνω από την Εύβοια, το σημείο Α (στα αριστερά) είναι το σημείο εισόδου της φρεγάτας στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Το σημείο Β (στα δεξιά, πάνω από τη νήσο Εύβοια) είναι το σημείο εξόδου.
Η παραβίαση έγινε μόνο στα σημεία Α – Β, μόνο μεταξύ Σκύρου και Εύβοιας, μόνο για μισή ώρα και μόνο για περίπου 13 ν.μ. Έπειτα, όπως λέει και η ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ, η φρεγάτα «εξήλθε από τα Ελληνικά Χωρικά Ύδατα νοτίως Ν. Σκύρου την 23:04, συνεχίζοντας τον πλου του προς νοτιοανατολικό Αιγαίο.» Αφού βγήκε από τα χωρικά ύδατα της Σκύρου, μπήκε στα διεθνή, προς το νοτιοανατολικό Αιγαίο. Εκεί τελείωσε και η αρμοδιότητα και η δικαιοδοσία του ΓΕΕΘΑ. Έξω από τη Σκύρο. Μετά από τα 6 νμ της Σκύρου, κυκλοφορούσε μέσα στο Αιγαίο, μεταξύ Χίου και Εύβοιας, στο κέντρο του Αρχιπελάγους, έχοντας κάθε δικαίωμα να το κάνει, επειδή δεν έχει δικαιοδοσία, για την ακρίβεια «κυριαρχία» το ελληνικό κράτος. Το ίδιο ισχύει και για το πώς έφτασε στη Σκύρο από την έξοδό του από τον Ελλήσποντο. Έπλεε σε Διεθνή Ύδατα, όπου δεν έχει αρμοδιότητα το ελληνικό κράτος, γιατί δεν αποτελεί κομμάτι της «κυριαρχίας» του.
Από τα εκατοντάδες μίλια που διέσχισε στο Αρχιπέλαγος, μόνο τα 13 ήταν παραβίαση χωρικών υδάτων. Ολόκληρη η υπόλοιπη διαδρομή δεν είναι ελληνική επικράτεια. Είναι «διεθνή ύδατα». Έτσι είναι με το σημερινό σύστημα των 6 ή 12 νμ.
Χωρικά ύδατα, άρα «κυριαρχία», είναι μόνο οι δακτύλιοι, οι κύκλοι των 6 ή 12 νμ γύρω από τα νησιά. Τα μεταξύ των νησιών νερά αν αυτά απέχουν παραπάνω από 6 ή 12 νμ είναι διεθνή.
Η διαφορά είναι μεταξύ «κυριαρχίας» και «κυριαρχικών δικαιωμάτων».
«Κυριαρχία» είναι μόνο τα χωρικά ύδατα κι ο εναέριος, η περιοχή ανήκει πλήρως στην εκάστοτε χώρα.
«Κυριαρχικά δικαιώματα» είναι η υφαλοκρηπίδα και η αποκλειστική οικονομική ζώνη, με την εκάστοτε χώρα να έχει δικαίωμα εκμεταλλεύσεως των υδρογονανθράκων στην Υφαλοκρηπίδα και δικαιώματα αλιείας και εκμεταλλεύσεως των υπεράνω της υφαλοκρηπίδας υδάτων στην ΑΟΖ. Τα ύδατα της επιφάνειας είναι διεθνή, «ανήκουν» στο διεθνή παράγοντα.
O παρακάτω χάρτης, ο οποίος δημοσιεύτηκε σε μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδες, με τον τίτλο, μάλιστα, «Η οριοθέτηση των χωρικών υδάτων, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας», ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα, πόσω μάλλον με το Διεθνές Δίκαιο.
Ο πραγματικός χάρτης των Χωρικών Υδάτων στο Αιγαίο με το σημερινό σύστημα του άρθρου 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, ήτοι 6 ή 12 νμ, είναι ο κάτωθι. Το λευκό είναι Διεθνή Ύδατα, δηλαδή, όχι κομμάτι της ελληνικής επικράτειας.
Η «επίσημη» εκδοχή είναι ότι με τα 6 νμ κατέχουμε το «43% του Αιγαίου», ενώ εάν τα επεκτείνουμε στα 12, θα κατέχουμε το «70%».
Μόνο που το «43%» δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ο παραπάνω χάρτης στην απεικόνιση των 6 νμ είναι ορθός, όποιος θελήσει μπορεί να ελέγξει τις αποστάσεις, πχ στο Google Earth. «43%», όμως, σημαίνει το μισό Αιγαίο. Δείτε, τώρα, στο χάρτη των 6 νμ, εάν το «43%» όντως ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Υπενθυμίζω, το γαλάζιο είναι τα ελληνικά Χωρικά Ύδατα, ενώ το λευκό τα Διεθνή.
Το γαλάζιο, τα ελληνικά χωρικά ύδατα στο Αιγαίο, στο χάρτη, όπως και στην πραγματικότητα, με τα 6 νμ, αντιστοιχούν στο 15-20% του Αιγαίου.
Στο χάρτη στα δεξιά, με τα 12 νμ, τα χωρικά ύδατα των 6 νμ δεν είναι διπλάσια, όπως θα έπρεπε να είναι, αλλά 3 φορές μεγεθυμένα.
Ο χάρτης στα αριστερά, με τα 6 νμ, προέρχεται από βιβλία διεθνούς δικαίου. Ο χάρτης στα δεξιά, με τα «12 νμ», είναι Photoshop από χρήστη του διαδικτύου.
Χρήσιμο θα ήταν σε αυτό το σημείο να παρατεθούν τα όσα είπε ο επίτιμος Α/ΓΕΝ, κ. Α. Αντωνιάδης, σε εκπομπή, για το θέμα:
«Πρέπει να μαθαίνουμε την αλήθεια, όμως, (...) να μη στρουθοκαμηλίζουμε. Το Αιγαίο ΔΕΝ είναι ελληνικό. Το Αιγαίο 90 τοις εκατό, 80-κάτι τοις εκατό είναι Διεθνή Ύδατα. Κι αν πάτε απ’ την Αγια-Μαρίνα της Αίγινας, (…)[με] σκάφος στον Αη-Γιώργη, περνάτε από Διεθνή Ύδατα στα οποία μπορεί να συναντήσετε μπροστά σας τουρκική φρεγάτα καθ’ όλα νόμιμη, έξω από την Αίγινα, και να μην το κάνετε εκπομπή. Γιατί είμαι σίγουρος ότι εσείς θα το κάνετε εκπομπή αν τη συναντήσετε τη φρεγάτα (…) Δεν το μαθαίνουμε αυτό. Μαθαίνουμε στα σχολεία ότι το Αιγαίο είναι ελληνική λίμνη και πάμε στους ξένους και το προβάλλουμε, κι όταν ανοίγουν το χάρτη με τα χωρικά [ύδατα], δέστε το χάρτη (…), λένε “πώς είναι ελληνική ρε παιδιά, αυτό είναι Διεθνή Ύδατα”. Πρέπει αυτά, αυτή είναι η αυτογν… (…) Εγώ, για μένα από εκεί ξεκινάει, από την παιδεία. Και για να λύσουμε τα προβλήματα, (…), είναι ίσως οι καινούριες γενιές, αν σήμερα αρχίσει και φτιάχνει η παιδεία μας, ύστερα από 20-30 χρόνια, ίσως, τότε να μπορέσει η Ελλάδα να [τα] αντιμετωπίσει.»
Την ίδια πορεία που έκανε η τουρκική φρεγάτα στις 12 του Νοέμβρη μέσα στο Βόρειο, στο Κεντρικό και Νοτιοανατολικό Αιγαίο, θα μπορούσε να την κάνει και με τα 6, αλλά και με τα 12 νμ. Αυτό έκανε η «Giresun», στις 20 του Γενάρη 2014, φτάνοντας στην Κέα (!), και η «Bandirma», πριν από περίπου ένα μήνα, ακολούθησε παρόμοια πορεία. Η ίδια φρεγάτα πριν από λίγες ημέρες αφού έκανε βόλτες στο κεντρικό και νοτιοανατολικό Αιγαίο «εξήλθε από τα ελληνικά χωρικά ύδατα από το στενό Καφηρέα.», δηλαδή έφτασε έξω από την Ανάβυσσο και την Κερατέα!
Με το σημερινό σύστημα, μια τουρκική φρεγάτα έχει κάθε δικαίωμα να φτάνει μέχρι τα 6 νμ από το Σούνιο χρησιμοποιώντας τα διεθνή ύδατα. Το 7ο ναυτικό μίλι, 12 χιλιόμετρα από το Σούνιο, είναι διεθνή ύδατα. Τι θα αλλάξει αν πάμε στα 12? Θα μπορεί να φτάνει μέχρι τα 12 νμ από το Σούνιο, ή καλύτερα, επειδή παρεμβάλλονται νησιά μπροστά από το Σούνιο, μέχρι τα 12 νμ από τις ακτές της Εύβοιας. Η ΑΟΖ δεν αναφέρεται σε «κυριαρχία», επομένως δεν έχει κάτι να προσφέρει στο θέμα των χωρικών υδάτων.
Το Αιγαίο ως Αρχιπέλαγος στο Διεθνές Δίκαιο
Η Ελλάδα στο Αιγαίο στηρίζεται σε εξ ολοκλήρου και εξ αντικειμένου λανθασμένη νομική βάση, ήτοι το άρθρο 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας -6 ή 12 ν.μ.-.
Ο κανόνας των 6 ή 12 νμ δεν εφαρμόζεται σε Αρχιπελάγη, και ιδιαίτερα σε Παράκτια, γιατί διασπάται η κυριαρχική συνέχεια και γεωγραφική ενότητα.
Η δυνατότητα που παρέχεται στην Ελλάδα να αναγνωρίσει το Αιγαίο ως «Παράκτιο Αρχιπέλαγος» σύμφωνα με την έννοια που του δίνεται από το άρθρο 7 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας και, κυρίως, από το διεθνές εθιμικό δίκαιο, όπως αυτό διαμορφώνεται από την πρακτική των κρατών, διασφαλίζουν την ικανότητα της χώρας να θεωρείται ο χώρος αυτός ενιαίος όταν ηπειρωτική και νησιωτική περιοχή γειτνιάζουν.
Η θέση της χώρας μας στο διεθνές δίκαιο είναι αρχιπελαγική. Τα γειτνιάζοντα στο ηπειρωτικό κομμάτι νησιά εμπίπτουν στον ορισμό του Παρακτίου Αρχιπελάγους, όπως αυτό φωτογραφίζεται στο άρθρο 7 της Σύμβασης του 1982, και όπως ο όρος έχει διαμορφωθεί στο διεθνές εθιμικό δίκαιο. Οι εθιμικοί κανόνες στο Διεθνές Δίκαιο δεν έχουν το συμπληρωματικό χαρακτήρα που έχουν στην εσωτερική ελληνική δικαιϊκή τάξη. Αποτελούν κανόνες αναγκαστικού δικαίου και είναι υποχρεωτικοί για όλους, σε αντίθεση με τους συμβατικούς, όπως πχ της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία δεσμεύει μόνο τα κράτη-μέλη. Το διεθνές εθιμικό δίκαιο διαμορφώνεται από την πρακτική των κρατών.
Σύμφωνα με το άρθρο 7 της Σύμβασης και το διεθνές εθιμικό δίκαιο, το Αιγαίο Αρχιπέλαγος πρέπει να περικλειστεί με ευθείες γραμμές βάσης, κατά το παράδειγμα του νορβηγικού και του καναδικού - το μεγαλύτερο παράκτιο αρχιπέλαγος στον κόσμο -, του φινλανδικού, του σουηδικού κ.ο.κ.
Η οριοθέτηση του νορβηγικού αρχιπελάγους Skjaergaard από το Διεθνές Δικαστήριο το 1951 οδήγησε την 1η Συνδιάσκεψη για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1958 στο να υιοθετήσει την απόφαση του δικαστηρίου και να την ενσωματώσει στη Σύμβαση του 1958 για τα Χωρικά Ύδατα στο άρθρο 4. Η δε εφαρμογή του κανόνα των ευθειών γραμμών βάσης κατά το διεθνές δικαστήριο επιβάλλεται λόγω της ιδιαίτερης αρχιπελαγικής γεωμορφολογίας. Το άρθρο 4 της Σύμβασης του 1958 μεταφέρθηκε αυτολεξεί στο προαναφερθέν άρθρο 7 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982.
Με την αναγνώριση του Αιγαίου ως «παρακτίου αρχιπελάγους» τα νερά μεταξύ των νησιών θεωρούνται εσωτερικά, και, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, καλύπτονται τα κυριαρχικά κενά που ονομάζονται «διεθνή ύδατα».
Το κάθε νησί δεν αποτελεί αυθύπαρκτη οντότητα, αλλά ενώνεται άρρηκτα με το διπλανό του και δημιουργείται μία κι ενιαία αρχιπελαγική κυριαρχική αλυσίδα.
Το διεθνές αρχιπελαγικό δίκαιο παρέχει τις εγγυήσεις για την ενιαία αμυντική διάσταση που αποκτά ένα Παράκτιο Αρχιπέλαγος.
Τα αρχιπελαγικά κράτη του άρθρου 46 δεν έχουν καμία απολύτως σχέση. Αυτά τα κράτη αποτελούνται εξ ολοκλήρου από νησιά.
«Αρχιπέλαγος» σημαίνει Αρχιπέλαγος, και με τη γεωγραφική και με τη νομική έννοια του όρου. Η γεωγραφική και η νομική έννοια ταυτίζονται. Η χρήση του όρου στο άρθρο 46, στο οποίο περιέχονται ορισμοί για το Μέρος της Σύμβασης που αφορά στα αρχιπελαγικά κράτη, γίνεται μόνο για να περιγραφεί το τι είναι ένα «αρχιπέλαγος» κι όχι επειδή αρχιπελάγη έχουν μόνο τα αρχιπελαγικά κράτη! Το λέει η επικεφαλίδα, “Use of Terms”! Αν ακόμη «επιμένουν» κάποιοι, μπορούν να δουν τη νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου από το 1982 και μετά, δηλαδή μετά τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, όταν και θεσπίστηκαν τα αρχιπελαγικά κράτη. Η χρήση του όρου «αρχιπέλαγος» δεν αλλάζει στο ελάχιστο, έχει την ίδια χρήση, είτε πριν, είτε μετά τη Σύμβαση. Ούτε βέβαια περιορίζεται στα αρχιπελαγικά κράτη (!), και νομολογιακά, αλλά και στην παγκόσμια πρακτική.
Επίσης, «πέλαγος» - sea - σημαίνει «θάλασσα». «Αρχιπέλαγος» - archipelago – σημαίνει «θάλασσα με νησιά». Ο όρος «αρχιπέλαγος» σήμερα, διεθνώς και διεθνοδικαϊκώς, δε σημαίνει αυτό που ίσως οι περισσότεροι Έλληνες μπορεί να θεωρούμε, ως «το πρώτο, το αρχικό πέλαγος, το αρχι-πέλαγος», αλλά «θάλασσα με νησιά», αποτελεί όρο αντιδάνειο. Είναι το «Αιγαίο Αρχιπέλαγος» και το «Ιόνιο Αρχιπέλαγος». Και όσα ισχύουν για τα Αρχιπελάγη διεθνώς, και δη για τα Παράκτια, ισχύουν και για τα δύο αυτά αρχιπελάγη.
Η Τουρκία χωρίς να έχει υπογράψει τις διεθνείς Συμβάσεις για το Δίκαιο της Θάλασσας (1958 και 1982) εφάρμοσε τα όσα προβλέπονται σύμφωνα με τα παραπάνω σε Ίμβρο και Τένεδο από το 1964, βάσει εθιμικού δικαίου. Η απάντηση της Ελλάδας τότε ήταν ότι η Τουρκία ήταν παράνομη, απάντηση χωρίς καμία βάση στο διεθνές δίκαιο, αφού είχαν προηγηθεί η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου για το παράκτιο αρχιπέλαγος της Νορβηγίας και η ενσωμάτωση της απόφασης στη Σύμβαση για τα Χωρικά Ύδατα του 1958.
Ο γνωστότερος Τούρκος διεθνολόγος Yucel Acer σε πόνημά του για το Αιγαίο, γράφει σε μια υποσημείωσή του ότι η Τουρκία ενεργεί έτσι ώστε να αποτρέψει την Ελλάδα από το να εφαρμόσει τα όσα προβλέπονται για τα Παράκτια Αρχιπελάγη:
Yucel Acer, "The Aegean Maritime Disputes and International Law", υποσημείωση 156:
"It is noted that Turkey has not applied the straight baselines system since June 1973 in order not to encourage Greece to apply the same system in the Aegean Sea. See İnan & Başeren, (1996), p. 58."
Μετάφραση: «Η Τουρκία δεν εφαρμόζει το σύστημα των ευθειών γραμμών βάσης από τον Ιούνιο του 1973, για να μην ενθαρρύνει την Ελλάδα να εφαρμόσει το ίδιο σύστημα στο Αιγαίο.» Στη σελ. 26 γράφει : "It is emphasized that if Greece benefits from its right to the system of straight baselines as a party to the 1982 Convention, it would gain considerable maritime areas as its Aegean coasts are deeply fringed and surrounded by many islands and islets in close vicinity"
Μετάφραση:
«Τονίζεται ότι αν η Ελλάδα επωφεληθεί από το δικαίωμά της στο σύστημα των ευθειών γραμμών βάσεως, ως συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση του 1982, θα αποκτήσει σημαντικές θαλάσσιες περιοχές [του Αιγαίου], επειδή οι ακτές της είναι βαθιά πλαισιωμένες (σ.σ. από νησιά) και περιβάλλονται από πολλά νησιά και νησίδες σε κοντινή απόσταση.»
ΠΗΓΗ
