Από την πρώτη κιόλας στιγμή που η κρίση προσγειώθηκε στην χώρα μας, αναρίθμητοι πολίτες ζητούν ευθύνες αποποιούμενοι όμως τις δικές τους, κατακρίνουν επιλογές έχοντας στο βιογραφικό τους αρκετές παρομοίως αποτυχημένες, θέτουν ερωτήσεις δίχως να μπορούν να δώσουν απαντήσεις, και απαιτούν την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων έχοντας ήσυχη την συνείδησή τους όσον αφορά στην δική τους ενοχή. Εδώ κάποιος θα μπορούσε να πει πως....η ενοχή ενός δολοφόνου που διέπραξε το έγκλημα εν βρασμώ ψυχής, με την ενοχή του Αδόλφου Χίτλερ, διαφέρει. Σαφώς, η λέξη ενοχή όμως παραμένει ίδια σε καθεμιά από τις δύο περιπτώσεις, και δεν χρησιμοποιείται κάποια άλλη στην θέση της. Και η γλώσσα πάντα έχει κάποιον λόγο για τον οποίο λειτουργεί όπως λειτουργεί.
Ποια είναι η ενοχή μας; Είναι αυτή που μας έμαθε τι θα πει ρουσφέτι. Που από την Μεταπολίτευση και έπειτα μας έκανε να ψηφίζουμε αυτούς που θα μας ανακουφίσουν τα αιτήματα, και που θα σταθούν άξιοι απέναντι στα προσωπικά μας και μόνο συμφέροντα. Αυτή που μας βασάνιζε το μυαλό με σκέψεις για το πως θα κλέψουμε την εφορία, πως θα καταχραστούμε κρατικά χρήματα, πως θα ρίξουμε το άδικο αλλού, και πως θα υποκρινόμαστε τους γνώστες της αλήθειας λέγοντας ψέματα και γνωρίζοντας την πραγματική αλήθεια. Μια χώρα απόλυτα ταλαντούχων ηθοποιών. Μια χώρα που τρώει τα παιδιά της όπως πολύ σοφά λένε, αλλά και που τα παιδιά της που και που τσιμπάνε κάνα μεζεδάκι από αυτήν.
"Δεν φταίμε εμείς, έτσι μας μάθανε" θα πούνε κάποιοι. Ναι, ίσως υπάρχει ένας κόκκος αλήθειας εδώ. Από μικρό παιδί βλέπεις τον πατέρα σου και την μάνα σου να βολεύονται διαρκώς με αθέμιτα μέσα, και ως μόνιμη συμβουλή από τους ανθρώπους αυτούς, που εμπιστεύεσαι και αγαπάς περισσότερο από όλους στον κόσμο, κυριαρχεί το "μην είσαι χαζός, εσύ θα βγάλεις το φίδι από την τρύπα ;".Έπειτα μεγαλώνοντας λίγο ακόμα βλέπεις πως ο θείος, ο γείτονας, και ο φίλος, κάνουν το ίδιο. Και εκτός αυτών, των απλών συμπολιτών σου, είναι και οι ίδιοι οι πολιτικοί που σε μάθανε πως αυτό είναι το σωστό για να μην πιάνεσαι κορόιδο. Εμείς σου τα προσφέρουμε, εσύ γιατί να μην τα πάρεις; Όλη αυτή η πραγματικότητα σε σπρώχνει να αφομοιωθείς από αυτήν, και να αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο έτσι, όμοια με τους άλλους. Δεν σου περνάει από το μυαλό πως οι πραγματικότητες ίσως καμιά φορά διαφέρουν, και στην τελική, ίσως να μην υπάρχει μία ενιαία πραγματικότητα. Παρ'όλα αυτά η πορεία του ανθρώπου δεν μπορεί να κρίνεται μόνο από όσα προσπάθησαν να του "διδάξουν" γιατί έτσι χάνει την ανθρώπινη υπόστασή του και γίνεται απλός ένα μηχάνημα μίμησης, και ένας πολύ καλός στρατιώτης. Για "στρατολάγνους" (αυξάνονται στις μέρες μας)ίσως φαντάζει κατάλληλο, για τους υπόλοιπους όμως; Και εκτός αυτού αν ήταν έτσι θα έπρεπε να γυρίσουμε πίσω στην εποχή των πρώτων ανθρώπων για να βρούμε τον ένοχο. Γιατί όπως ακριβώς μας έμαθαν εμάς οι γονείς μας και οι πολιτικοί μας, έτσι τους έμαθαν και αυτούς οι γονείς τους και οι προκάτοχοι των θέσεών τους. Επομένως μήπως όλο αυτό το επιχείρημα είναι μία καλά στημένη δικαιολογία από ανθρώπους που θέλουν απλά να μην αναλάβουν τις ευθύνες τους; Μήπως ναι μεν όσα σου δείχνουν μπορεί να σε επηρεάσουν, αλλά εσύ είσαι αυτός που παίρνει την τελική απόφαση; Μήπως οι άλλοι έχουν την ενοχή της "διδασκαλίας" αλλά κι εσύ έχεις την ενοχή των πράξεων σου;
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά έρχεται στο καπάκι και το επόμενο επιχείρημα."Αν εμείς ήμασταν σωστοί, οι πολιτικοί θα σταματούσαν δηλαδή να κλέβουν και να είναι άδικοι;". Το ίδιο ακριβώς μπορεί να σκεφτεί και κάποιος που τώρα μόλις αποφασίζει να ασχοληθεί με την πολιτική. Όλοι συμπεριφέρονται ανήθικα, αν αυτός είναι ο ηθικός, θα σταματήσουν οι άλλοι να είναι ανήθικοι; Ένας φαύλος κύκλος, που αν κάποια από τις δύο πλευρές δεν αποφασίσει να αλλάξει γραμμή, δεν θα σταματήσει ποτέ να υφίσταται. Διότι δεν μπορείς να είσαι άδικος ή να παρανομείς, με την δικαιολογία ότι και οι άλλοι το κάνουν. Κάτι τέτοιο μου θυμίζει εκείνη την γελοία ερώτηση που έκαναν σε όλους μας όταν ήμασταν παιδιά και λέγαμε "κι εκείνος το έκανε" για να καλύψουμε τις αταξίες μας. Αν εκείνος πήγαινε να πνιγεί θα πήγαινες κι εσύ; Ίσως είναι καιρός να σταματήσουμε να είμαστε παιδιά και να ενηλικιωθούμε. Αν θέλουμε να μιλάμε για επαναστάσεις και να διεκδικούμε τα δικαιώματά μας. Γιατί κανένα δικαίωμα δεν σου χαρίζεται. Πρέπει να αποδείξεις πως σου αξίζει και του αξίζεις. Και σίγουρα δεν συμβαίνει τίποτα από τα δύο, όταν πρόκειται για έναν λαό που πάνω απ' όλα ψάχνει για δικαιολογίες, με βασίλισσα των δικαιολογιών την επόμενη.
"Δεν ξέραμε, μας ξεγέλασαν". Αυτό μπορεί να γίνει δεκτό μέχρι έναν βαθμό. Σαφώς όταν ένας πολιτικός σου τάζει, παίρνοντας επιβλητικό ύφος και χρησιμοποιώντας λόγια γεμάτα πειθώ, είναι φυσικό να ξεγελαστείς και να "κλέψει" την ψήφο σου. Τότε ναι. Τότε ίσως να μπορεί να θεωρήσει κάποιος πως δεν έφταιγες, και πως απλώς τον ψήφισες όντας αγνός και καθοδηγούμενος από την πολιτική σου ιδεολογία. Πολύ επιρρεπείς δεν είμαστε όμως στο να ξεγελιόμαστε; Ως πότε θα παραμένουμε αδαείς; Όταν συνεχίζουμε και ψηφίζουμε τα ίδια κόμματα που έχουν φέρει αρνητικές αλλαγές στην πατρίδα μας, πως μπορούμε να λέμε πως δεν ξέραμε; Τι περιμένουμε για να μάθουμε; Όταν βάζουμε τον φασισμό στην βουλή, τι περιμένουμε για να σταματήσουμε να ξεγελιόμαστε. Ανεχτήκαμε τον Μεταξά, δεν μάθαμε, ανεχτήκαμε την Χούντα, δεν μάθαμε, και τώρα χωρίς να έχουμε μάθει, όχι μόνο ανεχόμαστε αυτούς που οραματίζονται παρόμοιες πατρίδες, αλλά τους ψηφίζουμε κιόλας. Τι περιμένουμε για να μάθουμε; Ως πότε θα είμαστε οι παντογνώστες που τίποτα δεν ξέρουν;
Ένα τραγούδι του Γιώργου Ανδρέου λέει:
Που 'ναι το φως σου το κρυμμένο;
Αυτό που χρόνια περιμένω.
Εσύ που λες πως δεν πεθαίνεις,
μόνο για λίγο ξαποσταίνεις.
Άντε κουνήσου και νυχτώνει,
κι έχουμε μείνει πάλι μόνοι.
Και μην μου πεις ξανά ποιος φταίει,
κι έχουμε μείνει τελευταίοι
Σύμφωνοι λοιπόν. Ας σταματήσουμε να λέμε ποιος έφταιξε, και ποιος συνεχίζει να φταίει. Μπορούμε να φτιάξουμε μία Ελλάδα μαζί; Χωρίς αυτό να σημαίνει πως πρέπει ο καθένας να χάσει τις ιδεολογίες του. Ας μείνουν οι δεξιοί δεξιοί, οι αριστεροί αριστεροί, οι κεντρώοι κεντρώοι. Μπορούμε όμως όλοι, να σταματήσουμε να αδικούμε οι ίδιοι τους εαυτούς μας, τα δικαιώματά μας, την δημοκρατία μας; Γιατί είμαστε εμείς αυτοί που επιτρέπουμε να ευτελίζονται όλα αυτά. Κανείς δεν θα σου επιβληθεί αν δεν του το επιτρέψεις εσύ ο ίδιος. Μπορούμε λοιπόν να το αλλάξουμε αυτό; Ίσως μπορούμε. Πρέπει όμως για αρχή να δώσουμε βάση σε ένα άλλο τραγούδι που η μουσική του είναι επίσης γραμμένη από τον Γιώργο Ανδρέου, οι στίχοι όμως ανήκουν στον Παρασκευά Καρασούλο. Λέει λοιπόν:
Αυτή τη θάλασσα παλεύω να αρνηθώ
αυτό το φως που έχω πληρώσει να πληγώσω
από τον Έλληνα εαυτό μου να σωθώ
μήπως στο τέλος την Ελλάδα κι ανταμώσω
ΚΑΛΑΜΠΟΚΗΣ ΧΑΡΗΣ
