Το μυστικό που κρύβει ή αποκαλύπτει η τριμερής συμφωνία του Καΐρου, που δυνητικά προβλέπει τη ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Ελλάδας,
Αιγύπτου και Κυπριακής Δημοκρατίας, ονομάζεται Καστελλόριζο ...
Γράφει ο Χρήστος Καπούτσης
Κατ’ αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν μπορεί να γίνει τμηματική ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδα, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) στην Ανατολική Μεσόγειο μόνο μεταξύ τριών ή τεσσάρων κρατών (π.χ. Ελλάδας, Αιγύπτου, Κύπρου, Ισραήλ), αλλά η ρύθμιση πρέπει να είναι συνολική για να είναι λειτουργική. Η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου έχει νόημα και νομική υπόσταση, εφόσον συμφωνήσουν όλες οι χώρες που εφάπτονται τα θαλάσσια σύνορά τους, δηλαδή η Τουρκία, η Κύπρος, η Συρία, ο Λίβανος, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Λιβύη και η Ιταλία.
Το «κλειδί» για την Ελλάδα σε αυτή την ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών είναι να συμπεριληφθεί και το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελλόριζου ως τμήμα της Ελληνικής ΑΟΖ. Όμως, για το θέμα αυτό, θα πρέπει να υπάρξει καταρχήν συμφωνία της Ελλάδας με την Τουρκία, που δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Το Καστελλόριζο είναι το ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης, που απέχει 72 ναυτικά μίλια από τη Ρόδο και 1,25 από τις τουρκικές ακτές. Στη νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (του 1982) αναφέρεται ρητά –στο άρθρο 12- ότι όλα τα νησιά που κατοικούνται, δηλαδή έχουν οικονομική ζωή, διαθέτουν ΑΟΖ και ότι η ΑΟΖ ενός νησιού καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καθορίζεται και για τις ηπειρωτικές περιοχές. Άρα, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη Σύμβαση, το Καστελλόριζο έχει ΑΟΖ.
Ειδικά για την περίπτωση του Καστελλόριζου, η τουρκική διπλωματία υποστηρίζει ότι δεν είναι δυνατόν ένα τόσο μικρό νησί, μπροστά από τις τουρκικές ακτές, να έχει ένα τόσο μεγάλο κομμάτι υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ. Και προβάλλει το επιχείρημα ότι το σύμπλεγμα των δεκατεσσάρων νησίδων – βραχονησίδων της περιοχής του Καστελλόριζου διέπεται από ειδικό καθεστώς, των αποκομμένων νησίδων που επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Άρα, τα νησιά αυτά δεν διαθέτουν ούτε ΑΟΖ, ούτε και έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα, υποστηρίζει η Άγκυρα!
Γιατί αντιδρά η Τουρκία; Διότι, αν δεχτεί ότι η περιοχή του Καστελλόριζου ανήκει στην ελληνική ΑΟΖ, τότε το Καστελλόριζο αποτελεί σημείο οριοθέτησης της ΑΟΖ της Ελλάδας με την Αίγυπτο και με την Κύπρο, και, συνεπώς, η Τουρκία δεν έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο!
Γι αυτόν τον λόγο, η Τουρκία ζήτησε από την Αίγυπτο να μην λάβει υπόψη το Καστελλόριζο στις διαπραγματεύσεις που είχε με την Ελλάδα, ώστε να έχει και αυτή, αφενός, θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο και, αφετέρου, μεγάλο μερίδιο στον υποθαλάσσιο πλούτο της περιοχής, που εκτιμάται ότι έχει και τα μεγαλύτερα αποθέματα (λεκάνη Ηροδότου). Μάλιστα, ο κ. Ερντογάν με τον ανατραπέντα πρόεδρο της Αιγύπτου, Μ. Μόρσι, είχαν προχωρήσει σε καταρχήν συμφωνία ρύθμισης των μεταξύ τους θαλάσσιων ζωνών, αγνοώντας Ελλάδα και Κύπρο.
Το εντυπωσιακό είναι ότι η Τουρκία, ενώ δεν έχει υπογράψει και δεν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, έχει οριοθετήσει την ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα με τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και με τη Ρωσία1
Επιπλέον, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, ένα παράκτιο κράτος αποκτάει ΑΟΖ με μονομερή δήλωση ανακήρυξης, και στη συνέχεια, συνάπτει συμφωνίες οριοθέτησης με τα γειτονικά κράτη. Εάν δεν καταστεί δυνατή η συμφωνία οριοθέτησης, τότε η διαφορά τους λύνεται με παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο.
Επομένως, η Ελλάδα μπορεί μονομερώς να ανακηρύξει την ΑΟΖ της, στην οποία θα συμπεριλάμβανε το Καστελλόριζο. Στην περίπτωση που η Τουρκία αντιδράσει με πολιτικά μέσα, η υπόθεση θα παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο. Αν, όμως, η Άγκυρα επιλέξει την αντίδραση με στρατιωτικά μέσα, τότε Ελλάδα και Τουρκία θα μπουν σε οδυνηρές περιπέτειες.
Πηγή εφημ. «Το Παρασκήνιο»
